Ջրհեղեղ Չեխիայում (2024)

Ջրհեղեղ Չեխիայում
Տեսակ	ջրհեղեղ
Երկիր	Չեխիա
Տարեթիվ	սեպտեմբեր 2024
Զոհվածներ	6 մարդ (հոկտեմբերի 23, 2024)
Անհայտ կորածներ	8
	September 2024 floods in the Czech Republic Վիքիպահեստում

Ջրհեղեղ Չեխիայում (2024), սկսվել է ուրբաթ՝ 2024 թվականի սեպտեմբերի 13-ին, երկարատև հորդառատ անձրևների հետևանքով, որոնք սկսվել են Միջերկրական ծովից «Բորիս» ցիկլոնի ժամանումից հետո^[3]: Շաբաթվա սկզբին Կենտրոնական Եվրոպայի տարածքում ջերմաստիճանը երկու մթնոլորտային ճակատների բախման հետևանքով կտրուկ նվազել է, ինչից հետո սկսվել են անձրևները^[4]: Անձրևներն ազդել են Չեխիայի տարածքի մեծ մասի, դրան հարող բոլոր երկրների վրա (Ավստրիա, Գերմանիա, Լեհաստան, Սլովակիա), ինչպես նաև Խորվաթիայի և Ռումինիայի վրա^[5]^[6]^[7]:

Չեխիայի տարածքում 262 հիդրոլոգիական անցակետերում գրանցվել է հեղեղումների ակտիվության մակարդակից մեկը^[8]^[9]: Դադարեցվել է տասնյակ երկաթուղային գծերի և ճանապարհների երթևեկությունը^[10]: Ջուրը ներթափանցել է նաև Պրահայի մետրո (Վացլավի հրապարակում տրամվայի գծի կառուցման ժամանակ «Մուզեում» կայարանի նախասրահում առաստաղի սալաքարի վերակառուցման հետ կապված), սակայն նրա աշխատանքը չի ընդհատվել^[11]: Տասնյակ հազարավոր տնային տնտեսություններ մնացել են առանց էլեկտրականության, իսկ շաբաթ օրը՝ սեպտեմբերի 15-ին, առանց էլեկտրականության տնային տնտեսությունների թիվը հասել է քառորդ միլիոնի^[12]^[13]: Չեղարկվել են տասնյակ մշակութային և սպորտային միջոցառումներ^[14]:

Իրադարձությունների ընթացքը

Չորեքշաբթի, 2024 թվականի սեպտեմբերի 11, Չեխիայի հիդրոօդերևութաբանական ինստիտուտ (չեխ․՝ Český hydrometeorologický ústav) հրապարակել է նախազգուշացում ուժեղ երկարատև անձրևների մասին, որոնք սկսվել են սեպտեմբերի 12-ին և պետք է տևեն մինչև շաբաթվա վերջ: Անձրևներ կլինեն Չեխիայի ողջ տարածքում, բացառությամբ Կարլովի Վարիի երկրամասի և Ուստեցկի և Պլզենի երկրամասի մի շարք շրջանների: Իրավիճակը կարող է բարդանալ նաև ուժեղ քամու հետևանքով, որը կարող է ծառերի անկման և սողանքների պատճառ դառնալ՝ կապված հողի ջրածածկման հետ: Ամենավատ իրավիճակը պետք էր ստեղծվի Օլոմոուցկի երկրամասի Եսենիկի շրջանTում, որտեղ լավատեսական կանխատեսումներով պետք էր տեղար 395 մմ տեղումներ, բացասական կանխատեսումներով՝ 452 մմ: Վտանգի տակ էին ոչ միայն գետերին հարող տարածքները, այլև հորդառատ ջրհեղեղները կարող էին վնաս հասցնել հովիտներին և լանջերին^[15]: Ինստիտուտը նաև ընդգծել է, որ իրավիճակը կարող է նման լինել 1997 և 2002 թվականների նման ջրհեղեղներին:

Նույն օրը, Չեխիայի կառավարության նախարարների մի մասը, առաջին փոխվարչապետ, ներքին գործերի նախարար վիտ Ռակուշանը, շրջակա միջավայրի նախարար Պետր Պավելը, գյուղատնտեսության նախարար Մարեկ Վոլկան, մամուլի ասուլիս են անցկացրել, որտեղ մարդկանց զգուշացրել են բնական աղետի մասին, ինչպես նաև հայտարարել են, որ կառավարությունը ձեռնարկում է բոլոր անհրաժեշտ միջոցները հնարավոր կորուստները նվազեցնելու համար (ոստիկանության, հրշեջների, փրկարարների, ինչպես նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչների՝ քաղաքապետերի և հեթմանների հետ աշխատանքների համակարգում)^[16]:

Շաբաթ օրը՝ սեպտեմբերի 14-ին, Չեխիայի երկու երկրամասերում (Օլոմոուցկի և Մորավիա-Սիլեզիայի երկրամասեր) հայտարարվել է «վտանգի դրություն»՝ փրկարարական ծառայությունների արդյունավետ աշխատանքի համար^[17]: Սկսվել են նաև կանխարգելիչ տարհանում հնարավոր ջրհեղեղի վայրերից^[18]: Վարչապետ Պետր Ֆիալան քաղաքացիներին կոչ է արել պահպանել փրկարար ծառայությունների և տեղական ինքնակառավարման ներկայացուցիչների հրահանգները^[19]:

Կիրակի Չեխիայի ողջ տարածքում տարհանվել է ավելի քան 12 հազար մարդ: Երկուշաբթի տարհանում են հայտարարել Օստրավայի որոշ շրջաններում՝ բնակչության թվով երրորդ քաղաքում^[20]: Գրեթե ամբողջությամբ հեղեղվել են Կրնով քաղաքը և Մորավիա-Սիլեզիայի երկրամասի մեծ մասը, ինչպես նաև Օլոմոուցի երկրամասի Լիտովելը^[21]: Չափման 55 կետ արձանագրել է հարյուրամյա ջուր^[22]: Երկուշաբթի երեկոյան տեղի ունեցավ Չեխիայի կառավարության արտահերթ նիստ, որին ներկա կլինի նախագահ Պյոտր Պավելը^[23]: Հնարավոր հարցերի թվում, բացի ջրհեղեղի հետևնքների վերացման լուծումից, կառաջանա տարածաշրջանային և Սենատի ընտրությունների հնարավոր տեղափոխման հարցը, որոնք պետք է տեղի ունենան ուրբաթ և շաբաթ օրերին (սեպտեմբերի 20-ին և 21-ին)^[24]: Նույն օրը Մորավիա-Սիլեզիայի երկրամասի ոստիկանությունը գրանցել է կողոպուտի փորձի առաջին դեպքը^[25]: Կեսօրին վարչապետն ու առաջին փոխվարչապետն այցելել են Եսենիկի շրջան, որտեղ հանդիպել են տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչների հետ^[26]: Երեկոյան՝ նիստից հետո, կառավարությունը հայտնել է, որ հավանություն է տվել զինվորների և տեխնիկայի տեղակայմանը Չեխիայի այն շրջաններում, որոնք տուժել են ջրհեղեղից: Սեպտեմբերի 17-ից հոկտեմբերի 31-ը մինչև 2000 զինվոր կզորակոչվի^[27]: Կառավարությունը նաև հաստատել է, որ ընտրությունները տեղի կունենան նշանակված ամսաթվերին^[28]:

Տուժած տարածքներ

Ամենից շատ տուժել են Չեխիայի արևելյան շրջանները, մասնավորապես նրա պատմական հողերը՝ Մորավիան և Սիլեսիան:

Օլոմուցկի երկրամաս՝ Եսենիկ, Լիտովել;
Մորավ-Սիլեզիայի երկրամաս՝ Օպավա, Չեսկի-Տեշին, Նովի Յիչին, Կրնով, Բոհումին, Օստրավա (որտեղ գետի ամբարտակը ճեղքվել է Օպավա և Օդրա գետերի միախառնման վայրում^[29]);
Հարավային Մորավիայի երկրամաս՝ Ժիդլոխովիցե;
Լիբերեցկի երկրամաս՝ Ֆրիդլանտ;
Պարդուբիցի երկրամաս՝ Խրուդիմ;
Հարավային Չեխիայի երկրամաս: Վեսելի-նադ-Լուժնիցի.

Զոհեր և տուժածներ

Սեպտեմբերի 14 -ից անհետ կորել է չորս մարդ՝ երեքը Եսենիկի շրջանի Լիպովա-Լազնե գյուղում ավտոմեքենայի Ստարիչ գետն ընկնելուց հետո, մեկ տղամարդ Ուգերսկե-Գրադիշտե շրջանում ընկել է Յանկովիցյան վտակը^[30]:

Սեպտեմբերի 16 -ին հաստատվել է մահվան առաջին դեպքը, անհետ կորածների թիվը հասել է 7-ի^[31]: Նույն օրը երեկոյան հաստատվել է մահվան ևս երկու դեպք^[32]:

Միջազգային օգնություն

Ուկրաինան ինչպես կադրային, այնպես էլ նյութական օգնություն է առաջարկել ջրհեղեղի հետևանքների վերացման գործում^[33]: Իրենց օգնությունն են առաջարկել նաև Սլովակիան, Կոսովոյի Հանրապետությունը, Լիտվան, Հյուսիսային Մակեդոնիան, ԱՄՆ-ը, Հունաստանը և Սլովենիան^[34]:

Չեխիայի բանակն իր հերթին ուղղաթիռ է ուղարկել հարևան Լեհաստանում ջրհեղեղների ժամանակ օգնություն ցուցաբերելու համար^[35]:

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջրհեղեղ Չեխիայում (2024)» հոդվածին։

[_7c783654db415ba2-1] Czech News Agency Druhou potvrzenou obětí záplav v Olomouckém kraji je žena nalezená v Polsku — Česká televize, 2024.

[_1bc37a1849e09839-2] ttps://ct24.ceskatelevize.cz/clanek/domaci/on-line-toky-budou-v-pondeli-nadale-stoupat-srazek-vsak-nejspis-ubyde-353043

[3] Na Jadranu naplno udeřila cyklóna Boris, která má v Evropě způsobit pohromu | TN.cz

[4] x.com

[5] Německo či Polsko se připravují na záplavy a silný vítr | iROZHLAS - spolehlivé zprávy

[6] V Rumunsku mají záplavy čtyři oběti, Dolní Rakousy čelí stoleté vodě — ČT24 — Česká televize

[7] Угроза наводнения в Чехии и Германии: что происходит

[8] K 17:00 byl povodňový stupeň na 244 místech, téměř na třetině byl nejvyšší - Naše voda

[9] ttps://denikn.cz/minuta/1521148/

[10] ▶ Kvůli počasí nejezdí vlaky na dvaceti tratích, stojí i koridor za Bohumínem — ČT24 — Česká televize

[11] Metro bojuje s vodou. Na Muzeu prší i pod zemí. Vstup do stanice je zavřený - Pražský deník

[12] Hladiny v Česku dál stoupají, pohřešují se 4 lidé | iROZHLAS - spolehlivé zprávy

[13] Bez proudu je kvůli počasí necelého čtvrt milionu domácností, výpadky mají i mobilní vysílače — ČT24 — Česká televize

[14] Nejvyšší fotbalová liga odložila veškeré víkendové zápasy | iROZHLAS - spolehlivé zprávy

[15] HomePage - Ministerstvo životního prostředí

[16] Tisková konference k hrozbě extrémních srážek a povodní, 11. září 2024 | Vláda ČR

[17] Stav nebezpečí vám omezuje pohyb i ukládá povinnost pracovat. Co všechno obnáší a kde platí? - CNN Prima NEWS

[18] Povodně v Česku 2024: Evakuace postihla tisíce lidí | FORUM 24

[19] Nejhorší ještě není za námi, uvedl Fiala. Pokud můžete, pomozte, apeluje Pavel - iDNES.cz

[20] ttps://www.ceskenoviny.cz/zpravy/cr-tretim-dnem-suzuji-povodne-na-jihu-ma-prset-do-stredy/2568563

[21] ttps://www.idnes.cz/zpravy/domaci/povodne-2024-litovel-troubky-bohumin-odra-morava-prerovsko.A240915_234006_domaci_svm

[22] ttps://www.ceskenoviny.cz/zpravy/cesko-druhym-dnem-suzuji-povodne-evakuovano-bylo-pres-10000-lidi/2568042

[23] ttps://x.com/hradmluvci/status/1835606174634246380

[24] ttps://www.seznamzpravy.cz/clanek/volby-kraj-kraske-volby-budou-vlada-je-kvuli-povodnim-neodlozi-260205

[25] ttps://www.ceskenoviny.cz/zpravy/moravskoslezsky-hejtman-policie-zaznamenala-prvni-pokusy-o-rabovani/2568839

[26] ttps://www.ceskenoviny.cz/zpravy/fiala-je-nutne-rychle-obnovit-zakladni-infrastrukturu/2568963

[27] ttps://www.ceskenoviny.cz/zpravy/-vlada-schvalila-nasazeni-az-2000-vojaku-do-zasazenych-oblasti/2568298

[28] ttps://www.ceskenoviny.cz/zpravy/-fiala-volby-se-budou-konat-i-pres-zaplavy-v-casti-regionu/2568772

[29] ttps://www.idnes.cz/ostrava/zpravy/povodne-2024-ostrava-potrhala-se-prehrada-na-nekolika-mistech.A240916_124956_ostrava-zpravy_ijan

[30] Policie hledá první pohřešované. Muž zmizel v potoce, voda vzala auto s lidmi - iDNES.cz

[31] ttps://www.ceskenoviny.cz/zpravy/zaplavy-maji-prvni-obet-policie-take-pohresuje-sedm-lidi/2568650

[32] ttps://ct24.ceskatelevize.cz/clanek/domaci/zaplavy-v-moravskoslezskem-kraji-maji-tri-obeti-353065

[33] ttps://www.novinky.cz/clanek/zahranicni-evropa-ukrajina-nabizi-zaplavenemu-cesku-pomoc-40488572

[34] ttps://x.com/CT24zive/status/1835777335179559152

[35] ttps://www.ceskenoviny.cz/zpravy/2568542

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]