კარლ ვილჰელმ შეელე

კარლ ვილჰელმ შეელე
შვედ. Carl Wilhelm Scheele
დაბ. თარიღი	9 დეკემბერი, 1742(1742-12-09)[1] [2] [3]
დაბ. ადგილი	შტრალზუნდი, შვედეთის პომერანია[4] [2] [3]
გარდ. თარიღი	21 მაისი, 1786(1786-05-21)[2] [5] [6] [7] [8] [3] (43 წლის)
გარდ. ადგილი	კეპინგი[2]
მოქალაქეობა	შვედეთი
საქმიანობა	ქიმიკოსი[2] , ფარმაცევტი[2] და ფარმაკოლოგი
ალმა-მატერი	უფსალის უნივერსიტეტი
მეუღლე	Sara Margarethe Pohl
კარლ ვილჰელმ შეელე ვიკისაწყობში

კარლ ვილჰელმ შეელე (შვედ. Carl Wilhelm Scheele; დ. 9 დეკემბერი, 1742 — გ. 21 მაისი, 1786) — შვედი ქიმიკოსი, შვედეთის სამეფო მეცნიერებათა აკადემიის წევრი (1775).

განათლებითა და პროფესიით ფარმაცევტი. მუშაობდა შცვედეთის სხვადასხვა ქალაქის აფთიაქებში, სადაც ატარებდა ქიმიურ კვლევებს. აღმოაჩინა მრავალი არაორგანული და ორგანული ნივთიერება: ქლორი (1774), გლიცერინი (1779, მოლიბდენისა (1778) და ვოლფრამის (1781) ანჰიდრიტები, სილიციუმის ტეტრაფთორიდი (1771), ბარიუმის ჟანგი (1774), დარიშხანწყალბადი (1775), ღვინომჟავა (1769), სილიციუმფთორწყალბადმჟავა და ფთორწყალბადმჟავა (1771), დარიშხანმჟავა (1775), მჟაუნმჟავა (1776), რძემჟავა (1780), ციანმჟავა (1782) და სხვა.

1769 წელს შეელემ შეიმუშავა ნაცრიდან ფოსფორის წარმოების ხერხი. 1774 წელს თავისუფალი სახით გამოყო მანგანუმი და ბარიუმის ოქსიდი. დეტალურად აღწერა ქლორის თვისებები. დაამტკიცა ჰაერის რთული შედგენილობა. მისი სახელობისაა მცირე კრატერი მთვარის ზედაპირზე და მცირე პლანეტა კარლშეელე. მისი სახელობისაა მინერალი შეელიტი.

• Manuskript 1756—1777. Tolkning av С. W. Ossen. [Uppsala, 1942];
• Chemische Abhandlung von der Luft und dem Feuer, Lpz., 1894;
• Nachgelassene Briefe und Aufzeichnungen, hrsg. von A. E. Nordenskiöld, Stockh., 1892.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 701.