Վինչենցո Պերուջա

Վինչենցո Պերուջա
Ծնվել էհոկտեմբերի 8, 1881(1881-10-08)[1]
ԾննդավայրԴումենցա, Վարեզե, Լոմբարդիա, Իտալիայի թագավորություն
Վախճանվել էհոկտեմբերի 8, 1925(1925-10-08)[1] (44 տարեկան)
Մահվան վայրՍեն Մոր դե Ֆոսե
Քաղաքացիություն Իտալիայի թագավորություն
Մասնագիտությունart thief, painter and varnisher և glazier
 Vincenzio Peruggia Վիքիպահեստում

Վինչենցո Պերուջա (իտալ.՝ Vincenzo Pietro Peruggia, հոկտեմբերի 8, 1881(1881-10-08)[1], Դումենցա, Վարեզե, Լոմբարդիա, Իտալիայի թագավորություն - հոկտեմբերի 8, 1925(1925-10-08)[1], Սեն Մոր դե Ֆոսե), թանգարանի իտալացի աշխատող, դեկորատիվ նկարիչ։ 1911 թվականին գողացել է Լեոնարդո դա Վինչիի «Մոնա Լիզա» նկարը:

Նկարի գողություն

Մոնա Լիզան Ֆլորենցիայի Ուֆֆիցի պատկերասրահում, 1913 թվականին: Թանգարանի տնօրեն Ջովանի Պոգին (աջից) զննում է նկարը:

1911 թվականին Պերուջան կատարել է այն, ինչը հետագայում կոչվել է 20-րդ դարի արվեստի ամենամեծ գողությունը: Ոստիկանության նախնական վարկածի համաձայն՝ Լուվրի նախկին աշխատակիցը կիրակի օրը՝ օգոստոսի 20-ին, թաքնվել է թանգարանում՝ իմանալով, որ թանգարանը հաջորդ օրը փակ է լինելու։ Ըստ Պերուջայի՝ ձերբակալությունից հետո Ֆլորենցիայում[2] հարցաքննության, նա թանգարան է մտել 1911 թվականի օգոստոսի 21-ին՝ երկուշաբթի օրը, առավոտյան ժամը մոտ 7-ին Լուվրի այլ աշխատակիցների կողմից օգտագործվող դռնից։ Ասել է, որ կրել է այն սպիտակ վերարկուներից մեկը, որը սովորաբար կրել են թանգարանի աշխատակիցները՝ ոչնչով չտարբերվելով թանգարանի մյուս աշխատակիցների հագուստից։ Երբ Լուվրի Մեծ պատկերասրահը, որտեղ ցուցադրվել է «Մոնա Լիզան», դատարկ է եղել, նա նկարը հանել է պատին ամրացրած չորս երկաթե ցցերից և տեղափոխել մոտակա ծառայողական սանդուղքի մոտ: Այնտեղ հանել է պաշտպանիչ ծածկը և շրջանակը։ Ավելի ուշ որոշ ականատեսներ հայտնել են, որ նա նկարը թաքցրել է իր հագուստի տակ։ Սակայն Պերուջայի հասակը եղել է 1 մետր 60 սանտիմետր [3], իսկ Մոնա Լիզան՝ մոտավորապես 77 սմ × 53 սմ, ուստի այն չէր տեղավորվի ստանդարտ հագուստի տակ, որը կրել են նրա հասակի մարդիկ։ Ինքը՝ առևանգողը, հայտարարել է, որ հանել է հագուստը, դրանով փաթաթել նկարը, փաթեթը դրել թևի տակ և Լուվրից դուրս եկել նույն դռնով, որով ներս է մտել[4]։ Պերուջան նկարը թաքցրել է Փարիզի իր բնակարանում[5]։

Նկարի վերադարձը Լուվր:

Նկարը երկու տարի պահել է իր բնակարանում՝ սնդուկի մեջ, ապա տեղափոխել Իտալիա։ Որոշ ժամանակ արվեստի գործը պահել է Ֆլորենցիայի իր բնակարանում: Գողին բռնել են, երբ նա կապվել է Ֆլորենցիայում արվեստի պատկերասրահի սեփականատեր Մարիո Ֆրատելլիի հետ։

Ըստ Ֆրատելիի վարկածի՝ Պերուջայի հանցագործության դրդապատճառը նկարն իր «պատմական հայրենիք» վերադարձնելու ցանկությունն է եղել, բայց նա նաև ակնկալել է վարձատրություն: Ֆրատելլին դիմել է Ուֆֆիցի պատկերասրահի տնօրեն Ջովանի Պոջիի օգնությանը, որը հաստատել է նկարի իսկությունը: Պոջին և Ֆրատելլին, նկարը տանելով «պահելու», հայտնել են ոստիկանությանը, որը ձերբակալել է Պերուջային[6]։ Վերականգնումից հետո նկարը ցուցադրվել է ամբողջ Իտալիայում, ապա 1913 թվականին վերադարձվել Լուվր։

Թեև նկարը դեռևս գողությունից առաջ էլ համարվում էր գլուխգործոց, նրա համբավը սահմանափակվում էր արվեստի աշխարհի հետ մասնագիտորեն կապված մարդկանց շրջանակով: Համատարած ուշադրությունը, որին նկարն արժանացավ մամուլի և ոստիկանության լայնածավալ հետաքննության շնորհիվ, և զգալի հանրային հետաքրքրությունը օգնեցին նկարին դառնալ աշխարհի ամենահայտնիներից մեկը[7]:

Շարժառիթներ

«Մոնա Լիզայի» գողության վերաբերյալ երկու գերակշռող տեսություն կա: Ինքը՝ Պերուջան, հայտարարել է, որ այն բանից հետո երբ իմացել է, որ Նապոլեոնը յուրացրել է իտալական արվեստի շատ գործեր նապոլեոնյան պատերազմների ժամանակ և հանցագործությունը կատարել է հայրենասիրական նկատառումներից ելնելով՝ նկարը ցանկացել է նկարը վերադարձնել Իտալիայում ցուցադրելու համար[8]: Վինչենցոն, հավանաբար, անկեղծ է եղել իր շարժառիթներում և տեղյակ չի եղել, որ Լեոնարդո դա Վինչին այս նկարը որպես նվեր է ուղարկել Ֆրանցիսկոս I-ին Ֆրանսիա տեղափոխվելուց հետո՝ թագավորական պալատում նկարիչ դառնալու համար 16-րդ դարում՝ Նապոլեոնի ծնվելուց 250 տարի առաջ:

Փորձագետները կասկածի տակ են դրել «հայրենասիրության» շարժառիթը՝ պատճառաբանելով, որ եթե դա իրականություն լիներ, Պերուջան կտավը կնվիրեր իտալական թանգարանին, այլ ոչ թե կփորձեր օգուտ քաղել դրա վաճառքից: Փողի հարցը հիմնավորվում է նաև նամակներով, որոնք Պերուջան գողությունից հետո ուղարկել է հորը։ 1911 թվականի դեկտեմբերի 22-ին, գողությունից չորս ամիս անց, գրել է, «ես իմ հարստությունը կստեղծեմ»[9]։ Հաջորդ տարի՝ 1912 թվականին, գրել է՝, «ես երդվում եմ, որ երկար կապրես և կվայելես այն պարգևը, որը շուտով քո որդին կստանա քո և մեր ողջ ընտանիքի համար»։

Դատավարության ընթացքում մեղադրող կողմը որոշ չափով համաձայնել է, որ Պերուջան հանցագործությունը կատարել է հայրենասիրական նկատառումներից ելնելով, և նրան մեղմ պատիժ է նշանակել։ Բանտարկվել է մեկ տարի 15 օրով, բայց Իտալիայում նրան դիմավորել են որպես մեծ հայրենասերի, և նա բանտում մնացել է ընդամենը յոթ ամիս[10]։

Հետագայում մեկ այլ տեսություն է առաջացել: Գողությունը կարող է հրահրվել կամ ծրագրված լինել Էդուարդո դե Վալֆիերնոյի կողմից՝ խարդախ, որը ֆրանսիացի կեղծարար Իվ Շոդրոնին հանձնարարել էր նկարի կրկնօրինակները պատրաստել՝ անհետացած բնօրինակի փոխարեն վաճառելու համար: Պատճենների արժեքը կբարձրանա, եթե բնօրինակը գողանան: Այս տեսությունն ամբողջությամբ հիմնված է The Saturday Evening Post-ում նախկին լրագրող Կարլ Դեքերի 1932 թվականի հոդվածի վրա: Դեքերը պնդել է, որ ճանաչում է Վալֆյերնոյին և լսել է պատմությունը նրանից 1913 թվականին՝ խոստանալով չհրապարակել այն մինչև իմանա Վալֆիերնոյի մահվան մասին։ Այնուամենայնիվ, այս տարբերակը չունի հստակ աղբյուրներ[11]:

Կյանքը գողությունից հետո

Կարճ ժամանակ անց Պերուջան ազատվում է բանտից, Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ծառայել է իտալական բանակում, գերվել է Ավստրո-Հունգարիայի զորքերի կողմից և մինչև պատերազմի ավարտը երկու տարի անցկացրել է գերության մեջ։ Հետագայում ամուսնացել է, ունեցել դուստր՝ Սելեստինան, վերադարձել է Ֆրանսիա և շարունակել աշխատել որպես դեկորատիվ նկարիչ՝ օգտագործելով իր իսկական անունը՝ Պիետրո Պերուջա։ Մահացել է 1925 թվականի հոկտեմբերի 8-ին, 44 տարեկան հասակում, Ֆրանսիայի Սեն-Մոր-դե-Ֆոզ քաղաքում: Թաղվել է Ֆրանսիայի Սեն-Մոր-դե-Ֆոսես քաղաքի Կոնդե գերեզմանատանը[12]։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  2. ↑ Extrait du Proces-Verbal de la confrontation de M. Vingoolle avec Peruggia, 20 Dec.. 1913, Archives Nationales, Paris
  3. ↑ Peruggia mugshot, 25 January 1909, Archives Nationales, Paris
  4. ↑ Mona Lisa Is Missing, 2013, Virgil Films, dir. Joe Medeiros
  5. ↑ Chua-Eoan, Howar (2007-03-01). «STEALING THE MONA LISA, 1911». The Top 25 Crimes of the Century. Time Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-24-ին. Վերցված է 2007-08-15-ին.
  6. ↑ Chua-Eoan, Howar (2007-03-01). «STEALING THE MONA LISA, 1911». The Top 25 Crimes of the Century. Time Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-24-ին. Վերցված է 2007-08-15-ին.
  7. ↑ «The Theft That Made The 'Mona Lisa' A Masterpiece». NPR.org (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-27-ին. Վերցված է 2017-11-06-ին.
  8. ↑ Chua-Eoan, Howar (2007-03-01). «STEALING THE MONA LISA, 1911». The Top 25 Crimes of the Century. Time Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-24-ին. Վերցված է 2007-08-15-ին.
  9. ↑ Peruggia Letter 22 December 1911, Archivio di Stato, Florence
  10. ↑ Chua-Eoan, Howar (2007-03-01). «STEALING THE MONA LISA, 1911». The Top 25 Crimes of the Century. Time Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-24-ին. Վերցված է 2007-08-15-ին.
  11. ↑ Nilsson, Jeff (2013-12-07). «100 Years Ago: The Mastermind Behind the Mona Lisa Heist». Saturday Evening Post. Curtis Publishing. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-02-11-ին. Վերցված է 2014-01-10-ին.
  12. ↑ Who stole the Mona Lisa? Archive copy Wayback Machine-ի միջոցով:, FT.com, August 2011

Արտաքին հղում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վինչենցո Պերուջա» հոդվածին։
BNF: 123892052 · ISNI: 0000000377641298 · LCCN: no94036176 · VIAF: 255017832 · WorldCat VIAF: 255017832