Догсомын Бодоо

Догсомын Бодоо
Монголын дөрөв дэх Ерөнхий сайд
Албан тушаал хашсан 1921 он – 1922 он
Өмнөх	Дамбын Чагдаржав
Дараах	Содномын Дамдинбазар
Хувийн мэдээлэл
Төрсөн	1885 Мандшир хутагтын шавь Дэндэвийн отогт (одоогийн Төв аймгийн Сэргэлэн сум)
Алма матер	Гэрийн боловсрол

Догсомын Бодоо (1885 - 1922) нь Монгол Улсын дөрөв дэх ерөнхий сайд, Консулын дэнжийн нууц бүлгийн үндэслэн байгуулагч, Ардын хувьсгалын анхны долоогийн нэг, Монголын төрийн нэрт зүтгэлтэн хүн байв. 1922 оны 8 дугаар сарын 31-нд улс төрийн хилс хэргээр цаазаар авахуулсан байна.

1919 оны намар Хятадын генерал Сю Шүжан Монголын автономитыг унагах үед Бодоо нь Консулын дэнжийн нууц бүлгэмийг хэсэг нөхдийн хамт үүсгэн байгуулжээ. Уг бүлгийн цөм нь Бодоогоос гадна түүний орос хэлний орчуулагч байсан Хорлоогийн Чойбалсан, лам Дамбын Чагдаржав нар байжээ. Улмаар Сангийн яамны түшмэл Жамьян, залуу лам Д.Лосол, Жигмиддорж зэрэг хүмүүс ч нэгдсэн байсан байна. Мөн яг энэ үед Гаалийн хорооны түшмэл Солийн Данзан Зүүн хүрээний нууц бүлгэм гэгчийг үүсгэн байгуулсан ба уг бүлэгт Цэргийн яамны түшмэл Дансранбилэгийн Догсом, Магсаржав хурцын Дугаржав, тухайн үед хэвлэлийн үйлдвэрийн үсэг өрөгч байсан Дамдины Сүхбаатар, Галсан, Тогтох, Даш, буриад Балсанов зэрэг хүмүүс уг бүлэгт багтаж байжээ. 1920 оны эхээр уг хоёр бүлгэм нэгдэж Хятадын дарангуйллыг буруушаасан ухуулах хуудсууд тараах, Их Хүрээн дэх Үндэсний Хувьсгалт Арми цэргийг хүч, байрлалыг судлах, Богд хаан болон бусад томоохон ноёд язгууртнуудын үзэл бодлыг тандах зэрэг ажлуудыг хийж байжээ. Бодоогийн холбоо тогтоосон большевик оросуудаар дамжуулан уулзсан Коминтерны хэсэг төлөөлөгчид нууц бүлгэмийнхэнд Зөвлөлт Орос Улс руу очиж тусламж хүсэхийг зөвлөсөн байна. 1920 оны 6 дугаар сарын 25-ны хурлаас Монгол Ардын Нам гэж нэрийдэх болжээ.

1920 оны 7 дугаар сарын эхээр Данзан, Чойбалсан нар Оросын зүг хөдөлсөн ба уг сарын дундуур Бодоо, Чагдаржав нар араас нь хөдөлжээ. Бүлгэмийн үлдсэн гишүүд хятадын түрэмгийллийн эсрэг Зөвлөлт Орос Улсаас тусламж хүссэн Богд хааны тамгатай бичгийг Да Лам Пунцагдоржийн тусламжтайгаар олж аван Сүхбаатар, Лосол, Догсом нар 7-р сарын эцсээр Орос руу явжээ. Чухам Ардын намын тамгатай бичиг үү, Богдын тамгатай бичиг үү гэдэг дээр нууц бүлгүүдийн тэргүүлэгч нар санал зөрөлджээ. Большевизмын нөлөөнд илүү орсон байсан Бодоо Ардын намын тамга хангалттай гэж үзсэн бол түшмэлүүдийн төлөөлөл болж байсан Зүүн Хүрээний бүлгийн удирдагч Данзан Богдын тамга зайлшгүй чухал гэж үзжээ. Бодоо голдоо Соёмбо тэмдэг бүхий Монгол ардын намын тамгыг анх сийлсэн гэдэг. 1920 оны 8 сард Ардын намын төлөөлөгчид бүгд Эрхүү хотод очиж Зөвлөлт засгийн төлөөлөгч нартай уулзсан байна. 9-р сарын эхээр Данзан, Лосол, Чагдаржав нар Москва руу явж, Сүхбаатар, Чойбалсан нар Эрхүүд үлдэн, харин Бодоо, Догсом нар Их Хүрээ руу буцжээ.

1920 оны эцсээр Барон Унгерн фон Штернбергийн удирдсан Оросын цагаан армийн Азийн морин дивиз Монголд орж ирэн 1921 оны 2-р сард Хятадын гамин цэргийг бут цохин Их Хүрээг эзэлсэн байна. Энэ үед Бодоо Барон Унгерний цэрэгт элсэн орж тагнаж, тэдний нэг гол зорилго нь Монголын хүчийг ашиглан Зөвлөлт Оростой тэмцэх явдал гэдгийг олж тогтоон намын нөхдөдөө мэдээлж байжээ.

1921 оны 3-р сарын 1-нд Дээд Шивээд эхэлсэн хуралдаанаар Монгол Ардын Намыг албан ёсоор байгуулж намын даргаар Данзан, Түр засгийн газрын ерөнхий сайдаар Чагдаржав, гадаад хэргийн сайдаар Бодоо, бүх цэргийн жанжнаар Сүхбаатар томилогдсон байна.

1921 оны 3-р сарын 18-нд Сүхбаатараар удирдуулсан Ардын цэрэг хүчээр хэд дахин давуу Хятадын Үндэсний Хувьсгалт Арми цэргийн хүчийг бут цохин Хиагт хотыг эзлэн авчээ. 1921 оны 4-р сарын 16-нд Бодоо нь Чагдаржавын оронд Монгол улсын ерөнхий сайд болжээ. 5-р сарын эцсээр Барон Унгерн Их Хүрээнээс хойд зүг хөдөлсөн ба гол хүч нь Улаан арми болон, Ардын цэрэгт бут цохигдон Зөвлөлт Орос Улс руу гарчээ. 1921 оны 7-р сарын 6-нд Ардын цэрэг Их Хүрээнд орж ирсэн ба 11-нд Ардын эрхт хэмжээт цаазат Монгол улс ба Ардын хувьсгалын ялалтыг зарлан тунхаглахад Бодоо үг хэлсэн байна.

Ардын засгийн газрыг эмхлэн байгуулахад Бодоо голлох үүргийг гүйцэтгэн тухайн үеийн Монголын төр засгийн бодлогыг боловсруулах, тулгамдсан зорилтуудыг гарган тавьж шийдвэрлэх алхмуудыг хийж байжээ. Ардын засгийн газраас 1921 оны 9-р сарын 14-нд гадаад олон улсуудад Монгол улс тусгаар тогтносон тухай зарлан мэдэгдсэн тунхаг бичиг болон худалдаа эдийн засгийн харилцаа тогтоох уриалгыг гарган илгээхэд Ерөнхий сайд ба Гадаад хэргийн сайд Догсомын Бодоо гарын үсэг зуржээ. 1921 оны 9 дүгээр сараас Данзаны хамт Зөвлөлт Орос Улстай найрамдлын гэрээ байгуулах төлөөлөгчөөр ажилласан.

Тэрбээр 1922 оны 1 сарын 7-ыг хүртэл Монгол Ардын түр ба байнгын засгийн газрыг тэргүүлэхдээ улс орноо харийн түрэмгийллээс бүрмөсөн чөлөөлж, тусгаар тогтнолоо дэлхий дахинаа хүлээн зөвшөөрүүлж Зөвлөлт Холбоот Улс, Хятад, Америкийн Нэгдсэн Улстай (АНУ) найрсаг эрх тэгш харилцаатай байхыг тэргүүлэх зорилт болгож түүнийгээ хэрэгжүүлэхийн тулд нэлээд бодитой ажил сэдэж зохих үр дүнд хүрч байсан билээ. Америкийн Нэгдсэн Улсын консултай уулзаж ярилцан Хятад Улсаар Монголын тусгаар тогтнолыг зөвшөөрүүлэх талаар туслалцаа хүсч байсан ба мөн ижил хүсэлтийг Зөвлөлт Орос Улсаас хүсч байжээ.

Богд хаан хэвээр үлдсэн боловч хязгаарлагдмал эрхтэй буюу зөвхөн шашны хэргийг мэдэх болж төрийн үйл хэргийг Монгол ардын нам, ардын засгийн газар шийдэх болжээ. Намын дарга байсан Солийн Данзан 1921 оны намар намын даргаасаа чөлөөлөгдөн, Сангийн сайдаар ажиллах болжээ. Бодоо Ерөнхий сайдын хажуугаар Намын даргын үүргийн 1921 оны 11 сарын 22 хүртэл гүйцэтгэж байсан ба энэ үед Сүхбаатар Цэргийн яамны сайдаар ажиллаж байсан байна. Данзан түүнтэй таарамжгүй байсан ба Бодоог хурц ааштай, богино бодолтой, тулхгүй хүн хэмээн шүүмжилдэг байжээ. Сүхбаатарын хувьд тэрээр Данзангийн талыг барьж байсан байна.

1921 оны эцсээр Бодоо Бошгыг Халах Залуучуудын Эвлэлийн шугамаар шинэчлэлийн хэт зүүний бодлого явуулан эмэгтэйчүүдийн үсийг тайрах, дээлийн нударга тайрах зэрэг компанит ажлууд явуулж байсан байна. Мөн энэ үед буюу 1921 оны 12 сард хувьсгалын эсэргүү Саж ламын хэрэг гэгч гарч 48 хүнийг буудан цаазаар хороосон байна.

Бодоог АНУ, Хятад зэрэг улсуудтай сүлбэлдсэн, хувьсгалын үйл хэргийн эсэргүү бодлого явуулсан гэж буруутгасны дараагаар тэрээр эрүүл мэндийн шалтгаан зааж ажлаасаа огцрох хүсэлт гарган 1922 оны 1 сарын 7-нд бүх албан тушаалаасаа өөрчлөгдсөн байна. Улс төрийн тавцангаас гарсан хэдий ч Бодоог зүгээр орхилгүй мөрдөн байцааж, улмаар 1922 оны 8 сарын 31-нд Догсомын Бодоод эх орноосоо урвасан хэрэгт хилсээр ял тулган цаазалжээ. Мөн Дотоод яамны сайд асан Да Лам Пунцагдорж, Түр засгийн газрын ерөнхий сайд асан Чагдаржав нарыг хамтруулан хилс хэрэгт хэлмэгдүүлэн цаазалжээ.

Бодоог хэлмэгдүүлэн зайлуулах ажиллагаанд чухам Данзан, Сүхбаатар, Чойбалсан, Элбэгдорж Ринчино нарын хэн нь ямар хэмжээтэй оролцсон нь маргаантай. Данзан Бодоотой улс төрийн үзэл баримтлал, цаашдын хөгжлийн чиг хандлагын хувьд санаа нийлдэггүй байсан тул Бодоогийн хэрэг гэгчийг үүсгэн түүнийг зайлуулсан гэж олон судлаачид үздэг боловч Элбэгдорж Ренчино Данзан, Сүхбаатар нарыг ашиглан Бодоог зайлуулсан гэдэг ч онол байдаг. Бодоогийн дараа Жалханз хутагт Содномын Дамдинбазар Ерөнхий Сайд болсон боловч тун удалгүй нас барсан байна.

Үндсэн өгүүлэл: Бодоогийн хэрэг

1922-оос 1989 онуудад Догсомын Бодоогийн нэр эх орноосоо урвагч, хувьсгалын эсэргүү гэсэн тодотголын доор явж ирсэн бөгөөд түүний тухай үнэн бодитойгоор үг хэлэх, бичих нь коммунист үзэл суртлын хувьд тэрс, эсэргүүд тооцогдож байсан.

Д. Сүхбаатар гэдэг цэргийн жанжин, Монгол ардын намын хоёр Ерөнхий сайдыг, тодруулбал Ардын намын түр засгийн Ерөнхий сайд Д. Чагдаржав, Ардын намын анхны Ерөнхий сайд Д. Бодоо нарыг баривчлан эрүү шүүлт тулган цаазалжээ. Д.Сүхбаатар өөрийн гарын үсэг зурсан цаазаар аваачих ялыг гүйцэтгэсэн хөлсний цэргүүддээ 10 төгрөгөөр шагнасан түүхэн баримт энэ байна. Ардын намын анхны Ерөнхий сайд Д. Бодоо, Д. Чагдаржав нарыг Д. Сүхбаатар цаазлахдаа Бароны Засгийн газрын Ерөнхий сайд Манзушир хутагт Цэрэндоржийн Цэргийн яамны сайд Цэвээн тэргүүн, Гүн Тогтох, Тайж Дэндэв нарын 15 хүний хамт 1922 оны наймдугаар сарын 31-ний үүрээр Шар хаданд аваачиж бууджээ. Ардын намын анхны Засгийн газрын Ерөнхий сайд Д. Бодоо, шадар сайд Д.Чагдаржав нарыгаа Засгийн газрын кабинетын гишүүн Цэргийн яамны сайд нь өөрөө тушаал гарган баривчилж өөрийн тушаалаар гүйцэтгэсэн түүхэн баримт байна.

Монгол Улсын Дээд Шүүхийн 1997 оны 6 сарын 11-ны өдрийн 236 тоот тогтоолоор Догсомын Бодоод ногдуулсан хэргийг хэрэгсэхгүй болгон нэр төрийг нь цагаатгасан байна.

Дотоодыг хамгаалах газрын сургагч Сорокин би Бодоо, Чагдаржав хоёрыг нүүр тулгаж байцаасан нь: Бодоогоос асуусан үг: Таны биеийг хөдөөнөөс ирэхэд Чагдаржав таны биеийг Дамбийжанцантай холбоотой болохын тулд баруун зүг яв гэж хэлсэн үү? гэхэд Бодоогийн хэлсэн нь: -Хэлсэн үнэн. Чагдаржаваас асуусан нь: -Та Бодоод ийнхүү хэлсэн нь үнэн үү? Бодоогийн хэлэх нь: -Хэлсэн үнэн. Бодоогоос асуусан нь: -Баруун аймгийг хөдөлгөж нааш явуулан орос, буриадын мэдлээс салгаж болно гэж Чагдаржав танд хэлсэн үнэн үү? Бодоогийн хэлэх нь: -Хэлсэн үнэн. Чагдаржаваас асуусан нь : -Ийм хэлсэн нь үнэн үү гэхэд, Чагдаржав хариу хэлэх нь: -Би орос, буриадаас салах хэмээн хэлсэнгүй. Гагцхүү Хятад лугаа холбоо байгуулж хуучин автономит засгийг байгуулъя гэсэн нь үнэн. Бодоогоос асуусан нь: -Чагдаржав Бодоо танд Хүрээний газар хувьсган байлдах цэрэг бэлэн буй ба Улиастайд мянган хүний зэвсэг бий гэж хэлсэн нь үнэн үү? гэхэд, Бодоогийн хариу хэлэх нь: -Хэлсэн үнэн. Чагдаржаваас, ийм хэлсэн нь үнэн үү? гэхэд Чагдаржавын хариу хэлэх нь: -Бууны тухай хэлсэн үнэн. Юу гэвэл Хатанбаатар вангийн цагаантнаас булаан авсан зэвсэг энд буй гэсэн. Энэ Хүрээнд хувьсган байлдах бэлэн цэрэг бий гэж хэлсэн нь худал билээ. Бодоогоос асуусан нь: -Чагдаржавт та гагцаар баруун аймагт явах гэсэн нь үнэн үү? Бас Замын гаргашийг хэн өгөх гэсэн лээ? гэвэл, Бодоогийн хариу хэлэх нь: -Үнэн. Замын гаргашийг Тогтох гүн өгөх гэж байсан. Чагдаржаваас асуусан нь: -Бодоод та ийнхүү хэлсэн нь үнэн үү? гэвэл, Чагдаржав: Үнэн, Бодоо аль газарт ч хамаагүй явна хэмээн хэлж байсан. Бодоогоос асуусан нь: -Бодоо та баруун тийш явахдаа Дотоод яамны дэд сайд Жамьян-Очиртай учрах, энэ хэргийг тэр мэдэх учиртай хэмээн Чагдаржав танд хэлсэн үнэн үү? гэвэл, Бодоо: үнэн гэв. Чагдаржаваас: Энэ үнэн үү? гэвэл, Чагдаржав хариу хэлэх нь: -Бодоо над хэлсэн. Баруун зүгт би халуун рашаанд эхнэр лүгээ хамт явна. Эндээс гараад замдаа Жамьян-Очир лугаа учирна гэж Бодоо өөрөө хэлсэн нь үнэн. Бодоогоос: -Чухам баруун зүгт та өөрөө одох гэсэн буюу эсхүл Чагдаржав таныг одуулах гэсэн буюу? гэвэл, Бодоогийн хариу хэлэх нь: -Чагдаржав намайг явуулах гэсэн. Чагдаржав хэлэх нь: -Би явуулах гэсэнгүй. Бодоо өөрөө явна гэсэн. Бодоогоос асуусан нь: Чагдаржавын Да Шенхүү пүүсээр дамжуулан Хятад лугаа холбоотой болох гэснийг та мэдсэн үү? гэвэл, Бодоогийн хариу хэлэх нь: -Үнэн. Чагдаржав над хэлсэн. Чагдаржаваас асуусан нь: -Та энэ хэргийг хэлсэн нь үнэн үү? гэвэл Чагдаржав хариу хэлэх нь : -Үгүй. Би Да шенхүү хэмээх пүүсийг мэдэхгүй. Бодоогоос асуусан нь: -Та энэ Чагдаржавын Да Шенхүүг дамжуулах гэсэн хэргийг хэнээс мэдсэн билээ? гэвэл, Бодоогийн хэлэх нь: -Чагдаржав над хэлсэн нь: Жалханз хутагт, Да лам хоёрын алиныг одоо мартав. Тэр хоёрын нэг нь Да Шенхүүгээр дамжуулан Хятадтай холбоотой болох гэж байсан хэмээн хэлэхэд, Да Шенхүү гэж хэн болохыг Чагдаржаваас асуувал, худалдааны дарга хэмээн хэлсэн. Чагдаржаваас: Үнэн үү? гэж асуувал, Чагдаржав: -Үнэн. Жалханз хутагт чингэж хэлж байсан. Чагдаржавыг Жалханзтай юу хэлэлцсэнээ илрүүлэгтүн! гэвэл, Чагдаржав хэлэх нь: -Жалханз хутагт Да Шенхүүгээр дамжуулан Хятадтай хэлэлцэж автономит засгийг хэлэлцэж болно хэмээн хэлж байсан нь үнэн гэхэд, Хэдийд болохыг Чагдаржаваас асуувал: -Энэ зун цаг гэв. Бодоогоос асуусан нь: -Сономын тухай Чагдаржавтай юу хэлэлцэж, ямар хэрэг хийх гэж байсан билээ? гэвэл, Бодоогийн хариу хэлэх нь: -Чагдаржав надаас асуусан, энэ пүүс хэдий баян аваас Хятад лугаа холбоотой болох хэрэгт тус болж чадах уу? хэмээн ..асууж байсан,. Чагдаржаваас асуувал: Ийнхүү хэлсэн үнэн үү? гэвэл, Чагдаржав хэлээгүй гэв. Та хоёрын хэн нь худал өгүүлсэн билээ? гэвэл, Бодоо: -Би үнэн хэлсэн гэв. Чагдаржав: -Энэ тухай юу ч хэлээгүй гэв. Бодоогоос асуусан нь: -Та Сономын пүүсэнд орсон уу? гэвэл Хариу: -Орсон. Чагдаржав танай пүүсэнд ирэв үү, юу хэлэлцэв.Урагш хүн явуулах тухай асуув уу? гэвэл Чагдаржаваас асуусан нь: -Та тэдний пүүсэнд явсан уу? хэмээн асуувал Чагдаржав хариу хэлэх нь: -Явсан үнэн. Тэдний пүүс асуусан нь “Та Богдын дэргэд байх хүн тул гаалийн хэргийг баахан хөнгөн болгохын тулд Хятадтай найртай байлгахыг бодохгүй юу? хэмээн хэлэхэд Чагдаржав би “чадахгүй” гэсэн. Бодоогоос асуусан нь: Дамбийжанцангийн мэдэлд орсон баруун хошууг ятган эгүүлэхийн тулд эндээс олон цэрэг явуулбал зохино. Юу гэвэл эндээс олон цэрэг очоод урваж тэнд орох гэснийг санах буюу? Хэн танд ийнхүү хэлсэн билээ? гэвэл , Бодоогийн хариу хэлсэн нь: -Энэ үгийг Чагдаржав над хэлсэн гэхэд Чагдаржаваас: Үнэхээр Бодоод чингэж хэлсэн буюу? хэмээн асуувал, Чагдаржав хариу хэлэх нь: -Үгүй, харин Бодоо чингэж над хэлсэн гэв. Хэн нь худал мэдүүлнэ хэмээн асуувал: Бодоо: -Би үнэн мэдүүлсэн. Гагцхүү Чагдаржав бас хэлж байсан. Данзан сайд, Ламжав гүн хоёр энэ хэргийн учрыг хэлэлцэж байхад Данзан хэлсэн хэмээх нь: тэр хошууны тэргүүлэгчийг барьж авбал зохино гэхэд, Ламжав найрамдлын ёсоор номхотгож болно хэмээн хэлж байсныг хэлсэн. Чагдаржав хэлсэн нь: -Хэрэв би хэлсэн болов ч Тогтох гүнгийн үгээр хэлсэн. Чагдаржаваас асуусан нь: -Бодоо танд ийн хэмээн хэлсэн үнэн үү? Дамбийжанцантай эвлээд Улиастайг авч Хятадтай холбоо байгуулбал ардын засагтай хэлэлцэж болох ба автономийг Хятадаас авбал ямар засагтай болохыг бид өвсөөн \ өөрсдөө гэсэн үг байж магадгүй Г.Д\ мэднэ хэмээн хэлсэн нь үнэн үү? гэвэл Чагдаржав хэлсэн нь: -Үнэн гэв. Бодоогоос асуусан нь: -Эдгээр үгсийг хэлэлцсэн нь үнэн үү? гэвэл Бодоо хариу хэлэх нь: -Би хэлээгүй, харин Чагдаржав над хэлсэн гэхэд, Чагдаржав та үнэнээ мэдүүл! гэхэд, Чагдаржав: Бодоо над хэлсэн гэв. Бодоогоос асуусан нь: -Таны биеийг Ерөнхий сайд байх цагт Чагдаржав таны тамга дарсан сул цаас хэдэн хуудас ав хэмээн хэлсэн нь үнэн үү? гэхэд, Бодоо: -Үнэн гэв. Чагдаржаваас асуусан нь: -Үнэхээр Бодоод хэлсэн буюу? гэвэл Чагдаржав: -Үнэн гэв. Чагдаржаваас: -Тамгатай сул цаас авч хэрхэх гэсэн билээ? гэвэл, Чагдаржав хэлэх нь: Миний бие Лхасад мөргөхөөр одох хэмээн санасан тул хамгаалах бичиг авахын тулд хэрэглэх гэсэн. Бодоогоос асуусан нь: -Чагдаржав мөргөхөөр одох гэж тэмдэгт цаас хэрэглэх гэсэн нь үнэн үү? гэвэл Бодоо хариу хэлэх нь: -Одоо ямар хэргийн учир хэрэглэх гэснийг мэдсэнгүй, гагцхүү үүнийг гуйсан нь үнэн. Сургагч Сорокин хэлсэн нь: -Над өөр асуух зүйлгүй. Та нарт өөр мэдүүлэх зүйл бий юу? гэвэл. Бодоогийн хэлэх нь: -Чагдаржав, замын гаргашийг бүтэмж гэлэн, Балжир гавж нараас гаргуулан, Бодоо намайг Бээжинд явуулах гэсэн. Би ямар хэргээр явуулахыг мэдсэнгүй. Бодвол, улс төрийн хэрэг буй заа гэж бодсон. Чагдаржаваас асуусан нь: -Та Бодоог ийнхүү явуулах гэсэн буюу?” Гэвэл, Чагдаржав хариу хэлэх нь: -Би явуулах гэсэн нь биш, гагцхүү Бүтэмж, Балжир нар Бодоо бид хоёрыг явуулах гэж байсан нь үнэн, өөр мэдүүлэх үгийн зүйл үгүй гэжээ.

Социализмын үеийн утга зохиол, кино урлагт мөн Бодоог хувьсгалын эсэргүү, урвагч байдлаар дүрслэн харуулан Консулын бүлэг, улмаар Ардын Намыг үүсгэн байгуулах, Зөвлөлт Орос Улстай холбоо тогтоох, Ардын Засгийг эмхлэн байгуулах, төр засгийн бодлогыг тодорхойлох, гадаад бодлого явуулах үйл хэргүүдэд гаргасан гавьяа зүтгэлүүдийг нь Ардын хувьсгалыг цэрэг армийн талаас нь удирдаж байсан Сүхбаатар, тухайн үедээ нэр, нөлөө багатай байсан Чойбалсан нарт ноогдуулан улс төрийн үзэл суртлын пропаганда явуулж ард олны тархийг угааж байжээ.

• Дэжидийн Жигжидийн найруулсан Өглөө кинонд Бодоогийн дүрд Ардын Жүжигчин Зундуйн Цэндээхүү тогложээ.
• Тэмцэл кинонд Бодоог хувьсгалын эсрэг хуйвалдаанд оролцож байгаагаар хэлмэгдүүлэн гаргасан байна. Уг кинон дээр Бодоо Ардын намын модон тамгыг хэн сийлсэн, би л сийлсэн. Тэгэхээр ардын нам гэдэг миний л нам гэж хэлсэн нь түгээмэл хэллэг болж байсан байна.

Түүний уугуул нутаг болох Төв аймгийн Зуунмод хотын цэцэрлэгт хүрээлэнд Монгол Улсын төрийн зүтгэлтэн, эх оронч, зохиолч, нийтлэлч Догсомын Бодоогийн хөшөөг босгож мөнхжүүлжээ.