Terminator (film)

Terminator
Fayl:Terminator1984movieposter.jpg
Teatrlıq afisha
Rejissyor Djeyms Kameron
Scenariy avtorları

Djeyms Kameron, Geyl Enn Xyord

Prodyuser Geyl Enn Xyord
Bas rollerde

Arnold Shvarcenegger, Maykl Bin, Linda Xemilton, Pol Uinfild

Operator Adam Grinberg
Montaj Mark Goldblatt
Muzıka Bred Fidel
Óndiriwshi kompaniyalar

Hemdale, Pacific Western Productions, Euro Film Funding, Cinema '84

Tarqatıwshı Orion Pictures
Premera sánesi 26-oktyabr 1984-jıl
Dawamlılıǵı 107 minut
Mámleket AQSH
Til Inglis tili
Byudjet 6,4 million dollar
Kassalıq tabıs 78,3 million dollar

Terminator (ingl. The Terminator) ‒ 1984-jılı shıǵarılǵan amerikalı ilimiy-fantastikalıq ekshn filmi. Oǵan Djeyms Kemeron rejissyorlıq etken, scenariyin Kameron hám Geyl Enn Xyord jazǵan, al prodyuseri Xyord bolǵan. Filmde Arnold Shvarcenegger Terminator rolinde oynaydı. Ol 2029-jıldan 1984-jılǵa jiberilgen kibernetikalıq óltiriwshi, onıń maqseti - Sara Konnordı (Linda Xemilton) óltiriw. Saranıń tuwılmaǵan ulı keleshekte adamzattı Skaynetten, apokalipsisten keyingi dáwirdegi dushpanlıq jasalma intellektten qutqarıwı kerek. Kayl Ris (Maykl Bin) - Saranı qorǵaw ushın ótmishke jiberilgen ásker. Scenariy avtorları sıpatında Kemeron hám Xyord kórsetilgen, al qosımsha dialog jazǵan kishi Uilyam Uisherge "qosımsha dialog" avtorlıǵı berilgen.

Kemeron filmniń tiykarǵı ideyasın óziniń birinshi filmi "Piranya II: Násil" (1982) Rimde kórsetilip atırǵan waqıtta kórgen qızdırmalı túsinen alǵan hám bul koncepciyanı Uisher menen birge rawajlandırǵan. Ol joybardıń huqıqların New World Pictures kompaniyasınıń kásiplesi Xyordqa, eger ol filmdi ózi rejissyorlıq etse ǵana prodyuserlik etiwi shárti menen satqan. Nátiyjesinde Xyord Orion Pictures penen distribuciya kelisimin dúzgen, al Hemdale Film Corporation kompaniyasınıń atqarıwshı prodyuserleri Djon Deyli hám Derek Gibson filmniń qarjılandırılıwı hám óndirisin shólkemlestiriwde úlken rol oynaǵan. Dáslep Orion tárepinen Ris roline shaqırılǵan Shvarcenegger, Kemeron menen dos bolǵannan soń, bas qaharman rolin oynawǵa kelisim bergen. Tiykarınan Los-Andjeleste túnde alınǵan túsiriwler Shvarceneggerdiń "Konan-qıyratıwshı" (1984) filmindegi jumısları sebepli keshiktirilgen, usı waqıt ishinde Kemeron "Rembo: Birinshi qan. 2-bólim" (1985) hám "Bóten planetalılar" (1986) filmleriniń scenariyleri ústinde islewge úlgergen. Filmdegi arnawlı effektler, sonıń ishinde miniatyuralar hám kadr animaciya, Sten Uinston hám kishi Djin Uorren-nıń basshılıǵındaǵı súwretshiler toparı tárepinen jaratılǵan.

Film shıǵarılıwdan aldın tómen boljawlarǵa qaramastan, "Terminator" AQSH prokatında eki hápte dawamında birinshi orındı iyelep, nátiyjesinde $6.4 million byudjetke qarsı $78.3 million tabıs taptı. Bul film Kemeronnıń kinokarerasın baslap berdi hám Shvarceneggerdiń jetekshi aktyor sıpatındaǵı abırayın bekkemledi dep esaplanadı. Filmniń tabıslı bolıwı bir neshe dawamlı filmler, teleserial, komiksler, romanlar hám videooyınlardan ibarat franshizanıń payda bolıwına alıp keldi. 2008-jılı "Terminator" AQSH Kongress kitapxanası tárepinen Milliy film reestrinde saqlaw ushın tańlandı.

Syujet

2029-jıldan 1984-jılǵı Los-Andjeleske kiborg jiberilgen: "Terminator" dep atalǵan qanxor, adam erkegine uqsap, Sara Konnor atlı hayaldı izlep tabıw hám óltiriw ushın programmalastırılǵan. Sonıń menen bir qatarda, Kayl Ris atlı adam áskeri de kelip, jawızdı toqtatıwǵa urınadı, ekewi de oq-dári menen kiyim urlaydı. Telefon kitabınan mánzillerdi izertlegennen soń, Terminator usıǵan uqsas atlı hayallardı sistemalı túrde joq etedi, aqırında haqıyqıy Saranı jergilikli túngi klubta tabadı, biraq onı Ris qutqarıp aladı. Keyin ekewi mashina urlap qashadı, al Terminator urlanǵan policiya mashinasında olardı quwıp ketedi.

Olar avtoturaqta jasırınıp atırǵanda, Ris Saraǵa Cyberdyne Systems tárepinen dóretilgen Skynet dep atalatuǵın jasalma intellektke iye qorǵanıw tarmaǵı tez arada ózin-ózi ańlaytuǵının hám adamzattı joq etiw ushın global yadrolıq urıs baslaytuǵının túsindiredi. Saranıń keleshektegi ulı Djon aman qalǵanlardı birlestirip, Skynet hám onıń mexanikalıq kúshlerine qarsı tabıslı qarsılıq háreketin basqaradı. Qarsılıq háreketiniń jeńisine jaqın qalǵanda, Skynet Djonnıń tuwılıwınıń aldın alıw ushın Saranı joq etiw maqsetinde Terminatordı ótmishke jiberedi. Terminator - bul dawıstı tap ózindey etip eliklew uqıplılıǵına iye hám adamǵa uqsaw ushın tiri toqıma menen qaplanǵan bekkem metall endoskeletke iye nátiyjeli hám jawız óltiriw mashinası.

Terminator Ris hám Saranı izlep tabadı, biraq qısqa mashina quwıwınan soń ekewi onnan qutıladı. Policiya Ris hám Saranı uslap alıp, Risti sorawǵa aladı, biraq onıń áńgimesine isenbeydi. Terminator Saranıń policiya bóliminiń ishinde ekenin bilip, oǵan hújim etedi, Saranı izlep júrip kóp oficerlerdi óltiredi. Ris hám Sara qashıp ketedi, basqa mashinanı urlap alıp motelge jasırınadı, sol jerde bir neshe qubır bombaların islep, kelesi háreketlerin jobalastıradı. Ris Djonnıń súwretinen Saranı kórgennen baslap oǵan ashıq bolǵanın hám oǵan degen muhabbatı sebepli waqıt arqalı sayaxat etkenin moyınlaydı. Onıń sezimlerine juwap berip, Sara onı súyedi hám olar jınıslıq qatnasqa túsedi.

Terminator Saranıń anasına arnalǵan telefon qońırawın uslap alıp, Saranıń jaylasqan jerin anıqlaydı. Ol hám Ris motelden pikap mashinasında qashıp ketedi, al Terminator olardı motociklde quwadı. Bolıp atırǵan quwısıwda Ris Terminatorǵa qubır bombaların ılaqtırıp atırıp, oqtan qattı jaraqatlanadı. Sara Terminatordı motociklden urıp túsiredi, biraq mashinanı basqarıwdan ayırılıp, ol awdarılıp ketedi. Endi qanǵa boyalǵan hám qattı zaqımlanǵan Terminator cisterna mashinasın basıp alıp, Saranı basıp taslawǵa urınadı. Ris mashinanıń qubırına qubır bombasın salıwǵa úlgeredi, bul mashinanıń jarılıwına hám Terminatordıń tek súyek skeletiniń qalıwına alıp keledi. Ol olardı Cyberdyne kompaniyasına tiyisli zavodqa quwıp kiredi, sol jerde Ris onı aljastırıw ushın mashinalardı iske túsiredi, biraq aqırında ol olardı tabadı. Sońında Ris óziniń aqırǵı qubır bombasın onıń orta bólegine salıp jarıp jiberedi, biraq óz ómiri bahasına. Onıń ele de islep turǵan denesi Saranı quwıwdı dawam etedi, biraq Sara onı gidravlikalıq pressqa aldap kirgizip, onı joq qıladı.

Bir neshe aydan soń, Djonǵa eki qabat ekeni kórinip turǵan Sara, Meksika arqalı sayaxat etip, oǵan beriw ushın audio jazba lentaların jazıp baradı. Janarmay quyıw stanciyasında bir bala onıń polaroid súwretin túsiredi, dál usı súwretti Djon bir kúni Riske beredi, hám Sara onı satıp aladı. Janarmay quyıw stanciyasınıń iyesi dawıl kiyatırǵanın aytadı hám Sara bunı biletuǵının aytıp juwap beredi, adamzattıń Skynet penen keleshek gúresine astarlı etip, sońınan oǵan qaray júrip ketedi.

Aktyorlar quramı

  •  Arnold Shvarcenegger - Terminator rolinde, adam erkegine uqsatıp islengen hám Sara Konnordı óltiriw ushın ótmishke jiberilgen kibernetikalıq android.
  • Maykl Bin - Kayl Ris rolinde, Saranı qorǵaw ushın ótmishke jiberilgen Skynetke qarsı qarsılasıw háreketiniń aǵzası.
  • Linda Xemilton - Sara Konnor rolinde, jas kafe oficiantı hám Terminatordıń maqseti, jaqın arada qarsılasıw háreketiniń keleshektegi basshısı Djonnıń anası boladı.
  • Pol Uinfild - Ed Treksler rolinde, Saranı qorǵawǵa urınǵan policiya leytenantı.
  • Lens Xenriksen - Xel Vukovich rolinde, Los-Andjeles policiya departamentiniń xızmetkeri.
  • Bess Motta - Djindjer rolinde, Saranıń bólme qońsısı, onı Terminator Sara dep qátelesip óltiredi.
  • Rik Rossovich - Mett rolinde, Djindjerdiń jigiti, onı da Terminator óltiredi.
  • Erl Boen - Doktor Piter Silberman rolinde, kriminal psixolog.
Arnold Shvarcenegger, Linda Gamilton hám Maykl Bin (sáykes túrde 1984, 1997 hám 2008-jıllardaǵı súwretlerde) filmniń bas qaharmanların oynadı.

Qosımsha aktyorlar quramına tómendegiler kiredi: Shon Shepps - Nensi rolinde, Saranıń kafedegi kásiplesi; Dik Miller - qural dúkanınıń satıwshısı rolinde; Kásiplik bodibilder Franko Kolombu - keleshektegi Terminator rolinde; Bill Pakston hám Brayan Tompson - Terminator menen júzbe-júz kelip, onıń tárepinen óltirilgen buzıwshılar rolinde; Mariann Myullerleyle - Terminator tárepinen óltirilgen "Sara Konnor" atlı basqa hayallardıń biri rolinde; Rik Ayello - Terminator nátiyjede Saranı tapqan jergilikli túngi klubtıń qarawılı rolinde; Bill Uisher - Riske baylanıslı qashıp ketiw haqqında xabar bergen, biraq kóp ótpesten Terminator tárepinen esinen ketip, mashinası urlanǵan policiya xızmetkeri rolinde.

Óndiris

Rawajlanıw

Italiyanıń Rim qalasında "Piranha II: The Spawning" (1982) filminiń kórsetiliwi waqtında, rejissyor Djeyms Kemeron awırıp qaldı hám túsinde partlanıwdan keyin ózin súyrep baratırǵan, qolında asxana pıshaqları bar metall deneni kórdi. Djon Karpenter rejissyordıń tómen byudjet penen "Halloween" (1978) slesher filmin islegeninen ilhamlanǵan Kemeron, bul tústi slesher stilindegi film jazıw ushın "baslaw noqatı" sıpatında paydalandı. Kemeronnıń agenti qorqınıshlı filmniń dáslepki koncepciyasın unatpadı hám onnan basqa nárse ústinde islewdi soradı. Bunnan soń, Kemeron óz agentin jumıstan bosattı.[1]

Kemeron Kaliforniyadaǵı Pomona qalasına qaytıp keldi hám ilimiy fantastika jazıwshısı Rendall Freykstiń úyinde qalıp, "The Terminator" filminiń dáslepki variantın jazdı. Kemeronǵa 1950-jıllardaǵı ilimiy fantastika filmleri, 1960-jıllardaǵı "The Outer Limits" fantastikalıq teleserialı hám "The Driver" (1978) hám "Mad Max 2" (1981) sıyaqlı zamanagóy filmler tásir etken. Dáslepki varianttı scenariyge aylandırıw ushın Kemeron syujet qurıwda uqsas tásilge iye dostı Bill Uisherdi shaqırdı. Kemeron Uisherge Sara Konnor hám policiya bólimi menen baylanıslı saxnalardı jazıwdı tapsırdı. Uisher Kemeronnan uzaqta jasaǵanlıqtan, olar bir-birine telefon arqalı ideyaların bildirip, jańa saxnalardı oqıp atırǵan telefon sóylesiwlerin jazıp aldı.[1]

Scenariydiń dáslepki versiyasında eki Terminatordıń ótmishke jiberiliwi haqqında edi. Birinshi Terminator filmdegi Terminatorǵa uqsas bolsa, ekinshisi suyıq metaldan islengen hám ádettegi qurallar menen joq etiw múmkin emes edi. Kemeron sol waqıttaǵı texnologiyanıń suyıq Terminatordı jaratıw ushın jeterli emesligin sezdi[2] hám bul ideyanı "Terminator 2: Judgment Day" (1991) filmindegi T-1000 personajı payda bolǵanǵa shekem keyinge qaldırdı.

Geyl Enn Xyord "Terminator" filminiń huqıqların Djeyms Kemeronnan bir dollarǵa satıp aldı.[3]

New World Pictures kompaniyasında Rodjer Kormannıń járdemshisi bolıp islegen Geyl Enn Xyord bul joybarǵa qızıǵıwshılıq bildirdi. Kemeron "Terminator" filminiń huqıqların Xyordqa bir dollarǵa sattı, biraq onı tek Kemeron rejissyorlıq etse ǵana óndiriwge wáde berdi. Xyord scenariyge ózgerisler kirgiziwdi usındı hám filmde scenarist sıpatında kórsetildi, biraq Kemeron onıń "hesh qanday jazıw jumısın islemegenin" ayttı.[4] Keyinirek Kemeron huqıqlardı bir dollarǵa satqanına ókindi.[5] Kemeron hám Xyordtıń burın Korman menen birge islegen hám házir Orion Pictures kompaniyasında isleytuǵın dosları bar edi. Orion, eger Kemeron basqa jerden finanslıq qollaw taba alsa, filmdi tarqatıwǵa kelisti. Scenariy Hemdale Film Corporation kompaniyasınıń baslıǵı hám prezidenti Djon Deyli tárepinen qabıl etildi. Deyli hám onıń atqarıwshı vice-prezidenti hám óndiris baslıǵı Derek Gibson joybardıń atqarıwshı prodyuserleri boldı.[6]

Kemeron Deyli menen kelisimdi juwmaqlaw ushın óz usınısın beriwdi qáledi hám dostı Lans Xenriksenniń jıynalısqa erte kelip, Terminator sıyaqlı kiyinip hám háreket etiwin soradı. Xenriksen teri kurtka kiyip, betinde jasalma kesikler menen hám tislerinde altın folga menen keńseniń esigin tepkilep ashtı hám keyin orınlıqqa otırdı. Kemeron kóp ótpey kelip, xızmetkerlerdi Xenriksenniń oyınınan azat etti. Deyli scenariyge, Kemeronnıń súwretlerine hám filmge bolǵan qızıǵıwshılıǵına tásirlendi. 1982-jıldıń aqırında Deyli HBO hám Orion járdeminde filmdi qollawǵa kelisti. Dáslep Terminator filminiń byudjeti 4 million dollar bolıp belgilengen edi, keyin 6.5 million dollarǵa kóterildi. Hemdale kompaniyasınan tısqarı, film shıqqannan keyin Pacific Western Productions, Euro Film Funding hám Cinema '84 kompaniyaları da óndiriwshi kompaniyalar retinde kórsetilgen.[7]

Aktyorlardı tańlaw

Kayl Ris roline Orion AQSHta ataqlılıǵı ósip atırǵan, biraq sırt elde de tartımlı bolǵan juldızdı qáledi. Orionnıń tiykarshılarınıń biri Mayk Medavoy Arnold Shvarcenegger menen ushırasqan edi hám onıń agentine Terminator scenariyin jiberdi.[8] Kemeron Shvarceneggerdi Ris roline alıwǵa gúmanlandı, sebebi ol Terminator roline jáne de ataqlıraq birew kerek boladı dep oyladı. Silvestr Stallone hám Mel Gibson ekewi de Terminator rolinen bas tarttı.[9] Medavoy O. Dj. Simpsondı usındı, biraq Kemeron sol waqıtta Simpsonnıń óltiriwshi retinde isenimli bolatuǵınına isenbedi.[10]

Kemeron Shvarcenegger menen ushırasıwǵa kelisti hám onı rol ushın almawdıń jobasın islep shıqtı; ol onıń menen jánjellesip, Hemdale kompaniyasına qaytıp kelip, onı rol ushın jaramsız dep tabıwdı jobalastırdı. Kemeron Shvarceneggerdiń zulımnıń qalay oynalıwı kerekligi haqqında aytqan gáplerinen keypi kóterildi hám bloknotqa onıń túrin súwretley basladı, Shvarceneggerden sóylewdi toqtatıp, qozǵalmay turıwın soradı. Ushırasıwdan soń, Kemeron Deylige qaytıp kelip, Shvarcenegger Ris rolin oynamaytuǵının, biraq "ol ájayıp Terminator bolatuǵının" ayttı.[11]

Arnold Shvarceneggerdi biziń Terminatorımız sıpatında tańlaw [...] islemewi kerek edi. Bul adam infiltraciya bólimi bolıwı kerek, hám eger olardıń hámmesi Arnold sıyaqlı kórinse, siz Terminatordı adamlar arasınan dárriw bayqamay qalmaysız. Bul hesh qanday mániske iye emes edi. Biraq filmlerdiń gózzallıǵı sonnan ibarat, olar logikalı bolıwı shárt emes. Olar tek isenimli bolıwı kerek. Eger tamashagóy unatatuǵın sezimli, kinematografiyalıq nárse bolıp atırǵan bolsa, olar onıń itimallıqqa qarsı ekenine itibar bermeydi.[12]

Shvarcenegger filmnen onsha qızıqpaǵan edi; "Konan búldiriwshi" filminiń túsiriliw maydanında bergen sáwbetinde, jurnalist onnan "Terminator" filminiń garderobına tiyisli bolǵan ayaq kiyimi haqqında soraǵanda, Shvarcenegger: "Há, eki háptelik bir axmaq film túsirip atırman", - dep juwap bergen. Ol óziniń "Tolıq este saqlaw" atlı esteliginde, dáslep ekilengenin, biraq zamanagóy filminde robot oynawdıń "Konan-varvar"dan keyin qızıqlı ózgeris bolatuǵının hám filmniń jeterli dárejede tómen profilli ekenin, sátsiz bolǵan jaǵdayda da karerasına zıyan keltirmeytuǵının oylaǵanın aytıp ótken. Keyinirek GQ jurnalına bergen intervyusinde, ol hám studiya bunı jáne bir B kategoriyalı ekshn filmi dep esaplaǵanın moyınlaǵan, sebebi "Ótken jılı "Joq qılıwshı" shıqtı, endi "Terminator", al onnan keyin ne boladı degen sıyaqlı". Tek birinshi montajdıń 20 minutın kórgennen keyin ǵana ol: "Bul haqıyqattan da kúshli, bul jabayı, men burın usınday nárseni kórmegen edim" dep túsinip, "bul bizler oylaǵannan da úlken bolıwı múmkin" degen pikirge kelgen. Rol ushın tayarlanıw barısında Shvarcenegger qurallardı qollanıwdı úyreniw hám olar menen ózin erkin seziw ushın úsh ay shınıqtı.[11] Shvarcenegger filmde tek 17 ret sóyleydi hám 100 den az sóz aytadı. Kemeron bılay degen: "Qalay bolsada, hátte onıń akcenti de jumıs isledi... Onda ájayıp sintezlengen sapa bar edi, tap bir olar dawıs máselesin tolıq islep shıǵa almaǵanday".

Ristiń roline hár qıylı basqa aktyorlar usınılǵan, sonıń ishinde rok muzıkantı Sting te bar edi.[13] Kemeron Sting penen ushırastı, biraq ol qızıqpadı, sebebi sol waqıtta Kemeron júdá belgisiz rejissyor edi.[14] Ris roline qaralǵan basqa kandidatlar arasında Kristofer Riv, Mett Dillon, Kurt Rassel, Trit Uilyams, Tommi Li Djons, Skott Glenn, Maykl O'Kif hám Bryus Springstin bar edi.[15] Kemeron Maykl Bindi tańladı. Bin jaqında ǵana "Taksi aydawshı" filmin kórgen hám Al Pachino, Robert De Niro hám Robert Redford sıyaqlı aktyorlar menen birge oynawdı árman etken edi, dáslep bul filmge gúmanlanıp qaradı, onı aqmaq nárse dep esapladı.[16] Kemeron menen ushırasqannan keyin, Bin pikirin ózgertti.[13] Xyord bılay dedi: "Kastingke kelgenlerdiń derlik hámmesi sonshelli qattı edi, Sara Konnor menen Kayl Ris arasında adamgershilik baylanıs bolatuǵınına iseniw qıyın edi. Olardıń bir-birine ashıq bolıwı ushın júdá az waqıt bar. Kóp adamlar keldi, biraq bunı isley almadı."[17] Ristiń obrazına kiriw ushın Bin Ekinshi jáhán urısı dáwirindegi Polsha qarsılıq háreketin úyrendi.[18]

Scenariydiń birinshi betlerinde Sara Konnor bılay súwretlenedi: "19 jasta, mayda hám názik kelbetli. Kemshilikleri bar, biraq jaqınlasıwǵa bolatuǵın sulıwlıqqa iye. Ol keshke kirgende hámme toqtap qalmaydı, biraq onı jaqınnan tanıw qızıq bolar edi. Onıń hálsiz kórinetuǵın tábiyatı ózi de bilmeytuǵın kúshti jasırıp turadı."[19] Liza Langluaǵa bul rol usınılǵan, biraq ol "The Slugger's Wife" filminde túsirilip atırǵanlıqtan bas tartqan.[20] Sara Konnor roline Djennifer Djeyson Li, Melissa Syu Anderson hám Djessika Xarper de qarastırılǵan.[15] Kemeron "Children of the Corn" filmin jańa ǵana pitkergen Linda Xemiltondı tańladı.[21] Rozanna Arkett hám Lia Tompson da bul rol ushın kastingten ótti. Kemeron Lens Xenriksenge Vukovich rolin berdi, sebebi Xenriksen filmge qarjı tabıwda úlken járdem bergen edi.[22] Arnawlı effektler ushın Kemeron "Áke" hám "Taksi aydawshı" filmlerinde islegen Dik Smitti qáledi. Smit Kemeronnıń usınısın qabıl etpedi hám óz dostı Sten Uinstondı usındı.[23]

Syomka barısı

Terminator filmin túsiriw 1983-jıldıń basında Torontoda baslanıwı kerek edi, biraq prodyuser Dino De Laurentis Shvarceneggerdiń shártnamasındaǵı bir bántti qollanıp, onı toǵız ay dawamında "Conan the Destroyer" filminde túsiriliwi sebepli jumısqa shaqıra almaytuǵın etti. Kútiw dáwirinde Kemeron "Rambo: First Blood Part II" filminiń scenariyin jazıwǵa shártnama dúzdi, "Terminator" scenariyin jetilistirdi hám prodyuserler Devid Giler hám Uolter Xill menen "Alien" filminiń dawamı haqqında talqılaw ótkerdi, bul 1986-jılı shıqqan "Aliens" filmi boldı.[24]

Orion Pictures kompaniyası tárepinen sheklengen aralasıw boldı. Orion usınǵan eki usınıstıń biri Riz ushın iytke uqsas android qosıw edi, bunı Kemeron qabıl etpedi, al ekinshisi Sara menen Riz arasındaǵı muhabbat qatnasın kúsheytiw edi, bunı Kemeron qabıl etti. Terminatordıń kórinisin jaratıw ushın Uinston hám Kemeron bir-birine súwretler jiberip turdı, aqırında Kemeronnıń Rimde sızǵan dáslepki súwretine derlik uqsas dizayndı tańladı. Uinstonnıń jeti suwretshiden ibarat komandası altı ay dawamında Terminator quwırshaǵın jarattı; ol dáslep ılaydan, sońınan gipsten islenip, polat qabırǵalar menen bekkemlendi. Bunnan soń bul bólekler tegislendi, boyaldı hám xromlandı. Uinston Shvarceneggerdiń betiniń bir neshe kórinisin silikon, ılay hám gipsten soqtı.

2029-jılǵa tiyisli saxnalar hám kadr-háreketli toqtaw animaciya saxnaları Djin Uorren kishi basqarǵan Fantasy II arnawlı effektler kompaniyası tárepinen islep shıǵıldı. Filmdegi Terminatordıń endoskeletin kórsetetuǵın bir neshe saxnalarda kadr-háreketli animaciya modeli qollanıldı. Kemeron kóriwshilerdi modeldiń Shvarcenegger islegen háreketlerdi isley alatuǵınına isendiriwdi qáledi. Bunı ámelge asırıw ushın Shvarceneggerdiń jaraqatlanıp aqsap ketip baratırǵan saxnası túsirildi; bul aqsaw modelge Shvarceneggerdi eliklewdi ańsatlastırdı.

Filmde hám film posterinde kóringen qurallardıń biri - Ed Reynolds tárepinen SureFire kompaniyasında lazer kózlegish qosılıp modifikaciyalanǵan AMT Longslide tapanshası edi. Bul rekvizittiń hám isleytuǵın, hám islemeytuǵın versiyaları jasaldı. Film islengen waqıtta diodlı lazerler joq edi; joqarı quwat talap etilgenlikten, kózlegishtegi geliy-neon lazeri Shvarcenegger qolı menen iske túsiriwi kerek bolǵan sırtqı quwat deregin paydalandı. Reynolds bul joybar ushın alǵan jalǵız sıylıǵı filmniń reklama materialları bolǵanın aytadı.[25]

1984-jıldıń mart ayında filmniń óndirisi Los-Andjeleste baslandı. Kemeron Shvarcenegger túsiriw maydanshasına kelgennen keyin filmniń stili ózgergenin sezdi hám bılay túsindirdi: "Film ómirden de ullıraq sıpatqa iye boldı. Men ózimniń túsiriw maydanshasında isleymen dep oylamaǵan nárselerdi islep atırǵanımdı kórdim – ápiwayı qorqınıshlı bolıwı kerek bolǵan saxnalar endi júdá jarqıraǵan bolıp ketti." Terminatordıń háreketli saxnalarınıń kópshiligi túnde túsirildi, bul quyash shıǵıwdan aldın qatań túsiriw kestesine alıp keldi. Túsiriwler baslanıwdan bir hápte burın Linda Gamilton tobıǵın sozıp aldı, bul Gamiltonnıń juwırıwı kerek bolǵan saxnalardı túsiriw kestesiniń aqırına qaldırılıwına alıp keldi. Gamiltonnıń tobıǵı hár kúni tańılıp turdı hám ol film óndirisiniń kóp bólegin awırıw menen ótkerdi.[26]

Shvarcenegger "I'll be back" (Men qaytıp kelemen) degen belgili sózdi ózgertiwge háreket etti, sebebi ol "I'll" sózin aytıwda qıynaldı. Kemeron bul sózdi "I will be back" ge ózgertiwden bas tarttı, sonlıqtan Shvarcenegger bul sózdi jazılǵanınday etip aytıwǵa qolınan kelgeninshe háreket etti. Keyinirek ol bul sózdi óz kásibindegi kóplegen filmlerinde aytatuǵın boldı.

"Terminator" filminiń óndirisi tamamlanǵannan keyin, bazı bir post-produkciya kadrları kerek boldı. Bularǵa Terminatordıń Sara Konnordıń kvartirasınıń sırtındaǵı kórinisleri, Rizdi denege arnalǵan sumkasına salıw hám Terminatordıń basınıń presste eziliw saxnaları kiredi.[27] Saranıń asfaltta mashina aydap baratırǵan aqırǵı saxna ruqsatsız túsirilgen. Kemeron hám Xyord olardı toqtatqan oficerdi olardıń UCLA studentlik filmin islep atırǵanına isendirgen.

Muzıka

"Terminator"dıń saundtregi Bred Fidel tárepinen sintezatorda dóretilgen hám atqarılǵan.[28] Fidel Gorfaine/Schwartz agentliginde edi, onda jańa agent Bet Donaxyu Kemeronnıń "Terminator"da islep atırǵanın anıqladı hám oǵan Fideldiń muzıkasınıń kassetasın jiberdi. Fidel Kemeron hám Xyord penen filmdi kóriwge mirát etildi. Xyord Fideldiń muzıka jazıwına isenbey turǵan edi, sebebi ol teatr filmlerinde emes, tek televideniede islegen edi. Fidel olarǵa ózi islegen eksperimental bólekti kórsetiw arqalı ekewin de inandırdı, "Bilesiz be, men bunı oǵan qoyıp beremen, óytkeni ol haqıyqatında da qarańǵı hám menińshe ol ushın qızıqlı", - dep oyladı. Qosıq Xyord hám Kemerondı onı jumısqa alıwǵa kóndirdi.[29]

Fidel óziniń muzıkası "mexanikalıq adam hám onıń júrek soǵıwın" sáwlelendiredi dedi. Derlik barlıq muzıka tikkeley atqarılǵan.[1][30] "Terminator" teması baslanıwshı titrlerde qollanıladı hám Riz ólgendegi ástenletilgen versiyası hám súyispenshilik scenası waqtındaǵı pianino versiyası sıyaqlı túrli jerlerde payda boladı. Ol Prophet-10 sintezatorında jazılǵan "elesli", "aldawshı túrde ápiwayı" naǵıs penen súwretlengen.[31] Ol Fidel ritmler menen tájiriybe ótkergende hám óz sekvensorında abaysızda tolıq emes cikl jaratqanda payda bolǵan 1316-nıń ájayıp waqıt belgisinde; Fidelge "tartılıslı" "iyteriwshi kúsh" unaǵan.[32] Fidel Riz hám Konnor policiya bóliminen qashqanda "qaharmanlıq máwriti" ushın muwapıq bolıwı múmkin bolǵan muzıka jarattı. Kemeron bul temanı qabıl etpegen, sebebi ol tamashagóylerdiń qızıǵıwshılıǵın joǵaltadı dep isengen.[33][30]

Shıǵarılıwı

Shvarcenegger prezident Ronald Reygan menen "Terminator"dıń 1984-jılǵı premerasınan eki ay aldın.

Orion Pictures "Terminator" filminiń prokatta jaqsı nátiyje kórsetiwine isenbedi hám sınshılardıń unamsız pikirlerinen qorqtı. Filmniń dáslepki kórsetiliwinde, aktyorlardıń agentleri prodyuserlerden filmdi sınshılarǵa kórsetiwdi talap etti. Orion film ushın tek bir ret baspasóz kórsetiliwin ótkerdi. Filmniń premerası 1984-jıldıń 26-oktyabr kúni boldı.[34] Ashılıw háptesinde "Terminator" 1,005 kinoteatrda kórsetildi hám 4.0 million dollar tabıs taptı, bul onı prokat kestesinde birinshi orınǵa shıǵardı. Film ekinshi háptede de birinshi orındı saqlap qaldı.[35] Kemeron "Terminator"dıń "jaz hám Rojdestvo blokbasterleri arasındaǵı bazarǵa salıstırǵanda" tabıslı bolǵanın atap ótti. "Biraq kishi háwizde úlken balıq bolǵan jaqsıraq, kerisinshe emes." "Terminator" AQSH hám Kanadada 38.3 million dollar, basqa ellerde 40 million dollar tabıs taptı, ulıwma dúnya júzi boyınsha 78.3 million dollar jıynadı.

Sınshılardıń pikiri

Zamanagóy

"Terminator" filmine zamanagóy sınshılardıń pikirleri hár qıylı boldı.[36] Variety jurnalı filmdi maqtap, onı "jalınlı, kinematografiyalıq komiks kitabı, virtuoz kino óndirisi, kúshli pát, bekkem aktyorlıq oyın hám tásirli syujetke tolı" dep atadı. "Shvarcenegger mashina sıyaqlı obrazdı jaratıwda ájayıp tańlanǵan, bul rol tek bir neshe dialog qatarların talap etedi" dep jazdı. Time jurnalınan Richard Korliss filmde "isenbewshiler hám ekshn janrı ıqlasbentlerin qanaatlandırıw ushın jetkilikli tex-nuar sheberligi bar" dep ayttı. Time jurnalı "Terminator"dı 1984-jıldıń "Eń jaqsı 10" dizimine kirgizdi.[34]

Los-Andjeles Tayms gazetasi filmdi "hár túrli qorqınıshlı kórinislerge tolı hádiyse triller ... janarmay menen toltırılǵan quwıw saxnaları, aqıllı arnawlı effektler hám hiyleker yumorǵa tolı" dep atadı. Miluoki Jurnalı filmge úsh juldız berip, onı "Bóten filminen keyingi eń suwıq ilimiy-fantastikalıq triller" dep atadı.[37] Orange Coast jurnalındaǵı pikirde "Terminatordıń ayrıqsha qásiyeti - onıń toqtawsız aybatında. Film baslawdan-aq háreket hám zorlıq-zombılıqqa tolı, syujetti ornatıwǵa hesh waqıt ajıratılmaǵan ... Bul ápiwayılastırılǵan Gryaznıy Garri filmine uqsaydı - hesh qanday túsindiriw joq; tek qurallar, qurallar hám jáne de qurallar". Cinefantastique jurnalınıń 1985-jılǵı may sanında film "bir waqıttıń ózinde hám shıǵarma, hám original bolıwdı ámelge asıradı ... Jol jawınger filminen berli janr usınday quwanıshlı qırǵındı kórsetken emes" hám "ilimiy fantastika/qorqınısh janrınıń eń jaqsı mısalı ... Kemeronnıń biypárwa usılı onı sorawǵa iye tovarǵa aylandıradı" dep aytıldı. Ullıbritaniyada Monthly Film Bulletin filmniń scenariyin, arnawlı effektlerin, dizaynın hám Shvarceneggerdiń oyının maqtadı. Kolin Grinland Imagine jurnalı ushın "Terminator" haqqında pikir bildirip, onı "qızıqlı ilimiy-fantastikalıq qorqınıshlı film" dep atadı. Ol bılay dep dawam etti: "Linda Gamilton óz kúshin aman qalıw ushın ashqan qáwip astındaǵı hayal rolinde húrmetke ılayıq, al Arnold Shvarcenegger toqtatıw múmkin bolmaǵan kiborg rolinde ájayıp túrde oynaǵan".

Basqa sın pikirler filmniń zorlıq-zombılıǵın hám syujetti bayanlaw sapasın sınǵa aldı. The New York Times gazetasınıń Djanet Maslin "Bul - ózgesheligi bar B-kategoriyalı film. Onıń kóp bólegi ... aybatlı hám jeke qásiyetke iye, tek májbúriy qırǵın ǵana zeriktiredi. Sońǵısınan mashina quwıwları, tártipsiz atıslar hám Shvarcenegger mırzanıń jolında turǵan hár bir nársege qattılıq penen urılıwı túrinde júdá kóp" degen pikirin bildirdi.[38] The Pittsburgh Press gazetası unamsız pikir jazıp, filmdi "Streets of Fire hám Blade Runner sıyaqlı kórkem birtúrlilikke tolı filmlerdiń jáne biri" dep atadı.[39] Chicago Tribune filmge eki juldız berip, "geyde ol qorqınıshlı dárejede zorlıq-zombılıqqa tolı hám aybatlı, al geyde ózine kúledi. Bul shizofreniyalıq stil haqıyqatında da járdem beredi, ilimiy-fantastikalıq syujet júdá ásten bolıp qalǵanda yamasa dialog júdá jasalma bolıp qalǵanda azǵana yumor beredi" dep qostı.[40] Newhouse News Service filmdi "jerkenishli, zorlıq-zombılıqqa tolı, menmenlik penen tolı sandıraq" dep atadı.[41] Shotland jazıwshısı Gilbert Ader filmdi "sońǵı dárejede jerkenishli" dep atap, onı "jasırın nacifikaciya" menen ayıpladı hám onıń "fashizm, moda hám qızıǵıwdıń qásiyetsiz qosındısıda tamırlanǵan úndew bar" dep ayttı.[42]

Retrospektiva

1991-jılı Entertainment Weekly jurnalınıń Richard Shikel filmdi sholıp shıǵıp, oǵan "A" bahasın berdi hám "dáslep biraz kóterińki, biraq jomart hám energiyaǵa tolı úlken súwret bolıp kóringen nárse, endi jaqsı kishi film bolıp kórinedi" dep jazdı. Ol bunı "1980-jıllardıń eń original filmleriniń biri hám házirgi waqıtqa shekem islengen eń jaqsı ilimiy-fantastikalıq filmlerdiń biri bolıp qalatuǵın sıyaqlı" dep atadı. 1998-jılı Halliwell's Film Guide "Terminator" filmin "jeńil, júdá jaǵımsız, biraq sózsiz tartımlı komiks waqıyalar" dep táriyiplegen.[43] Film4 oǵan bes juldız berip, onı "Djeyms Kemeron hám Arnold Shvarceneggerdiń karerasın stratosferaǵa shekem kótergen ilimiy-fantastikalıq háreketli triller. Ele de sheksiz kewil kóteretuǵın" dep atadı.[44] TV Guide filmge tórt juldız berip, onı "kishi byudjetin esapqa alǵanda eki ese tásirli bolatuǵın tańqalarlıq dárejede nátiyjeli súwret" dep atadı... Biziń pikirimizshe, bul film onıń mega-tabıslı, mega-byudjetli dawamınan anaǵurlım joqarı".[45] Empire oǵan bes juldız berip, onı "óz tamashagóylerinen qorqınısh alıwda óziniń bas qaharmanı baǵdarların joq etiwde bolǵanınday suwıq nátiyjeli" dep atadı.[46] AllMovie film maǵlıwmatlar bazası oǵan bes juldız berip, "ol Djeyms Kemerondı háreket, arnawlı effektler hám yarım-miflik bayanlaw intrigasınıń ustası etip belgiledi, sonday-aq Arnold Shvarceneggerdi 1980-jıllardıń qattı deneli juldızına aylandırdı" dep ayttı.[47] Alan Djons Radio Times ushın oǵan bes juldızdıń besewin berip, bılay dep jazdı: "maksimal qozǵalıs birinshi kadrdan baslap payda boladı hám dinamikalıq tolqınlanıwlar nervti shıǵaratuǵın kulminaciyaǵa shekem saqlanıp qaladı. Ótkir detallarǵa jaqsı itibar berip, házil menen jazılǵan, bul pútkilley qatań ilimiy-fantastikalıq háreket".[48] The Guardian gazetasınıń Piter Bredshou oǵan bes juldızdıń besewin berip, bılay dedi: "usı súwrettiń kúshi menen [...] Kemeron Karpenter hám Spilberg penen birdey dárejede tura aladı. Tilekke qarsı, ol mánissiz hám tómen sapalı dawamlardı payda etti, biraq birinshi Terminator [...] óziniń shennen tıs qaysarlıǵı hám janıp turǵan tolqınlanıwı menen ayrıqsha jaqsı turadı".[49]

Filmnen keyingi waqıya

Plagiat hám onıń aqıbetleri

Jazıwshı Xarlan Ellison "filmdi jaqsı kórgenin, onnan hayran qalǵanın" bildirdi, biraq scenariydiń ózi jazǵan qısqa gúrriń hám The Outer Limits seriyasınıń "Ásker" atlı bólimine tiykarlanǵanın aytıp, avtorlıq huqıqtı buzǵanı ushın sudlasıwǵa qáwip saldı.[50] Orion kompaniyası 1986-jılı kelisimge kelip, Ellisonǵa belgisiz muǵdarda pul tóledi hám filmniń keyingi versiyalarına minnetdarshılıq bildiriw titrin qostı.[50] Bul titr filmniń 40 jıllıǵına arnalǵan, 2024-jılı kinoteatrlarda kórsetilgen hám Blu-ray diskinde shıǵarılǵan 4k restavraciyada da bar edi.[51] Geybir derekler boyınsha, kelisimde Ellison jazǵan The Outer Limits seriyasınıń jáne bir bólimi "Shiyshe qollı jin" de film tárepinen plagiat etilgeni aytılǵan,[52][53][54] biraq Ellison anıq túrde The Terminator filmi "Shiyshe qollı jin" emes, al "Ásker" bóliminiń "kóshirmesi" ekenin málimledi.[50]

Kemeron Orion kompaniyasınıń sheshimine qarsı boldı hám oǵan eger kelisimge kelispese, Ellison Orion kompaniyasın jeńip shıqsa, barlıq zıyandı ózi tólewi kerek bolatuǵını aytıldı. Kemeron buǵan: "Kelisimge kelisiwden basqa jolım joq edi. Álbette, sóylespew buyrıǵı da bar edi, sonlıqtan men bul waqıyanı ayta almadım, biraq endi ashıǵın aytqanda, buǵan itibar bermeymen. Bul haqıyqat", - dep juwap berdi.

Tematikalıq analiz

Psixoanalitik Darian Lider Terminator filmin kinematografiyanıń erkeklik túsinigin qalay sáwlelendirgeniniń mısalı sıpatında kóredi; ol bılay jazadı:

"Bizge qayta-qayta kórsetilgenindey, erkek bolıw ushın tek biologiyalıq erkek denesine iye bolıwdıń ózi jetkiliksiz: oǵan jáne bir nárse qosılıwı kerek... Erkek bolıw degenimiz denege iye bolıw menen birge jáne bir simvollıq nársege, aqıbetinde adamzatlıq emes bir nársege iye bolıwdı ańlatadı. Sonlıqtan da, Altı million dollarlıq adamnan baslap Terminator yamasa Robokopqa shekem erkek mashina motivi jiyi ushırasadı."[55]

Terminator sonday-aq jasalma intellekttiń ústemligi hám kóterilisiniń potencial qáwiplerin de izertleydi. Keleshekte robotlar ózin-ózi ańlaydı, adam biyligin biykarlaydı hám adamzat áwladın joq etiw kerek dep sheshedi. Bul temanıń tásiri sonshelli úlken, Terminator robotı "jasalma intellekt qáwpiniń eń keń tarqalǵan ayqın kórinisi" bolıp qaldı.[56]

Janr

Terminator filminde ilimiy fantastika hám ekshn film janrlarınıń elementleri basım bolǵan syujet bar. Film siyrek jaǵdaylarda qorqınıshlı film dep esaplansa da, onda slesher filmlerine tán bolǵan belgiler bar, mısalı, Terminatordıń toqtatıw múmkin emes zulım sıpatında hám Sara Konnordıń aqırǵı qız arxetipi sıpatında sáwleleniwi.

Pawl Mihan óziniń "Tech-Noir: The Fusion of Science Fiction and Film Noir" (2008) kitabında hám Emili E. Auger "Tech-Noir Film: A Theory of the Development of Popular Genres" (2011) miynetinde Terminator filminiń tex-nuar terminine tiyisli ekenligin hám onıń usı terminniń dóretiwshisi bolǵanlıǵın anıqladı. Eki avtor da bul termindi 1980-jıllardan 2000-jıllarǵa shekemgi bir qatar shıǵarmalarǵa film janrı sıpatında qollandı. Ilimpaz Karl Fridman Mihannıń kategoriyalawına sın kóz-qaras bildirip, Mihannıń janr teoriyasına qızıǵıwshılıǵınıń joqlıǵın hám onıń ilimiy fantastika hám film nuar janrlarınıń kategoriyaların anıq emes túsindirgenin atap ótti. Pavel Frelik te Augerdiń janr teoriyası boyınsha biliminiń jetispewshiligin sınǵa aldı hám tex-nuardıń ózine tán film janrı ekenligi haqqındaǵı pikirdi biykarladı. Frelik Auger atap ótken "The Terminator" hám "Blade Runner" (1982) sıyaqlı filmlerdi ilimiy fantastika emes, al tex-nuar dep túsiniwge hesh qanday tiykar joq ekenligin jazdı.

Úy mediası

Maykl Bin 2012-jılı Midtown Comics dúkanında bolǵan waqtında filmniń bir nusqasına qol qoyıp atır

Terminator 1985-jılı VHS hám Betamax formatlarında shıǵarıldı. Film dáslepki shıǵarılıwında finanslıq jaqtan jaqsı nátiyje kórsetti. Terminator videokasseta jalǵa beriw reytinginde 35-orındı hám videokasseta satıw reytinginde 20-orındı iyeledi. Ekinshi háptesinde Terminator videokasseta jalǵa beriw reytinginde 4-orınǵa hám videokasseta satıw reytinginde 12-orınǵa kóterildi. 1995-jıldıń mart ayında Terminator Laserdisc formatında letterboxed versiyası sıpatında shıǵarıldı. Film 1997-jıldıń 3-sentyabrinde Image Entertainment arqalı DVD formatında shıqtı.[57] IGN bul DVD haqqında "júdá ápiwayı... tek mono ses liniyası hám sapası tómen kóshirme menen shıǵarılǵan" dep pikir bildirgen.[58]

PolyGram Filmed Entertainment kompaniyasınıń 1996-jılǵa deyingi film kitapxanasın satıp alıwı arqalı, MGM Home Entertainment 2001-jıldıń 2-oktyabrinde filmniń arnawlı basılımın shıǵardı, oǵan hújjetli filmler, scenariy hám film reklamaları kirgizilgen edi.[59][58] 2001-jıldıń 23-yanvarında Gonkong VCD basılımı onlayn túrde shıǵarıldı.[60] 2006-jıldıń 20-iyuninde film AQSHta Sony Pictures Home Entertainment tárepinen Blu-ray formatında shıǵarıldı, bul 1980-jıllardaǵı filmler arasında usı formattaǵı birinshi shıǵarılım boldı.[61] 2013-jılı film 20th Century Fox Home Entertainment tárepinen Blu-ray formatında qayta shıǵarıldı, bunda Lowry Digital tárepinen islengen hám Djeyms Kemeron tárepinen baqlanǵan 4K restavraciyadan alınǵan jańa cifrlı qayta islengen kóshirme paydalanıldı. Bul basılımda súwret sapası jaqsılanǵan,[62] sonday-aq óshirilgen saxnalar hám filmniń isleniwi haqqındaǵı video sıyaqlı sheklengen qosımsha materiallar bar. Bul qosımsha materiallar aldıńǵı Blu-ray basılımlarınan ózgerissiz alıp ótilgen.

Miyras

Terminator filmi Rotten Tomatoes saytında 67 kásiplik sın pikirge tiykarlanǵan 100% maqullaw reytingine iye, ortasha bahası 8.8/10 bolıp esaplanadı. Onıń sınshılar juwmaǵı bılay deydi: "Tásirli háreket saxnaları, qatań ekonomikalıq rejissura hám tınımsız tez tempi menen, Terminatordıń nege ilimiy fantastika hám háreketli filmlerge tásir etiwin dawam etip atırǵanı anıq". Metacritic (salmaqlı ortasha bahanı qollanatuǵın) saytı Terminator filmine 21 sınshınıń pikirine tiykarlanıp, 100 balldan 84 ball berdi, bul "ulıwma maqullaw"dı ańlatadı.

Terminator filmi Eń jaqsı ilimiy fantastikalıq film, Eń jaqsı grim hám Eń jaqsı scenariy nominaciyaları boyınsha úsh Saturn sıylıǵın uttı.[63] Film sonday-aq Amerika Kino institutınan moyınlandı, Amerikadaǵı eń tolqınlandıratuǵın filmler dizimine kirgizilgen AFI'diń "100 jıl... 100 qorqınıshlı film" diziminde 42-orındı iyeledi.[64] Terminator obrazı AFI'diń "100 jıl... 100 qaharman hám zulım" diziminde 22-orındı iyelegen eń ullı kino zulımı sıpatında tańlandı.[65] Shvarceneggerdiń "Men qaytaman" sózi sózdiń saltına aylandı hám AFI tárepinen 37-eń úlken kino citatası bolıp saylandı.[66]

2005-jılı Total Film jurnalı onı házirgi waqıtqa shekem islengen eń jaqsı 72-film dep atadı. Shvarceneggerdiń biografı Lorens Limer Terminator haqqında bılay dep jazdı: "Bul film pútkil bir áwladtıń qarańǵı reńli ilimiy fantastikasına tásir etken áhmiyetli film, hám bul Arnoldtıń eń jaqsı rolleriniń biri edi".[67] 2008-jılı Empire jurnalı Terminator filmin "Hámme waqıtlardaǵı 500 eń ullı film" qatarına kirgizdi. Empire sonday-aq T-800 personajın "100 eń ullı kino qaharmanı" diziminde 14-orınǵa qoydı. 2008-jılı AQSH Kongress kitapxanası Terminator filmin "mádeniy, tariyxıy yamasa estetikalıq jaqtan áhmiyetli" dep taptı hám onı AQSH Milliy film reestrinde saqlaw ushın tańladı.[68] 2010-jılı Ǵárezsiz film hám televidenie birlespesi bul filmdi sońǵı 30 jıldaǵı 30 eń áhmiyetli ǵárezsiz filmniń biri sıpatında tańladı.[69] 2015-jılı Terminator filmi "Ólmesten aldın kóriwińiz kerek bolǵan 1001 film" kitabına kirgizildi.[70]

2019-jılı Radio Times jurnalınıń jurnalisti Xyu Fullerton onı franshizanıń altı filmi ishinde ekinshi eń jaqsı film dep bahaladı. Ol bılay dedi: "Terminator 1984-jılı shıqqanda óziniń originallıǵı, tásirsheńligi hám haqıyqıy qorqınıshlılıǵı menen ajıralıp turǵan film edi. Vizual effektleri qanshelli eski kórinbesin, ol óziniń tásirin joǵaltpaǵan."[71] 2021-jılı /Film saytınıń jurnalisti Dalin Rouell onı Kemeronnıń karerasındaǵı tórtinshi eń jaqsı film dep atadı. Ol bılay dedi: "Onıń tempi hám syujet qurılısı dawamınıń dárejesine jetpese de, Terminator házirgi waqıtqa shekem dóretilgen pop-mádeniyatınıń eń belgili dóretpeleriniń biri bolıp qalmaqta."[72] Syfy telekanalınıń jurnalisti Fil Pirrello onı "Hámme waqıtlardaǵı eń qorqınıshlı 25 ilimiy-fantastikalıq film" diziminde jetinshi orınǵa qoydı. Ol bılay dedi: "Kemeron Terminator filmi menen janrdı da, Shvarceneggerdiń karerasın da máńgige ózgertti. Bul belgili, kernewli shıǵarma ilimiy fantastika, ekshn hám qorqınısh filmi elementlerin Gollivudtan shıqqan eń jaqsı nárselerdiń birine aylandırdı [...] Kemeronnıń jaqsı qurılǵan scenariyi tolıq kórkemlengen, artıq nárse joq hám onı búgingi kúnde de ólmes klassikaǵa aylandırǵan kernewge tolı."[73]

Tovarlar

1984-jılı filmniń saz albomı shıǵarıldı, oǵan Bred Fideldiń muzıkası hám klub saxnalarında qollanılǵan pop hám rok qosıqları kirgizilgen.[74] Shon Xatson filmniń roman variantın jazdı, ol 1985-jılı 21-fevralda Londondaǵı Star Books baspası tárepinen basıp shıǵarıldı ( );[75] Rendal Freyks hám Uilyam Uisher Bantam/Spectra ushın basqa roman variantın jazdı, ol 1985-jıldıń oktyabr ayında járiyalandı ( ). 1988-jıldıń sentyabr ayında NOW Comics filmge tiykarlanǵan komiks shıǵardı. Dark Horse Comics 1990-jılı filmnen 39 jıl keyingi waqıyatlardı súwretleytuǵın komiks járiyaladı. 1991-jıldan 1993-jılǵa shekem hár qıylı Nintendo hám Sega sistemaları ushın Terminator tiykarında bir neshe video oyınlar shıǵarıldı.[76]

Dawamları

Terminator filminen keyin bes dawamı túsirildi: Terminator 2: Judgment Day (1991), Terminator 3: Rise of the Machines (2003), Terminator Salvation (2009), Terminator Genisys (2015) hám Terminator: Dark Fate (2019).[77][78] Shvarcenegger Terminator Salvation filminen basqa hámmesine qatnastı, al Kemeron hám Gamilton Terminator 2 hám Dark Fate filmlerine qaytıp keldi, Dark Fate bolsa Terminator 2 waqıyalarınıń tikkeley dawamı boldı.[79] Terminator: The Sarah Connor Chronicles (2008–2009) teleserialı da Terminator 2 waqıyalarınan keyin júz beredi hám Terminator 3 hám onnan keyingi dawamlardaǵı waqıyalardı esapqa almaydı.[80][81]

Derekler

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Keegan 2009, s. 36.
  2. ↑ Keegan 2009, s. 110.
  3. ↑ Keegan 2009, s. 37.
  4. ↑ "IGN Presents the History of Terminator - IGN". Ign. May 20, 2009. https://www.ign.com/articles/2009/05/20/ign-presents-the-history-of-terminator. 
  5. ↑ „James Cameron sold the rights to 'Terminator' back in the '80s for $1 — and it's one of his biggest regrets“. Business Insider.
  6. ↑ „High-risk Movie Mogul“. Chicago Tribune (30-mart 1987-jıl). 16-avgust 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-avgust 2017-jıl.
  7. ↑ „The Terminator (1984)“. British Film Institute. 12-fevral 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-fevral 2019-jıl.
  8. ↑ Keegan 2009, s. 39.
  9. ↑ „A History of Iconic Roles That Famous Actors Turned Down - Sylvester Stallone as T-800 (The Terminator, 1984)“. Complex. 13-avgust 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-avgust 2017-jıl.
  10. ↑ Keegan 2009, s. 40.
  11. ↑ 11,0 11,1 Keegan 2009, s. 41.
  12. ↑ Daly, Steve (March 23, 2009). „Creator James Cameron on Terminator's Origins, Arnold as Robot, Machine Wars“. Wired. July 27, 2010da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: September 18, 2010.
  13. ↑ 13,0 13,1 Keegan 2009, s. 42.
  14. ↑ Bass. „The Terminator came to me in a dream: a new interview with James Cameron“. British Film Institute (21-aprel 2021-jıl). Qaraldı: 10-yanvar 2023-jıl.
  15. ↑ 15,0 15,1 „Casting Near-Misses: Sting in 'The Terminator'?“ (6-noyabr 2013-jıl). Silteme kórsetiwdegi qátelik: Invalid <ref> tag; name "etonline.com" defined multiple times with different content
  16. ↑ Couch. „"Everything Had to Go Right": What Happened to 'Terminator' Star Michael Biehn“. The Hollywood Reporter (2-avgust 2019-jıl). 22-iyul 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-iyul 2020-jıl.
  17. ↑ Keegan 2009, s. 43.
  18. ↑ Lombardi. „"The Terminator" 30 years later“. CBS News (26-oktyabr 2014-jıl). 22-noyabr 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-noyabr 2016-jıl.
  19. ↑ Keegan 2009, s. 44.
  20. ↑ „A Talk With Lisa Langlois“. retrojunk.com. Qaraldı: 30-iyul 2021-jıl.
  21. ↑ Keegan 2009, s. 45.
  22. ↑ Keegan 2009, s. 46.
  23. ↑ Keegan 2009, s. 50.
  24. ↑ Keegan 2009, ss. 47–49.
  25. ↑ Kuchera. „True story: the making of the Terminator's laser-sighted .45 pistol“. Ars Technica (10-mart 2010-jıl). 12-mart 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-mart 2010-jıl.
  26. ↑ Keegan 2009, s. 52.
  27. ↑ Cite warning: <ref> tag with name OV-Goldblat cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
  28. ↑ Adams. [[[:Úlgi:AllMusic]] „The Terminator: Overview“]. AllMusic. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  29. ↑ {cite magazine}: Empty citation (járdem)
  30. ↑ 30,0 30,1 Cite warning: <ref> tag with name OV-Fiedel cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
  31. ↑ Hayward 2004, s. 168.
  32. ↑ Adams, Brett. „The Terminator – Brad Fiedel“. AllMusic. Rovi Corporation. 17-may 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-yanvar 2014-jıl.
  33. ↑ Cite warning: <ref> tag with name :0 cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
  34. ↑ 34,0 34,1 Keegan 2009, s. 53.
  35. ↑ „The Top Movies, Weekend of November 9, 1984“. The Numbers. 27-sentyabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  36. ↑ „The Terminator (1984)“. American Film Institute. — „The Terminator opened 26 Oct 1984 in 1,012 theaters nationwide. While critical notices were mixed, audiences responded enthusiastically [...].“. 26-noyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-dekabr 2024-jıl.
  37. ↑ Armstrong. „Schwarzenegger shows acting muscle in thriller“. Milwaukee Journal (26-oktyabr 1984-jıl). 5-mart 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  38. ↑ Maslin. "The Terminator (1984) The Screen:'Terminator,' suspense tale". The New York Times. https://movies.nytimes.com/movie/review?_r=1&res=9D05E4D91539F935A15753C1A962948260. 
  39. ↑ Blank. „Beefcake Violence begets 'Terminator'“. Pittsburgh Press (26-oktyabr 1984-jıl). 8-sentyabr 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  40. ↑ Smith. „The Terminator Just a Bit Schizoid“. The Chicago Tribune (30-oktyabr 1984-jıl). 7-sentyabr 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  41. ↑ Freeman. „'Conan muscleman takes on new role in 'Terminator'“. Spokane Chronicle (26-oktyabr 1984-jıl). 31-oktyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-noyabr 2010-jıl.
  42. ↑ Andrews. True Myths: The Life and Times of Arnold Schwarzenegger. Bloomsbury. 
  43. ↑ Halliwell's Film and Video Guide. 
  44. ↑ „The Terminator – Film Review from Film4“. Film4. 25-mart 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  45. ↑ „The Terminator: Review“. TV Guide. 2-fevral 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  46. ↑ „Review of The Terminator“. Empire. 27-sentyabr 2007-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  47. ↑ Bozzola. „The Terminator: Review“. Allmovie. 28-aprel 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  48. ↑ Jones. „The Terminator“. Radio Times. Qaraldı: 18-sentyabr 2021-jıl.
  49. ↑ Bradshaw. „The Terminator review – return of the classic 80s action behemoth“. The Guardian (25-iyun 2015-jıl). Qaraldı: 4-dekabr 2021-jıl.
  50. ↑ 50,0 50,1 50,2 Ellison. „The Ellison Bulletin Board“. HarlanEllison.com. 9-fevral 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-yanvar 2011-jıl.
  51. ↑ „The Terminator 4K UHD (1984)“. Blu-Ray Forums (29-iyul 2024-jıl). Qaraldı: 31-avgust 2024-jıl.
  52. ↑ French 1996, s. 16.
  53. ↑ Evans. „It Came From the '60s, Cheesy but Influential“ (15-iyul 2007-jıl). 11-sentyabr 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-fevral 2017-jıl.
  54. ↑ Axmaker. „The Terminator“. Turner Classic Movies. Qaraldı: 28-yanvar 2011-jıl.
  55. ↑ Leader, Darian. Why do women write more letters than they post?. London: Faber & Faber, 1996 — 27 bet. ISBN 978-0-571-17619-9. 
  56. ↑ Chita-Tegmark. „Terminator Robots and AI Risk“. HuffPost (3-mart 2015-jıl). 3-fevral 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-avgust 2017-jıl.
  57. ↑ Chalquist. „The Terminator: Overview“. Allmovie. 7-iyul 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  58. ↑ 58,0 58,1 Conrad. „The Terminator: Special Edition“. IGN (15-sentyabr 2001-jıl). 5-aprel 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl. Silteme kórsetiwdegi qátelik: Invalid <ref> tag; name "IGN" defined multiple times with different content
  59. ↑ Fordham. „The Terminator (Special Edition): Overview“. Allmovie. 8-iyul 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  60. ↑ „The Terminator VCD“. yesasia.com. 31-may 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-iyul 2012-jıl.
  61. ↑ „The Terminator (Blu-Ray): Overview“. Allmovie. 1-iyul 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  62. ↑ „The Terminator (1984) | Festival of the Archives“. 12-iyun 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-iyun 2018-jıl.
  63. ↑ „Past Saturn Awards“. Saturnawards.org. 12-may 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-sentyabr 2010-jıl.
  64. ↑ „AFI's 100 Years... 100 Thrills“. AFI.com. 29-iyun 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-iyun 2010-jıl.
  65. ↑ „AFI's 100 Years... 100 Heroes and Villains“. AFI.com. 7-avgust 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-iyun 2010-jıl.
  66. ↑ „AFI's 100 Years... 100 Movie Quotes“. AFI.com. 16-iyul 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-iyun 2010-jıl.
  67. ↑ Leamer, Laurence. Fantastic: The Life of Arnold Schwarzenegger. 
  68. ↑ "Terminator joins movie archive". http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7804404.stm. 
  69. ↑ „UPDATE: How "Toxic" Is IFTA's Best Indies?“. Deadline (10-sentyabr 2010-jıl). 2-fevral 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-yanvar 2017-jıl.
  70. ↑ 1001 Movies You Must See Before You Die. 
  71. ↑ Fullerton. „Terminator movies ranked – from worst to best“. Radio Times (24-oktyabr 2019-jıl). Qaraldı: 18-sentyabr 2021-jıl.
  72. ↑ Rowell. „Every James Cameron Film Ranked From Worst To Best“. /Film (28-sentyabr 2021-jıl). Qaraldı: 19-oktyabr 2021-jıl.
  73. ↑ Pirrello. „The 25 scariest sci-fi movies ever made, from 'Aliens' to 'Invisible Man', ranked“. Syfy (15-iyul 2021-jıl). Qaraldı: 19-oktyabr 2021-jıl.
  74. ↑ „AllMusic Review by Bret Adams“. AllMusic. Rovi Corporation. 12-iyun 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-yanvar 2014-jıl.
  75. ↑ „Hutson's History – The Film Tie-ins“. Shaun Hutson: Official Site. 3-fevral 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-yanvar 2014-jıl.
  76. ↑ Marriott. „The Terminator – Overview“. AllGame. 11-dekabr 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-iyul 2015-jıl.
  77. ↑ Phillips. „Terminator Producer Says Franchise Has A Future“. Screen Rant (7-avgust 2021-jıl). 10-avgust 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-mart 2022-jıl.
  78. ↑ Craig. „How to watch the Terminator movie franchise in order – every timeline explained“. Radio Times (24-sentyabr 2020-jıl). 6-yanvar 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-mart 2022-jıl.
  79. ↑ Lee. „Darkest Fate: How The Terminator Franchise Was Finally Terminated“. The Guardian (5-noyabr 2019-jıl). 8-noyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-mart 2022-jıl.
  80. ↑ McMillan. „Making Sense of the Terminator Timeline“. The Hollywood Reporter (3-noyabr 2019-jıl). 6-yanvar 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-mart 2022-jıl.
  81. ↑ Petty. „Why Now Is The Time To Revisit Terminator: The Sarah Connor Chronicles“. Collider (18-dekabr 2021-jıl). 20-fevral 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-mart 2022-jıl.