Հանրային ակվարիում

Միացյալ Նահանգների Ջորջիա ակվարիումի ամենամեծ կետը
«Բաց օվկիանոս »ցուցահանդես Մոնտերեյ Բեյի ակվարիումում
Հիմնական ակվարիումը Դուբայ մոլում

Հանրային ակվարիում կամ հանրային ջրային կենդանաբանական այգի կենդանաբանական այգու ջրային անալոգ, պարունակում է ջրային կենդանիների և բույսերի կենդանի նմուշներ, որպեսզի բոլորը տեսնեն։ Հանրային ակվարիումների մեծ մասն ունեն ավելի մեծ ջրամբարներ։ Այս ջրամբարները կարող են ավելի մեծ լինել, քան հանրային ակվարիումները:19-րդ դարի կեսերին են կառուցվել առաջին հանրային ակվարիումները և շատ արագ  դարձել են հայտնի և գնալով թիվն ավելի է ավելացել[1]։

Պատմություն

Տարբեր ջրային կենդանաբանական այգիներ Բել կղզու Ջրային կենդանաբանական այգում Դեթրոյթում, Միչիգան, մոտ 1900 թ
Ակվարիումը Ճապոնիայում,18-րդ դար

Առաջին հանրային ակվարիումը բացվել է Լոնդոնի կենդանաբանական այգում 1853 թվականի մայիսին[2]։ Պ. Տ. Բարնումը արագորեն հետևելով այդ օրինակին՝ 1856 թվականին բացել է  առաջին ամերիկյան ակվարիումը՝ որպես իր հիմնադրած Ամերիկյան Բարնումի թանգարանի մի մաս, որը գտնվում էր Նյու Յորքի Բրոդվեյում՝ նախքան այրվելը։ 1859 թվականին Բոստոնում հիմնվել է ակվարիումի այգիներ։ Այնուհետև Եվրոպայում բացվել է մի շարք ակվարիումներ,ինչպիսիք են Փարիզի Բուսաբանական այգին և Վիեննայի ակվարիումի սրահը (երկուսն էլ հիմնադրվել են 1860 թվականին), ծովային ակվարիումի տաճարը՝ որպես Համբուրգի Կենդանաբանական այգու մաս Համբուրգում (1864), ինչպես նաև Բեռլինի ակվարիումները (1869) և Բրայթոնը (1872)[2]։ Բեռլինի հին ակվարիումը բացվել է 1869 թվականին[3]։

Ակվարիումի առաջին տնօրենը ՝ Ալֆրեդ Բրեմը, Համբուրգի կենդանաբանական այգու նախկին տնօրենը 1863-1866 թվականներին, պաշտոնավարել է մինչև 1874 թվականը[4]։

Հանրային ակվարիումներն այսօր

Ակվարիումի ժամանակակից տարաները պահում են միլիոնավոր լիտր ջուր և կարող են պարունակել մեծ ձկների  տեսակներ, այդ թվում՝ դելֆիններ, շնաձկներ կամ բելուգա կետեր ի շնորհիվ  թափանցիկ ակրիլային ապակուց պատրաստված պատուհանների։ Ջրային և կիսաջրային կաթնասուններին, այդ թվում՝ ջրասամույրներին և փոկերին, հաճախ խնամում են ակվարիումներում[5][6]։ Ժամանակակից ակվարիումները ներառում են նաև ցամաքային կենդանիներ և բույսեր, որոնք ժամանակ են անցկացնում ջրում[7]։ Մերիլենդ նահանգի Բալթիմոր քաղաքի Ազգային ակվարիումը պարունակում է մի քանի ցուցանմուշներ, ներառյալ Լեռնային անձրևային անտառը և բազմահարկ Ատլանտյան մարջանային առագաստը:Մոնտերեյ Բեյի ակվարիումում կա ծանծաղ ջրամբար, որը լցված է ճառագայթների տարածված տեսակներով,որոնց այցելուներին թույլ է տրվում դիպչել[8]։

Ամենամեծ հանրային ակվարիումը «Chimelong Ocean Kingdom Theme Park»-ն է, որը բացվել է 2014 թվականին Չժուհայ նահանգի Հանքինում՝ 48,75 միլիոն լիտր (12,87 միլիոն ԱՄՆ գալոն) ընդհանուր ջրով:Երկրորդ ամենամեծը Սինգապուրի հարավում գտնվող ծովային բուսական և կենդանական այգին է,որի ընդհանուր ծավալը 45 միլիոն լիտր  (12 միլիոն ԱՄՆ գալոն) ջուր է։ Ավելի քան 100,000 ծովային կենդանիների համար։

Լոգիստիկա

Ինչպես է մարդկանց մեծ  բազմություն հավաքվել Մելբուռնի ակվարիումում ձկներին կերակրելիս

Հասարակական ակվարիումների մեծ մասը գտնվում է օվկիանոսին մոտ՝ ապահովելով բնական ծովային ջրի մշտական հոսք։ Ցամաքում առաջինը եղել է Չիկագոյի Շեդդի ակվարիումը[9],որը ստացել է ծովային ջուր, որը երկաթուղով առաքվել է հատուկ ցիստեռնային վագոններով։ Վաղ (1911) Ֆիլադելֆիայի ակվարիումը,որը կառուցվել է լքված քաղաքային ջրատարների գործարանում, ստիպված է եղել անցնել մաքրված քաղաքային ջրի,երբ մոտակա գետը չափազանց աղտոտված է դարձել[10]։ Նորաբաց ջորջիայի ակվարիումը իր տանկերը լցրել է քաղաքի ջրային համակարգից քաղցրահամ ջրով և ջուրը սարքել է աղի ջուր՝ օգտագործելով նույն առևտրային աղը և հանքային հավելումները,որոնք հասանելի են տնային ակվարիիստներին:Հարավային Կարոլինայի ակվարիումը իր ցուցանմուշների համար աղի ջուր է արդյունահանում անմիջապես Չարլսթոնի նավահանգստից։

1985 թվականի հունվարին Քելլի Թարլթոնը սկսել է կառուցել առաջին ակվարիումը մեծ թափանցիկ ակրիլային թունելով՝ «Քելլի Թարլթոնի ստորջրյա աշխարհը» Նոր Զելանդիայի Օքլենդ քաղաքում:Շինարարությունը տևել է 10 ամիս և արժեցել 3 միլիոն Նորզելանդական դոլար:110 մետր երկարությամբ (360 ոտնաչափ) թունելը կառուցվել է ամուր (2200 ֆունտ) գերմանական պլաստմասե թիթեղների սալերից, որոնք ձևավորվել են վառարանի տեղում:Այժմ այցելուներին տեղափոխում է շարժվող արահետը, և դպրոցականների խմբերը երբեմն գիշերակաց են կազմակերպում լողացող շնաձկների և ճառագայթների ներքո[11]։

Նոր համայնքային ակվարիումների ստեղծումը ծախսատար գործընթաց է, որը կարող է այնքան ծախսատար դառնալ, որ նախագիծը տնտեսապես անկայուն դառնա[12]։

Միջոցառումներ

Հանրային ակվարիումները հաճախ կապված են օվկիանոսի  հետազոտական ինստիտուտների հետ։ Օրինակ, Վանկուվերի ակվարիումը, որը գտնվում է Վանկուվերում, Բրիտանական Կոլումբիա, ծովային կենդանիների ծովային հետազոտությունների, պահպանման և վերականգնման կենտրոն է, հատկապես Խաղաղ օվկիանոսի հյուսիս-արևմտյան էկոհամակարգի համար[13]:1964 թվականին Վանկուվերի ակվարիումը դարձել է երկրորդ ակվարիումը[14]։ «Monterey Bay Aquarium »-ը առաջին հանրային ակվարիումն էր,որտեղ ցուցադրվում էր մեծ սպիտակ շնաձուկը։ 2004 թվականի սեպտեմբերից սկսած՝ «Outer Bay»-ը (այժմ՝ բաց ծովի պատկերասրահ) դարձել է մեծ սպիտակ շնաձկների շարքի առաջին տունը։ Շնաձուկը ակվարիումում մնացել է 198 օր (նախորդ ռեկորդը 16 օր էր)։ Շնաձուկը ցուցադրվել է 2005 թվականի մարտի 31-ին։«New Jerseyերսիի Adventure Aquarium»-ում  հայտնաբերվել են գետաձիեր:Քվեբեկի ակվարիումում ապրում են նաև բևեռային արջեր[15]։

Պատկերասրահ

  • ժամանակավոր գերության մեջ գտնվող մեծ սպիտակ շնաձուկ Մոնտերեյ Բեյի ակվարիումում, Մոնտերեյ, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ:
    ժամանակավոր գերության մեջ գտնվող մեծ սպիտակ շնաձուկ Մոնտերեյ Բեյի ակվարիումում, Մոնտերեյ, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ:
  • Ազգային ակվարիում (Բալթիմոր)ազգային ակվարիում, Բալթիմոր,Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
    Ազգային ակվարիում (Բալթիմոր)ազգային ակվարիում, Բալթիմոր,Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
  • Ակվարիում Լիտվայի Կաունաս քաղաքում գտնվող առևտրի կենտրոնում
    Ակվարիում Լիտվայի Կաունաս քաղաքում գտնվող առևտրի կենտրոնում
  • Օկինավա, Ճապոնիա
    Օկինավա, Ճապոնիա
  • Ալ Մահարա ռեստորան Դուբայի Բուրջ ալ Արաբ հյուրանոցում, Արաբական Միացյալ Էմիրություններ
    Ալ Մահարա ռեստորան Դուբայի Բուրջ ալ Արաբ հյուրանոցում, Արաբական Միացյալ Էմիրություններ
  • Դուբայ Մոլ առևտրի կենտրոն, Դուբայի ակվարիում, ԱՄԷ
    Դուբայ Մոլ առևտրի կենտրոն, Դուբայի ակվարիում, ԱՄԷ
  • Ցուցահանդեսային թունել Ջորջիայի ակվարիում-ում, Ատլանտա, ԱՄՆ
    Ցուցահանդեսային թունել Ջորջիայի ակվարիում-ում, Ատլանտա, ԱՄՆ
  • Բալթիկ ծովի ակվարիում մորատորիում-ում Կոտկա-ում, Ֆինլանդիա-ում
    Բալթիկ ծովի ակվարիում մորատորիում-ում Կոտկա-ում, Ֆինլանդիա-ում

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ «Visitor Impact». aza.org. Association of Zoos and Aquariums. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2007 թ․ փետրվարի 3-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 Brunner, Bernd (2003). The Ocean at Home. New York: Princeton Architectural Press. էջեր 99. ISBN 1-56898-502-9.
  3. ↑ Van Bruggen, A.C. (September 2002). «Notes on the Buildings of Amsterdam Zoo». International Zoo News. Vol. 49/6, no. 319. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 11-ին.
  4. ↑ David Lin, former Director of Operations, National Aquarium, Washington, DC
  5. ↑ Birds, Oregon Coast Aquarium's official website, accessed 3 February 2007.
  6. ↑ Sandy Shores Արխիվացված 12 Փետրվար 2009 Wayback Machine, Monterey Bay Aquarium's official website Արխիվացված 14 Փետրվար 2009 Wayback Machine, accessed 3 February 2007.
  7. ↑ Taylor, Leighton R., Aquariums: Windows to Nature, Prentice Hall General Reference, New York, 1993. 0-671-85019-9
  8. ↑ «Saltmarsh Aviary». scaquarium.org. South Carolina Aquarium. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  9. ↑ Shedd History Արխիվացված 15 Մայիս 2008 Wayback Machine, Shedd Aquarium's official website, accessed 3 February 2007.
  10. ↑ Ung, Elisa (2010 թ․ հունվարի 10). «Rebuilt Water Works' Debut is on the Horizon: The Site, Long Decaying, is to Reopen to the Public in June». Philadelphia Inquirer. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ հունիսի 12-ին – via National Park Service.
  11. ↑ Kelly Tarlton's Antarctic Encounter and Underwater World, Auckland Արխիվացված 3 Մայիս 2008 Wayback Machine
  12. ↑ Muka, Samantha (2019 թ․ ապրիլի 25). «Bursting the Aquarium Bubble». The Atlantic. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 26-ին.
  13. ↑ Research Արխիվացված 2021-03-07 Wayback Machine, Vancouver Aquarium's official website, accessed 3 February 2007.
  14. ↑ Colby, Jason M. (2018). Orca: how we came to know and love the ocean's greatest predator. Oxford: Oxford University Press. էջեր 57-66. ISBN 9780190673116.
  15. ↑ Narwhal (Monodon monoceros) Արխիվացված 26 Մայիս 2008 Wayback Machine

Արտաքին հղումներ

 Հանրային ակվարիում
էջը Վիքիպահեստում