ಕಬಿನಿ ನದಿ

ಕಬಿನಿ ನದಿಯು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಉಪನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಪನಮರಮ್ ನದಿ ಮತ್ತು ಮನಂತವಾಡಿ ನದಿಯ ಸಂಗಮದಿಂದ ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದ ಕೋಯಿಕ್ಕೋಡ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕವಿಲುಂಪಾರ ಬಳಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಇದು ವಯನಾಡು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹರಿದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ ^[೧].

ಸರಗೂರ್ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಇದು ಬೃಹತ್ ಕಬಿನಿ ಜಲಾಶಯವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಕಬಿನಿ ಜಲಾಶಯದ ಹಿನ್ನೀರು ವನ್ಯಜೀವಿಗಳಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದ್ದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟವು ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ ಸಮೃದ್ಧ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಕಬಿನಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ೨,೨೮೪ ಅಡಿ (೬೯೬ ಮೀ) ಉದ್ದವಿದ್ದು, ೧೯.೫೨ ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ ಮೂಲ ಸಂಗ್ರಹವಿದೆ. ಕಬಿನಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಗ್ಗಡದೇವನ ಕೋಟೆ ತಾಲೂಕಿನ ಸರಗೂರು ಪಟ್ಟಣದಿಂದ ೧೭ ಕಿಮೀ (೧೧ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಬಿಚನಹಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಬಿದರಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮಗಳ ನಡುವೆ ಇದೆ.

ಕಬಿನಿ ಅರಣ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕದ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಮೀಸಲು ವನ್ಯಜೀವಿ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಬಹುಶಃ ಅದರ ಪ್ರವೇಶಸಾಧ್ಯತೆ ದೊಡ್ಡ ಸರೋವರದ ಸುತ್ತಲೂ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನ ಭೂದೃಶ್ಯ ಮತ್ತು ಆನೆಗಳು, ಹುಲಿಗಳ ಹಿಂಡುಗಳ ದೃಶ್ಯಗಳು. ಇದು ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ೬೧ ಕಿಮೀ (೩೮ ಮೈಲಿ) ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ೨೦೫ ಕಿಮೀ (೧೨೭ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ನಾಗರಹೊಳೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಆಗ್ನೇಯ ಭಾಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕಬಿನಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಈ ಮೀಸಲು ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ಕಡಿದಾದ ಕಣಿವೆಗಳು ಮತ್ತು ಜಲಮೂಲಗಳ ೫೫ ಎಕರೆ (೨೨ ಹೆಕ್ಟೇರ್) ಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರ ಖಾಸಗಿ ಬೇಟೆಯ ವಸತಿಗೃಹವಾಗಿತ್ತು. ಕಬಿನಿಯು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವೈಸ್‌ರಾಯ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಾಜಮನೆತನದ ಜನಪ್ರಿಯ ಶಿಕಾರ್ ಹಾಟ್‌ಸ್ಪಾಟ್ ಆಗಿತ್ತು ^[೨]. ಈಗ ಇದು ಭಾರತದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವನ್ಯಜೀವಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಅದ್ಭುತ ವನ್ಯಜೀವಿ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ನಾಗರಹೊಳೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೧೨೦ ಹುಲಿಗಳು, ೧೦೦+ ಚಿರತೆಗಳು, ನಾಲ್ಕು ವಿಧದ ಜಿಂಕೆಗಳು, ಸೋಮಾರಿ ಕರಡಿ, ಭಾರತೀಯ ಗೌರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಆನೆಗಳು ಇವೆ ^[೩].

ಈ ನದಿಯು ಕುಟ್ಟಿಯಾಡಿ-ಮನಂತವಾಡಿ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪಕ್ರಮ್ತಲಂ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಿಯಾಡ್ ನದಿ ಮತ್ತು ಪೆರಿಯಾ ನದಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕೊರೊಮೆ ಮತ್ತು ವಾಲಾಡ್ ಬಳಿ ಸೇರುತ್ತದೆ. ಮನಂತವಾಡಿ ಪಟ್ಟಣದ ಮೂಲಕ ಹರಿದು ಪನಮರಮ್ ನದಿಯು ಪಯ್ಯಂಪಲ್ಲಿ ಬಳಿ ಕಬಿನಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ಪನಮರಮ್ ನದಿಯ ಒಂದು ಕವಲು ಪಡಿಂಜರೆತರ ಬಳಿಯ ಬಾಣಾಸುರ ಸಾಗರ ಜಲಾಶಯದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನದಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಕವಲು ಲಕ್ಕಿಡಿ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಪನಮರಮ್ ನದಿಯ ಕಬಿನಿ ಸಂಗಮದಿಂದ ೨ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೧.೨ ಮೈಲಿ) ಕ್ರಮಿಸಿದ ನಂತರ ಕುರುವ ದ್ವೀಪ ಎಂಬ ದ್ವೀಪವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ೫೨೦ ಎಕರೆಗಳಷ್ಟು (೨.೧ ಕಿಮೀ) ಹರಡಿದೆ. ೨೦ ಕಿಮೀ (೧೨ ಮೈಲಿ) ಒಳಗೆ ಇದು ಕೇರಳ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಗಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಬಿನಿ ಜಲಾಶಯವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದವರೆಗೆ ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಕಬಿನಿ ಜಲಾಶಯ ಮತ್ತು ಕುರುವ ದ್ವೀಪದ ನಡುವೆ ಕಾಳಿಂದಿ ನದಿಯು ಕಬಿನಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ಕಾಳಿಂದಿ ನದಿಯು ಬ್ರಹ್ಮಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟಿ ತಿರುನೆಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಳಿ ತಲುಪಿದಾಗ ಪಾಪನಾಸಿನಿ ನದಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ತಾರಕ ಮತ್ತು ನುಗು ಹೆಗ್ಗಡದೇವನ ಕೋಟೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ಸಣ್ಣ ನದಿಗಳು ಕಪಿಲಾ (ಕಬಿನಿ ನದಿ) ಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತವೆ ^[೪].

ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಪಿಲಾ ನದಿಗೆ ಕಬಿನಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ೬೯೬ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದವಿದ್ದು ೧೯೭೪ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ನಿಖರವಾದ ಸ್ಥಳವು ತಾಲೂಕಿನ ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆಯ ಬೀಚನಹಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ. ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶವು ೨,೧೪೧.೯೦ ಚದರ ಕಿ.ಮೀ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು ೨೨ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಮತ್ತು ೧೪ ಕುಗ್ರಾಮಗಳ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಅಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಮೆಟ್ಟೂರು ಜಲಾಶಯಕ್ಕೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರನ್ನು ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ ^[೫].

ಅಣೆಕಟ್ಟು ೫೫ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಾಡುಗಳು, ನದಿಗಳು, ಸರೋವರಗಳು ಮತ್ತು ಕಣಿವೆಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಿದೆ. ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಸಾಗರದೊಡ್ಡಕೆರೆ ಮತ್ತು ಅಪ್ಪರ್ ನುಗು ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳ ಸಂಯೋಜಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಕಬಿನಿ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಿಂದ ಇತರ ಎರಡು ಸಣ್ಣ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ಮಳೆಗಾಲದ ತಿಂಗಳುಗಳಲ್ಲಿ ೨೮.೦೦ ಟಿಎಂಸಿ ನೀರನ್ನು ಎತ್ತುವ ಮತ್ತು ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದೆ ^[೬].

ಈ ನದಿಯ ಮೇಲಿನ ಕಬಿನಿ ಸೇತುವೆಯು ಒಂದು ಪಾರಂಪರಿಕ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ.

• 
  ಭಾರತೀಯ ಕೊರಾಕಲ್ಸ್ ಅನ್ನು ಕಬಿನಿ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• 
  ಕಬಿನಿ ಜಲಾಶಯ
• 
  ಕಬಿನಿ ನದಿ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿರುವ ಆನೆ ಕುಟುಂಬ
• 
  ನಂಜನಗೂಡಿನಲ್ಲಿ ಕಬಿನಿ ನದಿ