Խոսե Ռիսալ

Խոսե Ռիսալ ի Ալոնսո
José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 19, 1861(1861-06-19)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԿալամբա, Captaincy General of the Philippines, Իսպանական կայսրություն[4][2]
Մահացել էդեկտեմբերի 30, 1896(1896-12-30)[2][3][5] (35 տարեկան)
Մահվան վայրՄանիլա, Captaincy General of the Philippines, Իսպանական կայսրություն[2]
ՔաղաքացիությունCaptaincy General of the Philippines
ԱզգությունՏագալներ
Կրոնլատինական եկեղեցի
ԿրթությունԱտենեո դե Մանիլա համալսարան, Սանտո Թոմասի համալսարան, Մադրիդի Կոմպլուտենսե համալսարան, Հայդելբերգի համալսարան և University of Santo Tomas Faculty of Medicine and Surgery?
ԵրկերNoli Me Tángere?, El filibusterismo? և Mi último adiós?
Մասնագիտությունակնաբույժ
ԱմուսինՋոզեֆին Բրակեն[6]
Ծնողներհայր՝ Francisco Mercado?, մայր՝ Teodora Alonso?
ԱնդամությունQ5884395? և Մասոնականություն
Ստորագրություն
Изображение автографа
 José Rizal Վիքիպահեստում

Խոսե Ռիսալ ի Ալոնսո (իսպ.՝ José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda, հունիսի 19, 1861(1861-06-19)[1][2][3][…], Կալամբա, Captaincy General of the Philippines, Իսպանական կայսրություն[4][2] - դեկտեմբերի 30, 1896(1896-12-30)[2][3][5], Մանիլա, Captaincy General of the Philippines, Իսպանական կայսրություն[2]), ֆիլիպինցի լուսավորիչ, Ֆիլիպինների ազգային հերոս։

Կենսագրություն

Սովորել է Մանիլայի համալսարանում, Իսպանիայում և Գերմանիայում։ Հայտնի էր իբրև բժիշկ, կենդանաբան, ազգագրագետ, լեզվաբան, պատմաբան, գրող, քանդակագործ, գեղանկարիչ։ Գաղութատիրությունը և կղերականությանը մերկացնող Ռիսալի «Չդիպչես ինձ» (1887), «Ծովահեններ» (1891) վեպերը և քաղաքական պամֆլետները մեծ դեր են խաղացել ֆիլիպինյան մտավորականության ազատամտության և ազգային ինքնագիտակցության արթնացման գործում։

1892 թվականին հիմնել է երկրի առաջին քաղաքական կազմակերպությունը՝ ֆիլիպինյան լիգան։ Ռիսլան պայքարել է ռասիզմի և խավարամտության դեմ, պահանջել դեմոկրատական վերափոխումներ՝ խաղաղ ճանապարհով։ Երբ սկսվել է ազատագրական ապստամբությունը, իսպանական իշխանությունները Ռիսալին մեղադրելով խռովություն հրահրելու մեջ՝ մահապատժի են ենթարկել։

Երկեր

  • Избранное, М․, 1961 (ռուս.)

Գրականություն

  • Губер А․ и Рыковская О․, Хосе Рисаль, М․, 1937
  • Раlina R․, Biografia de Rizal, Manila, 1949

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Левинсон Г. И. Рисаль Хосе // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1975. — Т. 22 : Ремень — Сафи. — С. 128.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
  6. ↑ National Archives of the Philippines — 2007.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խոսե Ռիսալ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։
{alt} Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։