AMT

AMT - Azienda Mobilità e Trasporti
Stâto	Itàlia
Fórma de socjêtæ	Socjêtæ pe açioìn
Fondaçión	1895 (conscideràndo o perîodo cómme UITE) a Zêna
Sêde prinçipâ	Zêna
Persónn-e ciâve	Ilaria Gavuglio (Aministratô ùnico)[1]
Setô	Traspòrti
Prodûti	Traspòrto pùblico
Ùtile nétto	188.803 €[2] (2022)
Scîto web	www.amt.genova.it/
Wikidata · Info

A AMT (Azienda Mobilità e Trasporti) a l'é unn-a socjêtæ pe açioìn zenéize, ch'a gestìsce i traspòrti pùblichi do Comùn de Zêna e da sò çitæ metropolitànn-a.

• Inte l'Eutoçénto gh'ean træ socjêtæ: a FEF (Società di Ferrovie Elettriche e Funicolari), a TO (Società Tramways Orientali) e a Compagnia Generale Francese dei Tram
• Into 1895, a AEG a fónda dôe nêuve socjêtæ - a OEG (Officine Elettriche Genovesi) e a UITE (Società Unione Italiana Tram Elettrici) - che dòppo a l'incòrpora tùtte e âtre inte 'na ræ tranviària de çinquantetrèi chilòmetri.
• Into 1927, o Comùn de Zêna o s'acàtta a magiorànsa de açioìn da UITE.
• Into 1965, o Comùn de Zêna o s'acàtta tùtte e açioìn da UITE e nàsce a AMT.
• Into 1999, a AMT a vêgne privatizâ, ma a l'arèsta de propiêtæ do Comùn.
• Tra o 2020 e o 2021 AMT a sciòrbe ascì e fonçioìn de ATP ezercìçio.

A-i 31 de dexénbre do 2022, o capitâle da socjêtæ o l'êa spartîo inte sta manêa chi^[2]:

• Comùn de Zêna (94,94%)
• Çitæ metropolitànn-a de Zêna (4,70%)
• Comùn de Ciâvai (0,09%)
• Comùn de Rapàllo (0,08%)
• Comùn de Séstri Levànte (0,07%)
• Comùn de Lavàgna (0,04%)
• Comùn de Sànta Margàita (0,04%)
• Açioìn pròpie (0,03%)

A-a giornâ d'ancheu a AMT a gestìsce^[3]:

• 277 outolìnie urbànn-e pe 8.430 fermâte e 654 capilìnia.
• 1 ræ de fìlobus (Lìnìa 20: Ciàssa Vitöio Venéto - Stràdda Rimàssa)
• 2 lìnie de servìçio a l'ariopòrto (o Volabus e l'Airlink)
• 1 lìnia metropolitànn-a (Brìn Certôza-Brìgnoe).
• 2 funicolâre.
• 1 ferovîa a dentêa (Prìnçipe-Granaieu).
• 1 ferovîa a scartaménto ridûto (Manìn-Cazélla).
• 13 ascensoî.
• 1 servìçio navâle (Navebus).
• 31 servìççi integratîvi, cómme e 14 lìnie do Taxibus
• 11 zöne dotæ de servìççi a ciamâta de bus a ciamâta (4 Drinbus e 7 Chiama il Bus).

• A funicolâre Sécca-Rîghi a và da-o làrgo da Sécca a-e altûe do Rîghi. A pendénsa media a l'é do 19,91%, méntre a pendénsa màscima a l'é do 35%. A l'é stæta inougurâ inte doî ténpi: into 1895 o tòcco de mónte e into 1897 o tòcco de valle, tùtto in galerîa. Conpréize a staçión de vàlle e a staçión de mónte, a gh'à sètte fermâte.
• A funicolâre de Sant'Ànna a và da-a Ciàssa do Portéllo co-a stràdda de Agostìn Bertâni, a l'incrôxo con Córso Magénta. A l'é stæta inougurâ a-i 26 de novénbre do 1891. A pendénsa média a l'é do 15,33%, méntre a pendénsa màscima a l'é do 17%. A no gh'à de fermâte intermèdie.
• L'ascensô Castéllo d'Albertis-Montegalétto o và da-a Stràdda di Bàrbi, da-arénte a-a staçión feroviâria de Prìnçipe, co-o Córso Dógali, vixìn a-o Castéllo d'Albèrtis. Dòppo a trasformaçión do 2004, o l'é diventòu 'n'inpiànto particolâ de traspòrto pùblico ch'o l'unìsce 'n scistêma de tîpo funicolâre co-un de tîpo ascensorìstico. O no gh'à de fermâte intermèdie.
• A ferovîa a dentêa Prìnçipe-Granaieu.
• A ferovîa a scartaménto ridûto Manìn-Cazélla.
• L'ascensô de Castelétto-Levànte: o conlîga o céntro, in corispondénsa da Ciàssa do Portéllo, dónde gh'é a quàrche dêxénn-a de mêtri a staçión de vàlle da funicolâre de Sant'Ànna ascì, con l'avoxòu amiâdô de l'asccianatûa de Castelétto. A lê l'é dedicòu a poêxîa L'Ascensore do Giorgio Caproni.
• L'ascensô de Quéssi, inougoròu into 2015 e un di pochìscimi ezénpi de ascensô inclinòu in servìçio pò-u trspòrto pùblico, o prìmmo italiàn a-avéi 'na colìssa a dóggia pendénsa, che defæti a càngia a l'artéssa da staçión de mêzo.
• L'ascensô Vìlla Scàsci-Stràdda Cantôre, inougoròu a-i 29 de dexénbre do 2016. Cómme quéllo de Quéssi o l'é 'n ascensô inclinòu ch'o gh'à di scàngi de pendénsa, partìndo inta staçión de vàlle ch'o l'é tòsto in ciàn pe pöi inclinâse de manimàn scìnn-a vegnî quæxi verticâle.
• L'ascensô do Pónte Monumentâle: realizòu into 1959 e mìsso a nêuvo into 1985 in sciô progètto de l'Alberto Gollini, o pàssa 'n dislivèllo de 23 mêtri tra a Stràdda XX Seténbre e o Córso de Andrîa Poistæ,

• 
  Òutobo AMT, Zêna
• 
  Funicolâre Sécca-Rîghi, Zêna
• 
  Ferovîa a scartaménto ridûto Manìn-Cazélla
• 
  Ascensô de Castelétto
• 
  Ascensô de Montegalétto
• 
  Filobus da AMT, Zêna

1. ↑ (IT) Scîto ofiçiâ - òrganizaçión, in sce amt.genova.it. URL consultòu o 29 agòsto 2021.
2. ↑ ^{2,0 2,1} (IT) Bilàncio d'ezercìçio 2022 (PDF), in sce amt.genova.it. URL consultòu o 22 lùggio 2023.
3. ↑ (IT) AMT in cifre | AZIENDA MOBILITA' E TRASPORTI SpA, in sce amt.genova.it. URL consultòu o 20 lùggio 2023.

• (IT) La funicolare Sant'Anna, in Storia del trasporto pubblico a Genova, Zêna, SAGEP Editrice, 1980, pp. 131-138.
• (IT) Elisabetta Capelli, Franco Gimelli e Mauro Pedemonte, Dall'acqua all'elettricità, in Trasporto pubblico a Genova fra cronaca e storia, Zêna, De Ferrari, 1991, pp. 301-304, ISBN 88-71-72017-2.
• (IT) Giovanni Cornolò e Francesco Ogliari, La funicolare di Sant'Anna a Genova, in Si viaggia ... anche all'insù: le funicolari e gli ascensori pubblici d'Italia. 1880-1900, vol. 1, Milàn, Arcipelago Edizioni, 2004, pp. 282-301, ISBN 88-76-95261-6.
• (IT) Giuseppe Viscardi, Genova oltre le ferrovie, in I Treni, n. 346, màrso 2012, pp. 30-32.
• (IT) Corrado Bozzano, Roberto Pastore e Claudio Serra, Genova in salita, Zêna, Nuova Editrice Genovese, 2014.

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce AMT

• (IT) Scîto ofiçiâ, in sce amt.genova.it. URL consultòu o 29 agòsto 2021.