ბორის შაპოშნიკოვი
ბორის მიხაილის ძე შაპოშნიკოვი (რუს. Борис Михайлович Шапошников; დ. 2 ოქტომბერი, 1882, ზლატოუსტი, რუსეთის იმპერია — გ. 26 მარტი 1945, მოსკოვი, სსრკ) — რუსი საბჭოთა სამხედრო მოღვაწე და თეორეტიკოსი, საბჭოთა კავშირის მარშალი.
ბიოგრაფია
1901–1903 წლებში სწავლობდა მოსკოვის ალექსეის სამხედრო სასწავლებელში. 1903–1907 წლებში მსახურობდა თურქესტანის მსროლელ ბატალიონში, ნახევარასეულის მეთაურის თანამდებობაზე. 1907–1910 წლებში სწავლობდა გენერალური შტაბის აკადემიაში. მისი დასრულების შემდეგ იღებს შტაბს კაპიტნის წოდებას. 1912 წელს ინიშნება მე-14 საკავალერიო დივიზიის შტაბის უფროს ადიუტანტად. პირველი მსოფლიო ომის დაწყებისას იბრძვის დასავლეთის ფრონტზე. 1915 წლის იანვარ-ნოემბერში მე-12 არმიის შტაბის დაზვერვის განყოფილების უფროსი ადიუტანტის თანაშემწეა, შემდეგ ცალკეული შერეული კაზაკთა ბრიგადის შტაბის უფროსი. 1917 წლიდან ინიშნება მეგრული გრენადერთა პოლკის მეთაურად და ენიჭება პოლკოვნიკის სამხედრო წოდება. იმავე წლის ნოემბრიდან სამხედრო-რევოლუციური კომიტეტის დელეგატთა ყრილობის გადაწყვეტილებით ინიშნება კავკასიის გრენადერთა დივიზიის მეთაურად. 1918 წლის 22 მაისიდან წითელი არიმიის რიგებშია, მსახურობს სხვადასხვა სამეთაურო და საშტაბო თანამდებობებზე. რუსეთის სამოქალაქო ომის მსვლელობისას ძირითადად საშტაბო სამუშაოზეა. ამუშავებდა ფრონტებისა და არმიებისადმი დაგზავნილ დირექტივებს. სამოქალაქო ომის დასრულების შემდეგ, 1925–1927 წლებში ლენინგრადის სამხედრო ოლქის სარდალია, შემდეგ მოსკოვის ოლქისა. 1928–1931 წლებში წითელი არმიის შტაბის უფროსია. 1930 წლიდან კომუნისტური პარტიის წევრია. 1932–1935 წლებში ფრუნზეს სახელობის სამხედრო აკადემიის უფროსია. 1937 წლის 10 მაისს ინიშნება წითელი არმიის გენშტაბის უფროსად. 1940 წლის 7 მაისს ენიჭება საბჭოთა კავშირის მარშლის წოდება. 1939 წლის 10 მაისიდან 1941 წლის 9 აპრილამდე საბჭოთა კავშირის თავდაცვის კომიტეტის წევრია. 1941 წლის 29 ივლისს ისევ ინიშნება წითელი არმიის გენშტაბის უფროსად. თანამდებობიდან მოხსნეს გერმანელების მიერ ყირიმის ფრონტის განადგურების გამო 1942 წლის 11 მაისს. 1942 წლის მაისიდან 1943 წლის ივნისამდე საბჭოთა კავშირის სამხედრო საქმეთა სახალხო კომისრის მოადგილეა, შემდეგ ინიშნება გენშტაბის სამხედრო აკადემიის უფროსად. გარდაიცვალა მძიმე ავადმყოფობის შემდეგ.
ლიტერატურა
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 685.
- (2004) Russian Military Reform, 1992-2002. Routledge. ISBN 978-1-1357-5468-6.
- Glantz, David M.; House, Jonathan (2009) To the Gates of Stalingrad: Soviet-German Combat Operations, April-August 1942. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-1630-5.
- Kulkov, E. N.; Rzheshevskii, Oleg Aleksandrovich; Shukman, Harold (2014) Stalin and the Soviet-Finnish War, 1939-1940. Routledge. ISBN 978-1-1352-8294-3.
- Radzinsky, Edvard (2011) Stalin: The First In-depth Biography Based on Explosive New Documents from Russia's Secret Archives. Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN 978-0-3077-5468-4.
- Ringer, Ronald E. (2006) Excel HSC Modern History. Pascal Press. ISBN 978-1-7412-5246-0.
- Samuelson, Lennart; Shlykov, Vitaly (2009) Plans For Stalin's War Machine: Tukhachevskii and Military-Economic Planning, 1925-1941. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-3122-2527-8.
- Smele, Jonathan D. (2015) Historical Dictionary of the Russian Civil Wars, 1916-1926: Volume 2 of Historical Dictionaries of War, Revolution, and Civil Unrest. Rowman & Littlefield. ISBN 978-1-4422-5281-3.
- Wells, Anne Sharp (2013) Historical Dictionary of World War II: The War against Germany and Italy: Historical Dictionaries of War, Revolution, and Civil Unrest. Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7944-7.
- „The Journal of Historical Review: 1996-1997, Volume 16“. The Journal of Historical Review. The University of Wisconsin - Madison: Institute for Historical Review. 1996.