Növe

NV
 Sta pàgina l'è scrita in nuvaize
Növe
comùn
(IT) Novi Ligure
Növe – Stemma Növe – Bandiera
Növe – Veduta
Növe – Veduta
Diverse fotu 'd Növe id nötte
Localizaçión
StâtoItàlia Itàlia
Región Piemónte
Provìnsa Lisàndria
Aministraçión
ScìndicoRocchino Muliere (PD) da-o 30-5-2023
Teritöio
Coordinæ:44°45′33″N 8°47′08″E / 44.759167°N 8.785556°E44.759167; 8.785556 (Növe)
AltitùdinePalàssu dei Cumüne 197
màscima 325 - minima 150 m s.l.m.
Superfìcce55,2 km²
Abitanti27 184[1] (31-5-2023)
Denscitæ492,46 ab./km²
FraçioìnBarbellotta, Merella
Comùn confinantiBasalüssu, Boscu Maràingu, Casàn, Gòvi, Pasturànn-a, Pusö, Seravòle, Tascereu
Âtre informaçioìn
CAP15067
Prefìsso0143
Fûzo oràrioUTC+1
Còdice ISTAT006114
Cod. cadastrâF965
TargaAL
Cl. scìsmicazöna 3A (sismicitæ bàssa)[2]
Cl. climàticazöna E, 2 717 GG[3]
Nomme abitantinuvaizi
Sànto patrónMadónna da nàive
Giórno festîvo5 'd agustu
Cartògrafîa
Màppa de localizaçión:
Növe
Növe
Növe – Mappa
Növe – Mappa
Puzisión dei cumüne 'd Növe inta pruvéincia 'd Lisàndria.
Scîto instituçionâle
Modifica dati su Wikidata · Manuale

Növe (Neuve in piemuntaize e secundu a grafìa in zenaize, Neuve-en-Ligurie in françaize, Novi Ligure in italiàn) l'è 'n cumüne italiàn ch'u gh'à 27.184 abitanti inta Pruvéincia 'd Lisandria, in Piemónte, u tersu cumüne pe nümeru di abitanti.

Geografìa

Növe l'è 'na çitò a mêza strò fra Zena e Lisandria, inta región stórica d'Untrazùvu, che 'na vota l'êa "Òta Ligüria" e incö l'è "Bòssu Piemónte".

Storia

Panuròma 'd Növe intu 1900
A gêza 'd San Nicolò a Növe

Inte cursu da storia Növe a gh'à sainpre avüu n'inpurtansa stratégica. L'êa a sitò pü a nord da Repüblica 'd Zena féin-a ai 1815, quande a Repüblica zenaize l'è stò scancelò e missa intu Regnu id Sardegna. Dopu a l'è stò pruvéincia pe cuntu só, fazando pòrte da División id Zena, féin-a ai 1859, quande ei guvernu piemuntaize l'à creó a Pruvéincia 'd Lisandria.

Pòsti d'interèsse

A Növe gh'é ei Museo dei Campionissimi, ch'u l'é 'n muzéu da storia da biciclètta dedicó a dui famuzi ciclisti id Növe e dinturni: Custànte Girardéngu e Faustu Cóppi. Pöi gh'é anche a piasa da Culegiòta, e chi gh'é 'na puesìa dedicò a sta piasa:

A piasa e i só palasci
Me còra e bela piasa
ti che t'é saimpre stata
e cö da vegia Növe,
anche se u taimpu u pasa
a t'vöiu ancù pü bain.
perchè u m' pò ch'i t' lasa
andò a descaméin.
E quande in mumentéin
a m' fermu lì a guaciòte,
e a ser' 'na stisa i ögi,
u m' pò id arcurdòte
cmè t'eri ina vóta:
tranquila e silensiusa
ti smiaivi in salótu
indonde tüta a giainte
a dménga féin-a 'n botu
a stòva a descurì
o püra a fò di ceti
'n se queli chi surtiva
da-a mesa de-e mesdì.
E alura a restu lì
'na stisa ancù a sugnò
e a t' vèdu cunturnò
da tüti i tó palasci
bei lüstri e decurè
da artisti ch'i savaiva
fò bain u só mesté.
Isi ernu taimpi bón-ni
e acsì i só padrón-ni
ch'i g'aiva i sodi a breciu,
i n' vraiva che e só chè
i n' daisa mìa a scabeciu
Ma pöi i taimpi e i sodi
- che insöin u vö pü scrusì -
i son tantu cambiè,
che si palasci acsì
da squòsi véinti lüstri
insöin i-a pü tuchè.
E alura u s' pö dì,
me còra e vegia piasa,
ch'i n' son davai pü lüstri
ma tantu scalcinè
da fòse cumpatì
da tüti quei chi pasa.
(Angiolino Bellocchio)

Ecunumìa

A Növe u gh'é a famuza fabrica id ciculòta "Pernigotti", mentre a fabrica id ciculòta e di ciaplete "Novi" a s' tröva süptu fö 'd Növe int'ei cumün id Seravòle.

Cultüa

A Növe u's pòrla incù ei nuvàize, in dialettu du zenàize. A cüzéin-a asì l'è principalmainte lìgüre.

Manifestasión-i

Seçión vêua
Quésta seçión a l'é ancón vêua. Ti pêu agiutâ a scrîvela!

Feste e fêe

Seçión vêua
Quésta seçión a l'é ancón vêua. Ti pêu agiutâ a scrîvela!

Cumünicaçión-i

Seçión vêua
Quésta seçión a l'é ancón vêua. Ti pêu agiutâ a scrîvela!

Nóte

  1. ↑ Dòtu Istat - Pupulasión rezidainte a-i 31 id mòzu d'l'ònu 2023.
  2. ↑ Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.
  3. ↑ Lézze 26 agósto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di gràddi/giórno di Comùn pe Región e Provìnsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.

Òtri prugetti

Contròllo de outoritæVIAF (EN) 125158407 · WorldCat Identities (EN) 125158407