Удмурт

Бусад утгыг, «Удмурт (салаа утга)»-с харна уу.
Бүгд Найрамдах Удмурт Улс
Бүгд найрамдах улс
Удмуртская Республика
Бусад галиглал
 • УдмуртУдмурт Республика
Бүгд Найрамдах Удмурт Улс далбаа
Далбаа
Бүгд Найрамдах Удмурт Улс сүлд
Сүлд
Дуулал: Бүгд Найрамдах Удмурт Улсын төрийн дуулал
Солбицол: 57°17′N 52°45′E / 57.283°N 52.750°E / 57.283; 52.750Солбицол: 57°17′N 52°45′E / 57.283°N 52.750°E / 57.283; 52.750
Улс Орос
Холбооны тойрогВолга[1]
Эдийн засгийн бүсУрал[2]
НийслэлИжевск
Засаг захиргаа
 • БиетТөрийн Зөвлөл[3]
 • Тэргүүн[3]Александр Бречалов
Газар нутаг
[4]
 • Нийт42,061 км2 (16,240 бээр2)
Хүн ам
 (2021 Тооллого)[5]
 • Нийт1,452,914
 • Тооцоо 
(2018)[6]
1,513,044
 • Байр32-р байр
 • Нягтрал35/км2 (89/бээр2)
 • Хотын нутаг
65.7%
 • Хөдөө
34.3%
Цагийн бүсUTC+4 ([7])
ISO 3166 кодRU-UD
Улсын дугаар18
OKTMO ID94000000
Албан ёсны хэлОрос хэл;[8] Удмурт хэл[9]
Вэб сайтhttp://www.udmurt.ru/en/

Бүгд Найрамдах Удмурт Улс (Орос: Удму́ртская респу́блика; удм. Удмурт Элькун) — Оросын Холбооны Улсын холбооны этгээд бөгөөд Бүгд Найрамдах Улс. Ижлийн холбооны тойрог болон Уралын эдийн засгийн бүст хамаардаг. Нийслэл - Ижевск хот.

Нутаг дэвсгэр - 42,061  км2[11], 2010 оны байдлаарх хүн амын тоо - 1,522,761[12]. Үүнээс 62.2% нь Оросууд, 28.0% (410,584) нь Удмуртууд аж.[13] Орос хэлнээс гадна Удмурт хэл албан ёсны зэргэмжтэй. Удмурт хэлийг Фин-Угор хэлний бүлэгт оруулан ангилдаг.

Газар зүй

Оросын Европын хэсгийн зүүн хэсэгт орших бөгөөд Уралын нурууны баруун талд Кама мөрөн, Ижил мөрний хооронд байрлах эх газрын уур амьсгалтай нутаг юм. Хойд талаараа Киров муж, зүүн талаараа Пермь муж, өмнөд талаараа Башкортостан, Татарстантай хил залгадаг.

Хүн ам

Хүн амын 53% нь орос, 35% нь удмурт, 7% нь татар үндэстэн болно. Удмуртчууд нь Угро-Фин угсааны үндэстэн юм. Зонхилох шашин нь Үнэн алдартны шашин, шаманизм.

Түүх

Удмурт үндэстний өлгий нутагт оросууд 12-р зуунд хүрч иржээ. 1552 онд Казань Орост нэгдсэний дараа оросууд эрс нэмэгдсэн аж.

1920 онд Вотскийн автономит муж хэмээх нэртэй анх байгуулагдаж, 1934 онд Зөвлөлт Социалист Автономит Бүгд Найрамдах Удмурт Улс болон зохион байгуулагдсан. Зөвлөлт Холбоот Улс задрахад 1990 оноос одоогийнхоо нэрээр нэрлэгдэх болжээ.

Одоогийн ерөнхийлөгч Алексей Волков 2007 онд сонгогдсон байна.

Эдийн засаг

Металл боловсруулах, химийн үйлдвэрүүд болон шилэн эдлэлийн үйлдвэрлэл өргөн дэлгэр. Газрын тос, чулуун нүүрс олборлодог. Мөн Михайл Калашниковын зохион бүтээсэн AK-47 болон түүнтэй төстэй загварын буунуудыг үйлдвэрлэдэг Измаш компани тус улсад байрладаг бөгөөд Удмуртын эдийн засагт чухал нөлөөтэй.

Хот суурин

600 мянга орчим хүнтэй нийслэл Ижевскээс гадна Воткинск, Сарапул, Глазов зэрэг хотууд бий.

Эх сурвалж

  1. ↑ Президент Российской Федерации. Указ №849 от 13 мая 2000 г. «О полномочном представителе Президента Российской Федерации в федеральном округе». Вступил в силу 13 мая 2000 г. Опубликован: "Собрание законодательства РФ", No. 20, ст. 2112, 15 мая 2000 г. (President of the Russian Federation. Decree #849 of May 13, 2000 On the Plenipotentiary Representative of the President of the Russian Federation in a Federal District. Effective as of May 13, 2000.).
  2. ↑ Госстандарт Российской Федерации. №ОК 024-95 27 декабря 1995 г. «Общероссийский классификатор экономических регионов. 2. Экономические районы», в ред. Изменения №5/2001 ОКЭР. (Gosstandart of the Russian Federation. #OK 024-95 December 27, 1995 Russian Classification of Economic Regions. 2. Economic Regions, as amended by the Amendment #5/2001 OKER. ).
  3. ↑ 3.0 3.1 Үндсэн хууль, 9.1
  4. ↑ "Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 01.01.2019 (в разрезе субъектов Российской Федерации)". Federal Service for State Registration, Cadastre and Cartography. Archived from the original on 9 February 2022. Татаж авсан: 29 August 2023.
  5. ↑ Invalid reference parameter
  6. ↑ "26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года". Татаж авсан: 23 Нэгдүгээр сар 2019.
  7. ↑ "Об исчислении времени". Официальный интернет-портал правовой информации (орос хэлээр). 3 June 2011. Татаж авсан: 19 January 2019.
  8. ↑ Оросын Үндсэн хуулийн 68.1-д заасны дагуу Оросын Холбооны Улс даяар албан ёсных.
  9. ↑ Үндсэн хууль, 8-р зүйл
  10. ↑ Cite warning: <ref> tag with name 1987USSR cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
  11. ↑ ""Территория, число районов, населённых пунктов и сельских администраций по субъектам Российской Федерации". Archived from the original on 2011-09-28. Татаж авсан: 2012-04-05.
  12. ↑ Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
  13. ↑ Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года

Гадаад холбоос

 Commons: Удмурт – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан