Իռլանդիայի հանրապետական բանակ
Իռլանդիայի հանրապետական բանակ, ԻՀԲ (իռլանդերեն՝ Óglaigh na hÉireann[1], անգլ.՝ Irish Republican Army), իռլանդական հեղափոխական զինված կազմակերպություն, որի նպատակն էր Իռլանդիայում բրիտանական տիրապետության տապալումը և իռլանդական անկախ հանրապետության հաստատումը։ Ծագել է «Իռլանդացի կամավորներ» զինված խմբավորումից, որը հիմադրվել է 1913 թվականին և ձեռնարկել 1916 թվականի իռլանդական ապստամբությանը[2]։ 1919 թվականին նոր հռչակված Իռլանդիայի խորհրդարանը («Դոյլ Էրեն») «Իռլանդացի կամավորներ» խմբավորումը ճանաչել է իբրև Իռլանդիայի Հանրապետության օրինական բանակ։ Իռլանդիայի անկախության պատերազմի (1921-1922) ընթացքում ԻՀԲ-ը պարտիզանական պատերազմ է մղել բրիտանական իշխանությունների դեմ։ ԻՀԲ-ի փաստացի ղեկավարն էր Մայքլ Քոլինզը, որը զբաղեցնում էր ԻՀԲ-ի հետախուզական վարչության պետի պաշտոնը։
Անկախության պատերազմի ավարտից և Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միջև հաշտությամ պայմանագրի կնքումից հետո ԻՀԲ-ը բաժանվել է պայմանագրին դեմ և պայմանագրին կողմ հանդես եկող ճամբարների։ Պայմանագրին կողմ հանդես եկող մասը Մայքլ Քոլինզի գլխավորությամբ վերակազմվեց, դառնալով նորաստեղծ Իռլանդական Ազատ Պետության Ազգային բանակը։ Պայմանագրին դեմ և պայմանագրին կողմ հանդես եկող ուժերը կռվեցին Իռլանդիայի քաղաքացիական պատերազմում (1922-1923), ինչի արդյունքում հաղթել է պայմանագրին կողմ հանդես եկող կողմը։ ԻՀԲ-ի որոշ մնացորդներ ընդհատակ են անցել քաղաքացիական պատերազմից հետո և պարբերաբար գործողություններ ձեռնարկել Իռլանդական Ազատ Պետության իշխանությունների և Հյուսիսային Իռլանդիայում բրիտանական իշխանություններ դեմ։ 1919-1922 թվականների գործած ԻՀԲ-ը երբեմն կոչվում է «հին ԻՀԲ» այդ անվան տակ գործած հետագայի խմբավորումներից այն տարբերակելու համար։
Ծանոթագրություններ
| ||||||||||||
