Մկնասոխ
| Մկնասոխ | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Пролеска гиацинтовидная. Общий вид цветущего растения | ||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Scilla L., 1753
| ||||||||||||
|
|
Մկնասոխ (լատին․՝ Scilla), հակինթազգիների (Hyacinthaceae) ընտանիքի բազմամյա սոխուկավոր խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 60 (այլ տվյալներով՝ 90) տեսակ։
Հայաստանում
Հայաստանում՝ 8 տեսակ[1]՝
- Մկնասոխ Սիբիրյան (Scilla siberica Haw.),
- Մկնասոխ Միշչենկոյի (Scilla mischtschenkoana Grossh.)
- Մկնասոխ Ռոզենի (Scilla rosenii K. Koch)
- Մկնասոխ հայկական (Scilla armena Grossh.)
- Մկնասոխ կովկասյան ( Scilla caucasica Misch.)
- Scilla monanthos K. Koch
- Մկնասոխ Վինոգրադովի (Scilla winogradowii Sosn.)
- S. hohenackeri Fisch. & C. A. Mey
Կենսաբանական նկարագիր
Ցողունը տերևազուրկ է, բարձրություն՝ 15-20 (հազվադեպ՝ 40) սմ։ Տերևները գետնամերձ են, գծաձև։ Ծաղկաբույլը հիմնականում նոսր հուրանաձև է (հազվադեպ՝ միայնակ), ծաղիկները՝ սպիտակ, երկնագույն, կապույտ, կապտամանուշակագույն։ Ծաղկում է մարտ ամսին, պտղաբերում ապրիլին։ Պտուղը սակավասերմ տուփիկ է։
Պարունակում է ալկալոիդներ։ Գեղազարդիչ է։
Տարածում
Միշչենկոյի մկնասոխը հանդիպում է Վայոց ձորի (Արենի գյուղի շրջակայքում) և Սյունիքի մարզերում։ Աճում է ստորին և միջին գոտիների ժայռաճեղքերում և քարաժայռերին (1000-1800 մետր բարձրություններում), Ատրոպատանյան մկնասոխ՝ միայն Սյունիքի մարզում (Արաքս գետի կիրճում)՝ ստորին և միջին լեռնային գոտիների խճաքարոտ և քարքարոտ լանջերին, ժայռաճեղքերում (400-1200 մետր բարձրություններում), Ռոզենի մկնասոխ՝ Լոռու և Շիրակի մարզերի, Գեղամա լեռնաշղթայի ենթալպյան մարգագետիններում՝ գետակների ափերին, խոնավ վայրերում (2000-2500 մետր բարձրություններում)։ Այս տեսակները գրանցված են Հայաստանի Կարմիր գրքում։
Հոմանիշներ
Ըստ Կյուի Թագավորական բուսաբանական այգու տվյալների[2] հայտնի է հետևյալ հոմանիշները
Հոմոտիպ հոմանիշներ
- Stellaris Fabr., 1759, nom. superfl.
- Stellaster Heist. ex Fabr., 1763, nom. superfl.
Հետերոտիպ հոմանիշներ։
- Helonias Adans., 1763, nom. illeg.
- Lilio-Hyacinthus Ortega, 1773
- Epimenidion Raf., 1837
- Ioncomelos Raf., 1837, orth. var.
- Lagocodes Raf., 1837
- Oncostema Raf., 1837
- Tractema Raf., 1837
- Genlisa Raf., 1840
- Chionodoxa Boiss., 1844
- Nectaroscilla Parl., 1854
- Adenoscilla Gren. & Godr., 1855
- Basaltogeton Salisb., 1866
- Hylomenes Salisb., 1866
- Monocallis Salisb., 1866
- Othocallis Salisb., 1866
- Petranthe Salisb., 1866
- Rinopodium Salisb., 1866
- Caloscilla Jord. & Fourr., 1869
- × Chionoscilla J.Allen ex Nicholson, 1897
- Apsanthea Jord. in C.T.A.Jordan & J.P.Fourreau, 1903
- Autonoe (Webb & Berthel.) Speta, 1998
- Chouardia Speta, 1998
- Pfosseria Speta, 1998
- Schnarfia Speta, 1998
Ծանոթագրություններ
- ↑ Таманян, Камила (2001). Флора Армении. էջեր 251–262.
- ↑ World Checklist of Scilla. The Royal Botanic Gardens, Kew.
Գրականություն
- Гроссгейм А. А. Род 275. Пролеска — Scilla L. // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. и ред. тома акад. В. Л. Комаров. — М.—Л.։ Изд-во АН СССР, 1935. — Т. IV. — С. 369—379. — 760 + XXX с. — 5175 экз.
Արտաքին հղումներ
- Ключ для определения видов
- Elizabeth Lawrence. The little bulbs: a tale of two gardens. Duke University Press, 1986 ISBN 0-8223-0739-1 ISBN 978-0-8223-0739-6
- Plantzafrica.com Արխիվացված 2021-04-28 Wayback Machine
- J. McNeill "Scilla". in Flora of North America Vol. 26 Page 58, 315, 320. Oxford University Press.
- ZipCodeZoo
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մկնասոխ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մկնասոխ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
|