Հազրո

Քաղաք
Հազրո
թուրքերեն՝ Hazro
Երկիր	Թուրքիա
Ենթարկում	Շրջանային կենտրոն
Մարզ	ԴիարբեքիրիԴիարբեքիրի մարզ|Դիարբեքիր
Համայնք	Դիարբեքիրի մարզ
Այլ անվանումներ	Խազո, Խազրո, Խազրու, Հըզրո, Հազրու
Մակերես	425 կմ²
ԲԾՄ	1050 մետր
Բնակչություն	5.277 մարդ (2008)
Ագլոմերացիա	18.798
Ժամային գոտի	UTC+2, ամառը UTC+3
Հեռախոսային կոդ	412
Փոստային դասիչ	21560
Պաշտոնական կայք	hazro.gov.tr (թուրքերեն)
Հազրո Վիքիպահեստում

Հազրո (Հըզրո, Խազրու), գյուղաքաղաք Արևմտյան Հայաստանի Դիարբեքիրի մարզում, Դիարբեքիր (Ամիդ) քաղաքից մոտ 64 կմ հյուսիս-արևելք, Խաչերդում լեռան հարավային ստորոտին, այգեպատ, սառնորակ աղբյուրներով հարուստ վայրում։ Գտնվում էր Ֆարկին գյուղաքաղաքից 23-24 կմ հյուսիս-արևմուտք, Տիգրիսի ձախ վտակներից մեկի ակունքի տարածքում։

Առաջին անգամ հիշատակվում է Տարոնի Սուրբ Հովհաննես վանքի (Եղրդուտի վանք) 1445 թվականի կոնդակում, «Հըզրաւ» անվանաձևով։ 16-19-րդ դարերում եղել է Թարջիլի (Թըռջըլի) քրդական իշխանության կազմում (ուշ շրջանում՝ Սիլվան գավառակի Հազրո գյուղախմբի կենտրոն)։

Հազրոյի գյուղախմբի մոտ 30 հայաբնակ գյուղերից առավել բազմամարդ էին Ագրակը, Բաշնեղը, Դերսիլը, Հոդնովը, Ջրնոխին, Սլեմանին և Քուֆերջինը, որոնց արհեստավորներից հռչակված էին հատկապես ջուլհակները։ Հազրոն 1895-1896 թվականների հայկական կոտորածների ժամանակ կողոպտվել է (գյուղերով հանդերձ), 1915 թվականի Մեծ Եղեռնի ժամանակ ամբողջովին հայաթափվել։

XX դարի սկզբին կար մոտ 400 տուն հայ բնակչություն։ Ընդհանուր տների քանակը ըստ տարբեր աղբյուրների կազմում էր 800-100։

Զբաղվում էին արհեստներով, առևտրով, այգեգործությամբ։ Հողը բարեբեր էին։ Կար պտղատու այգիներ։

Ունեին 2 եկեղեցի՝ Սուրբ Շմավոն (Շըմշամոնիկ) և Սուրբ Աստվածածին, վերջինիս կից՝ Կ.Պոլսի Միացյալ ընկերության հիմնադրած վարժարան։ Եկեղեցիներից մեկը կառուցված էր 1266 թվականին, իսկ մյուսը` 1268 թվականին^[1]։

Հազրոյին մերձակա հայտնի պատմաճարտարապետական հուշարձաններ էին Այնըբրըղի, Թարջլու և Չխրի վանքերը։

• Ինճիճյան Ղ., Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի, մաս 1, Ասիա, հ. 1, Վնտ., 1806։
• Սրվանձտյանց Գ., Երկ., հ. 2, Երևան, 1982։

Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։