Историја

Историја
од Николаос Гизис (1892)

Историја — поим што означува сознанија за минатото. Кога се користи како име за поле на студии, „историја“ се однесува на изучување и објаснување на минатото на човечките општества. Поимот „историја“ потекнува од грчкиот збор "ιστορία" или historia, што значи расказ, иследување, испитување односно познавање на она што е испитано и ја дели истата етимологија со англискиот збор story (приказна). Во поширока смисла на зборот, историја е сè што се случило, како во човечкиот живот, така и во природниот свет.

Историски извори

Историчарите добиваат податоци за минатото од различни извори, како што се пишаните или печатените, монети и други артефакти, градби и споменици, како и преданија. Се што се случило пред забележаната историја се означува како праисторија.

Како историски извори може да послужат визуелните извори (извори кои можат да бидат во облик на илустрации, цртежи, слики, мапи, постери, фотографии, археолошки ископини и др.), писмените извори (кои се во облик на написи, тестаменти, книги, пописни материјали, дневници, мемоари и др.), усната историја (во вид на раскажување или сеќавања на постари лива), и аудиовизуелните извори. Предметите и пишаните сведоштва за животот и дејноста на луѓето во минатото се викаат историски извори.Изворите се делат на материјални и пишани.Исто така се користат и усните кажувања за минатото.Материјалните извори се разновидни.Во нив спаѓаат стари орудија, садови, облека, накит,уметнички дела и други. Материјалните остатоци се многу драгоцени.Затоа се чуваат во музеите,а некои,како остатоци од градбите,се наоѓаат на местото каде што се откриени.

Во пишаните историски извори спаѓаат извештаи,патописи,писма,записи,весници,книги...Тие се чуваат на разни места:во библиотеки,музеи,архиви и на други места.Пишаните извори се многу сигурни и даваат значајни податоци за минатото.

Во усните кажувања спаѓаат разни кажувања за историски настани кои се пренесуваат усно од генерација на генерација.На пример,тука спаѓаат легендите,митовите и песните.Во нив има доста неточности,измислени настани и личности,па историчарите ги користат многу внимателно.

Поделба по периоди

Праисторија

Историја (од појава на писмото)

Средниот век се дели на:

Средниот век може да се подели и според уметничките правци; во општествените односи преовладува феудализмот

    • предромантика (X век)
    • романтика (XI и XII век)
    • готика (XIII и XIV век)
    • Новиот век започнал со Колумбовото откривање на Америка во 1492 г.; во општествените односи се појавува капитализмот.

На полето на уметноста Новиот век се дели на:

Посебни истории

Историја на области или народи

Историја се може да се проучува според областити или народи:

Историја на Европа

Историја на Северна и Јужна Америка

Историја на Азија

Историја на Африка

Историја на Австралија

Историјата како тема во уметноста и во популарната култура

  • „Историја“ — песна на Никола Јонков Вапцаров.[1]
  • „Цикличниот од на историјата“ (Циклични ход историје) — кус расказ на македонскиот писател Митко Маџунков од 1984 година.[2]
  • „Историја“ - песна на рускиот поет Александар Ревич.[3]
  • „Лекција по историја“ (англиски: History Lesson) — песна на американската хард-кор група Минитмен Minutemen од 1981 година.[4]
  • „Лекција по историја - втор дел“ (англиски: History Lesson - Part II) — песна на американската рок-група „Минитмен“ (Minutemen) од 1984 година.[5]

Наводи

  1. ↑ Никола Ј. Вапцаров, Песни. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 126-128.
  2. ↑ Митко Маџунков, Међа света. Београд: Просвета, 1984, стр. 138-139.
  3. ↑ Антологија руске лирике – X-XXI век. Књига III: Средина XX века – поч. XXI века (неомодернизам, неоавангарда, постмодернизам и нова трагања). Београд: Paidea, 2007, стр. 26.
  4. ↑ Minutemen – The Punch Line (пристапено на 9.4.2023)
  5. ↑ Discogs, Minutemen ‎– Double Nickels On The Dime (пристапено на 22.1.2021)
Нормативна контрола