17 miert

17 miert is de 76en daag vaan e gewoen jaor en de 77en daag vaan e sjrikkeljaor. Op de Roems-Kathelieke heilegekalender is dit d'n heilegedaag vaan Sint-Patricius; veural in Ierland weurt dit geveerd (Saint Patrick's Day, Lá Fhéile Pádraig).

Gebäörtenisse

• 45 v.Chr. - In de slaag bij Munda versleit Julius Caesar veur de lèste kier 't leger vaan de Optimates. Heimèt is de Romeinse Börgeroorlog veurbij.
• 180 - Mèt d'n doed vaan Marcus Aurelius weurt Commodus allein keizer.
• 455 - Petronius Maximus weurt mèt de steun vaan de Senaot keizer vaan 't Wes-Romeins Riek.
• 1337 - Eduard III vaan Ingeland maak ziene zoon, de 'Zwarte Prins', hertog vaan Cornwall. Cornwall is 't ierste hertogdom wat in Ingeland weurt ingestèld.
• 1452 - Christeleke tróppe versloon 't keuninkriek Granada in de slaag bij Los Alporchones.
• 1560 - De Portugeze vereuvere Fort Villegagnon bij Rio de Janeiro. Dit maak deil oet vaan 'n operatie um Frans Brazilië te oontmantele.
• 1677 - De Franse oonder Lowie XIV pakke Valencijn (Valenciennes) vaan de Habsbörgers. De stad zal veurgood Frans blieve.
• 1748 - 'n Opreur in Groninge is d'n opmaot nao 't Pachtersopreur.
• 1776 - Nao e belag vaan èlf maond oontruime Britse koloniaol tróppe Boston.
• 1798 - De failliete Vereinegde Oosindische Compagnie (VOC) weurt oontboonde.
• 1805 - De Italiaanse Rippubliek transformeert in 't Keuninkriek Italië. Napoleon, dee al president waor, weurt noe keuning.
• 1815 - Maarsjalk Michel Ney löp euver nao Napoleon. De Franse keuning vluch nao Gent.
• 1824 - De Britte en de Hollenders herverdeile hun bezittinge in de Oos: Sumatra en Java koume aon Nederland, 't Maleis Sjiereiland weurt gans Brits bezit. De sjeiing zal definitief weure.
• 1845 - De Èngelsje oetvènjer Stephen Perry patenteert 't elasjtiek.
• 1849 - Mèt d'n doed vaan ziene pa weurt Wöllem III keuning vaan Nederland en groethertog vaan Luxembörg.
• 1861 - 't Keuninkriek Italië weurt oetgerope. Victor Emanuel II, keuning vaan Sardinië, weurt keuning vaan Italië.
• 1891 - 't Brits passageerssjeep s.s. Utopia van de Anchor Line zink op waeg van Triëst nao New York veur Gibraltar nao ein aanvaring mèt HMS Anson. 563 van de 877 opvarende kómme óm 't laeve.
• 1921 - De Twiede Poolse Rippubliek nump häör groondwèt aon.
• 1930 - Duutsjlandj en de Sovjet-Unie sjlute ein hanjelseuvereinkóms.
• 1932 - De delegaties van China, Japan, 't Vereinigd Keuninkriek, Frankriek en Italië kómme in Sjanghai tot ein veurluipige euvereinsjtömming.
• 1939 - De slaag bij Nanchang tösse Japan en China begint.
• 1942 - In 't concentratiekamp Belzec weure de ierste joede oet 't ghetto vaan Lemberg vergaas.
• 1948 - De Beneluxlen, Fraankriek en 't Vereineg Keuninkriek sleten 't Verdraag vaan Brussel, 'ne veurluiper vaan de NAVO.
• 1950 - Kernfysici oet Berkeley kundege de synthees vaan 't 98e elemint aon. Ze neumen 't californium, nao hunnen toesstaot.
• 1959 - Tenzin Gyatso, de veertienden Dalai Lama, vlöch oet Tibet nao India.
• 1963 - D'n Agoeng op Bali bars oet en zörg veur 1.100 doeje.
• 1969 - Golda Meir weurt de ierste vrouweleke premier vaan Israël.
• 1970 - Arthur Chung wirt door de Nationaal Assemblée gekaoze tot president van Guyana.
• 1980 - De Mobiel Einheid maak ein indj aan ein blokkade van de kerncentrale van Borsele.
• 1981 - In Pole beginne gezamelike oefeninge van de sjtriedkrachte van 't Warschaupak. In 't Weste zuut me dit es ein intimidatie van de vrieje vakbóndj Solidarność.
• 1982 - 'n Nederlandse TV ploog van de IKON mèt Koos Koster, Jan Kuiper, Joop Willemse en Hans Terlaag löp in El Salvador in ein hinjerlaog en waere vermoard.
• 1988 - In de slaag bij Afabet weurt 't Ethiopisch leger aongevalle door tróppe vaan 't Eritrees Bevrijingsfroont.
• 1992 - In Zuid-Afrika heet e rifferendum euver de aofsjaffing vaan de Apartheid plaots. 68,7% stump veur.
• 2000 - Op de Amsterdamse Effectebeurs weurt 't aondeil World Online geïntroduceerd. Dit zal later e groet fiasco blieke.
• 2011 - De Veilegheidsraod vaan de VN stèlt 'n no-flyzone in bove Libië. Dit kump neer op militaire steun veur de rebelle die tege Moe'ammar al-Qaddhafi vechte.

Gebore

• 763 - Haroen ar-Rasjied, kalief vaan de Abbasiededynastie
• 1231 - Shijō, keizer vaan Japan
• 1473 - Jacobus IV vaan Sjotland
• 1665 - Élisabeth Jacquet de La Guerre, Franse klaveciniste en componiste
• 1676 - Thomas Boston, Sjotse filosoof en theoloog
• 1839 - Joseph Rheinberger, Liechtensteinsen organis en componis
• 1850 - Bart van Hove, Nederlandse beeldhouwer en hoagleëraar
• 1862 - Silvio Gesell, Duutsje hanjelaer, financieel theoreticus en sociale hervörmer
• 1874 - Herman Hana, Nederlandjse kunstenaer
• 1877 - Albert Hahn, Nederlandse teikenaer
• 1880 - Lawrence Oates, Britse óntdèkkingsreiziger
• 1907 - Takeo Miki, Japanse politicus
• 1919 - Nat King Cole, Amerikaanse zenger en pianis
• 1934 - Eef Kamerbeek, Nederlandjse atleet
• 1936 - Ab Geldermans, Nederlandse fitserenner en ploogleijer
• 1954 - Margriet Hermans, Belzje zangeres, presentatrice en politica
• 1957 - Jermaine Stewart, Amerikaanse zenger
• 1962 - Ank Bijleveld, Nederlandse politica
• 1982 - Steven Pienaar, Zuid-Afrikaanse voetballer
• 1988 - Rasmus Elm, Deense voetballer

Gesjtorve

• 45 v.Chr. - Titus Labienus, Romeinsen tribuun en ginneraol (ca. 55)
• 45 v.Chr. - Publius Attius Varus, Romeinse gouverneur vaan Africa
• 180 - Marcus Aurelius, Romeinse keizer en filosoof (58)
• 624 - Amr ibn Hisjaam, Arabische veurvechter vaan 't heidedom (ca. 68)
• 659 - Trui vaan Nijvel, Zuid-Nederlandse zöster en heileg (ca. 33)
• 905 - Li Yu, (veurmaolege) keizer vaan de Tangdynastie
• 1040 - Harald I vaan Ingeland (ca. 24)
• 1058 - Lulach, keuning vaan Sjotland
• 1267 - Pierre de Montreuil, Fransen arsjitek
• 1272 - Go-Saga, keizer vaan Japan (51)
• 1361 - An-Nasir Hasan, sultan vaan 't Mamelukkesultanaot (27)
• 1406 - Ibn Chaldoen, Arabische gelierde (73)
• 1527 - Rana Sanga, Indische leismaan (43)
• 1565 - Alexander Ales, Sjotsen theoloog en gelierde (64)
• 1605 - Pieter Bast, Nederlandjse teikenaer, koperbewirker en cartograaf (ca. 35)
• 1640 - Philip Massinger, Èngelsje teneëlsjriever
• 1704 - Menno van Coehoorn, Nederlandse militair en oetvinder (ca. 63)
• 1782 - Daniel Bernoulli, Nederlands/Zjwitserse wis- en natuurkundige (82)
• 1831 - Napoleon Lowie Bonaparte (26)
• 1846 - Friedrich Bessel, Pruse astronoom, wiskundege en natuurkundege (61)
• 1849 - Wöllem II vaan de Nederlen (56)
• 1853 - Christian Doppler, Oosteriekse wiskundege en natuurkundege (49)
• 1875 - Ferdinand Laub, Boheemse violis en componis (43)
• 1893 - Jules Ferry, Franse zjuris en politicus (60)
• 1917 - Franz Brentano, Duitse filosoof en psycholoog (79)
• 1929 - Henricus Huijbers, Nederlandse historicus (47)
• 1956 - Irène Joliot-Curie, Franse natuur- en sjeikundege (Nobelpries in de Sjemie 1935) (58)
• 2019 - Andre Williams, Amerikaanse r&b-zenger (82, dermkaanker)