Yttrín
Skandín | |||||||||||||||||||||||||
Strontín | Yttrín | Sirkon | |||||||||||||||||||||||
Lantan | |||||||||||||||||||||||||
|
Yttrín (eftir sænska bænum Ytterby) er frumefni með efnatáknið Y og er númer 39 í lotukerfinu. Yttrín er silfraður, málmkenndur hliðarmálmur. Það er algengt í lantaníðagrýti en finnst aldrei í hreinu formi. Eina stöðuga samsæta yttríns, 89Y, er líka sú eina sem finnst í náttúrunni.
Tvö efnasambönd þess eru notuð í ljómefni til að gera rauða litinn í litasjónvörpum og ljóstvistum. Yttrín er líka notað í rafskaut, raflausnir, rafsíur, leysigeislatæki og ofurleiðara.
Einkenni
Yttrín er gljáandi, silfurlitur, kristallskenndur málmur. Það er fyrsti málmurinnn í fjórðu lotu d-blokk lotukerfisins.
Hreinn yttrínmassi er tiltölulega stöðugur vegna oxíðfilmu (Y2O3) sem myndast utaná honum. Fínrifið yttrín er hins vegar mjög óstöðugt og hvarfast auðveldlega við loft. Yttrínsvarf getur brunnið fyrirvaralaust með snertingu við loft í yfir 400 °C hita.