Ժան Ռոբինե

Ժան Ռոբինե
Jean Robinet
Ծնվել էհունիսի 23, 1735(1735-06-23)[1][2] Ռեն
Մահացել էմարտի 24, 1820(1820-03-24)[1] (84 տարեկան) Ռեն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Մասնագիտությունփիլիսոփա, բնագետ, թարգմանիչ և հանրագիտական
Գործունեության ոլորտփիլիսոփայություն
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[3]
Ազդվել էՌենե Դեկարտ
Իսահակ Նյուտոն
Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լայբնից
Ջոն Լոք
Էտիեն Բոննոդը Կոնդիլյակ
Ազդել էԳեորգ Վիլհելմ Ֆրիդրիխ Հեգել
Ֆրիդրիխ Շելինգ
 Jean-Baptiste-René Robinet Վիքիպահեստում

ժան Բատիստ Ռընե Ոոբինե (ֆր.՝ Jean-Baptiste-René Robinet, հունիսի 23, 1735(1735-06-23)[1][2], Ռեն - մարտի 24, 1820(1820-03-24)[1], Ռեն)[4], մատերիալիստ-փիլիսոփա[5]։

Ծնվել է տպագրիչի ընտանիքում, սովորել է ճիզվիտական քոլեջում[6]։ Ողջունել է ֆրանսիական հեղափոխությունը, որի սկզբնական շրջանում եռանդուն մասնակցել է քաղաքական պայքարին։ Մահից առաջ եկեղեցու պնդմամբ հրաժարվել է իր հայացքներից։ Ռոբինեի փիլիսոփայական հայացքները բնորոշելու համար էական նշանակություն ունի նրա երիտասարդ տարիների գործունեությունը, երբ, խզելով հարաբերությունները ճիզվիտների հետ, անանուն հրատարակել է «Բնության մասին» (1761—1766 թվականներին) հայտնի աշխատությունը[7]։

Նրա հայացքների հիմնական գաղափարական ակունքները Ջոն Լոկի, Լայբնիցի և է․ Կոնդիլյակի ուսմունքներն են։ Ռոբինեն մատերիալիստական դեիզմի հետևորդ էր։ Ընդունել է օբյեկտիվ աշխարհի գոյությունը։ Մատերիան և շարժումը, ըստ նրա, անոչնչանալի են, մատերիական սուբստանցը անվերջ է տարածության և ժամանակի մեջ։ Բնության բազմազանությունը բացատրել է իրերի պատճառական կապով պայմանավորված համընդհանուր միասնության ու ներդաշնակության սկզբունքով։ Ռոբինեն տարբերել է երեք տեսակի ճանաչողություն՝ զգայություն, կշռադատություն և ինտուիցիա, դրանց համապատասխան՝ երեք տեսակի հավաստիություն՝ զգայական, ակնառու և ինտուիտիվ։

Ըստ նրա, զգայությունները իմացության (այդ թվում տեսական մտածողության) աղբյուր են։ Ռոբինեի գաղափարները հավաքել է օբյեկտների պատճեններ, քննադատել Պլատոնի իդեալիզմը։ Ռոբինեն հիլոզոիզմի կողմնակից էր․ զգայության և մտածողության ընդունակություն էր վերագրում մատերիայի բոլոր ձևերին։

Աշխատություններ

  • De la nature, 1761
  • Considérations philosophiques de la gradation naturelle, 1768
  • Les vertus, réflexions morales en vers, 1814
  • Parallèle de la condition et des facultès de l'homme, avec celles des autres animeaux, trad. de l'anglais, 1769

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ Ազգություն
  5. ↑ Новая философская энциклопедия - Новой философской энциклопедии
  6. ↑ Կենսագրություն, կրթություն
  7. ↑ Գործունեության ոլորտ

Գրականություն

  • Луппол И․ К․, Историко-философские этюды, М․—Л․, 1935, с․ 136—65; Ситковский Е․, Философия Ж․ Б․Робинэ, М․, 1936․

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժան Ռոբինե» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։