Schotzstaffel
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
D Schotzstaffel van d NSDAP, meeßd mä als SS bezeechned, woch ön Orjanisatiun, di zm Schotz va Adolf Hitler jejründ woode es. No dr Röhm-Putsch wood sö ön onaavhängije Organisatiun, di bes zm Äng vam NS-Rejiim vöör völl Kreschsvorbräche van dr Zweide Weltkresch un dr Holocaus vorantwortlich wor. No 1945 wood sö vorbone.
Wi öt looßjäng
1923 entstäng met dr Stoßtrupp Adolf Hitler ön Vörjängerorjanisatiun van d SS, di di Opjaav hod, beij Vorsammlunge opzöpaaße. Z iisch wore dat mä ö paar Mann van d SA. Am 1. Aprel 1925 joov Hitler dä Opdrach, da tön eeje Jrupp jebeld wäde söll, öm vöör sing Secherheet z sorje. At am 4. Aprel 1925 wood sö us dr Bohm jöstampfd un woss flott a, bes sö zo ön landeswitt ageerende Orjanisatiun wood. Dr Naam wäßelnde ö paar Mol un bleed vam 9. November 1925 a dann beij Schotzstaffel, aavjekürzd als SS. Hermann Göring hod sich dat usjedaahd. D Opjaav van d SS solld öt se, dr Polissedeenst en d NSDAP z övvernemme.
D Schotzstaffel em Kresch
D Schotzstaffel jreff at beij dr Ämarsch ä Österreich en, un och beij dr Övvervall van öt Sudeteland wore Lüüh us d SS dobeij. Als d dütsche Weehrmacht Pole övverveel, kämpfde SS-Lüüh beij d normal Soldate. Sö ongerstänge d Weehrmacht. Deeler van d SS wore zwar ä Pole, bleete ävver hänger d Front zöröck un bejänge Kreschsvorbräche. Dozo jehood öt, Jüdde z vorfolje. Dr Holocaus wood vörbereit.
Beij Kämpfe vorloor d SS döck völl Metjledder. D Lüüh wore stolz op dat, watt sö vöör Hitler mache dorfe, vorjosse dorövver ävver hön Jewesse. Sö kämpfde do, wo normal Soldate net mi äjesatze wäde kutte, un völl SS-Lüüh storve beij di Äsätz.
Vorbräche van d Schotztruppe
Em Zweide Weltkresch nomm d SS a d meetzde Kreschsvorbräche deel. Massemorde, Exekutiune suwi Folter jänge op di Kapp van di Orjanisatiun. Milliune Mänsche vorloore dörch d SS hön Lääve. Di Opjaav van d SS (un och van d SA) woch öt, ön Polissefunktiun z övvernämme. Mänsche kutte ohne Jrond vassjenomme wäde, un su wore at beij d Machtövvernahm va Hitler em Aprel 1933 mi als 25.000 Persune ä Schotzhaff. Ischde Konzentratiunslajer entstänge, wobeij öt ischde ä Dachau jebouwd wood.
Wä zo d Schotzstaffel jehüüre dorf
No Himmlers Well sold d SS ön Elitejrupp va Persune se, di alles vöör dr Führer däng, jedde Bevehl nokoom, sälvs wenn öt dat Lääve kooßd. Öm d SS beiträne z dörfe, mood mo önö nordische Herremänsch se. Ävver dat jäng noch wiir. Och d Fameliemetjledder moote dat bewiise könne.
D Orjanisatiun van d Schotzjrupp
Als no dr Röhm-Putsch Ängß Juni 1934 d Vührer van d SA d Köpp vorloore, ernannd Hitler d Schotzstaffel zo ön eejeständije Orjanisatiun. Domet woch dr Wäch vöör d SS vreij, sich öm alle Konzentratiunslajer z kömmere. Di ald Lajere woode zojemaad, un neu Lajer entstänge, di meeßd dozo deehne sollte, Jüdde öm z bränge un Rejiimjechner us dr Wäch z rümme.
Öt Prinz-Albrecht-Palä en d Wilhelmstrooß ä Berlin wood zm Hauptquateer van d SS.
D SS ongerdeelde sich ä drei Jruppe: 1. D alljemeene SS 2. SS-Dudekoppstandarte un 3. d SS-Vorfüjungstrupp.
D SS hod em Joohr 1933 övver 200.000 Metjledder, am Äng vam Kresch woch d Zaahl op övver 800.000 Mänsche jesteeje.
D Schotzstaffel no 1945
No öt Äng vam Kresch wood d Schotzstaffel SS vorboone un ön Neujründung ongersaad. Sö jilt als vorbrecherische Orjanisatiun.