Կարմրախայտ, սաղմոնազգիների ընտանիքի փոքր ձուկ։ Մաշկը շականակագույն է՝ սև, կարմիր և դեղնավուն պուտերով։ Մարմնի երկարությունը 25-35 սմ, քաշը՝ 200-500 գրամ։ Ապրում է լեռնային սառը, պարզ գետակներում։ Սնվում է ջրի մեջ թափվող միջատներով, թրթուրներով, գորտերիշերեփուկներով։
Հայաստանում բոլոր գետակներում եղել է, սակայն որոշ տեղեր ոչնչացել է։
Կարմրախայտը սաղմոնաձկների ընտանիքի ձուկ է։ Տարածված է գրեթե բոլոր գետերի (բացառությամբ՝ Սևանա լճի ավազանի) վերին և միջին հոսանքներում։ Նախընտրում է թթվածնով հարուստ, խճապատ հատակով և արագահոս ջրերը։ Սառնասեր է։ Համեմատաբար խոշոր ձուկ է՝ կողքերից փոքր-ինչ սեղմված։ Մարմնի երկարությունը 20-25 (երբեմն՝ մինչև 54) սմ է, զանգվածը՝ մինչև 2 կգ։ Բերանը մեծ է՝ զինված ծնոտների, քմոսկրերի, խոփոսկրերի և լեզվի վրա գտնվող սուր ու մի փոքր հետ թեքված ատամներով։ Թեփուկները մանր են։ Մարմնի գունավորումը կախված է տարիքից, ապրելավայրից ու ֆիզիոլոգիական վիճակից։ Սովորաբար մեջքը և գլխի վերին մասը մուգ շագանակագույնից մուգ կանաչավուն են, կողքերը՝ ավելի բաց՝ ոսկեգույն նրբերանգով։ Փորիկը սպիտակավուն է կամ դեղնավուն։ Մարմինը պատված է սև ու կարմիր կլորավուն բծերով, մատղաշների մարմինը՝ 6-9 ուղղաձիգ շերտերով։ Սեռահասուն է դառնում 3-4 տարեկանում։ Արուներն ավելի վաղ են հասունանում։ Բազմանում է գետերի ակունքներում՝ խճապատ հատակին էգերի պատրաստած բներում՝ 4-7 °C ջերմաստիճանային պայմաններում։ Դնում է մինչև 5 հզ. ձկնկիթ։ Սնվում է ջրի վրա ընկնող միջատներով, նրանց թրթուրներով, ջրային իշուկներով, անձրևաորդերով, փափկամարմիններով, խոշոր առանձնյակները՝ նաև մանր ողնաշարավորներով։ Բազմացման շրջանում կարող է սնվել նաև ձկնկիթով։
Կարմրախայտը Հայաստանի արժեքավոր ձկնատեսակներից է, որի պաշարները, սակայն, գրեթե սպառվել են, և ձուկը կորցրել է արդյունագործական նշանակությունը։ Կատարվում են արհեստական պայմաններում կարմրախայտ բուծելու փորձեր։
Տեսակներ
Թխաթույր կարմրախայտ (Salmo trutta)
Ծիածանային կարմրախայտ (Salmo irideus)
Առվի կարմրախայտ (Salmo trutta fario)
Լճային կարմրախայտ (Salmo trutta lacustris)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 336)։
