ဗြဟ္မီ အရေးအသား

ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများ (Brahmic scripts) သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ဗြဟ္မီအက္ခရာမှ ဆင်းသက်ပေါက်ဖွားလာသည့် အရေးအသားများ ဖြစ်ကြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် သက္ကတစာ၊ ဘင်္ဂါလီစာ၊ သီဟိုဠ်စာ၊ တမိလ်စာ၊ တိဘက်စာ၊ မြန်မာစာ၊ ထိုင်းစာ၊ လော(လာအို)စာ၊ ခမာစာ အစရှိသည်တို့သည် ထင်ရှားသော ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများ ဖြစ်ကြသည်။ ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများသည် အာဘူဂီဒါ(Abugida) ခေါ် စာရေးသားနည်းစနစ် အမျိုးအစားတွင် ပါဝင်ကြသည်။

ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများကို အိန္ဒိယဒေသ၊ တိဘက်နှင့် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတို့တွင် အဓိက အသုံးပြုကြသည်။ အထူးသဖြင့် အင်ဒို-ဥရောပ ဘာသာစကားများ၊ ဒြဝိဒိယန် ဘာသာစကားများ၊ တိဘက်-ဗမာ ဘာသာစကားများ၊ မွန်-ခမာ ဘာသာစကားများ၊ တိုင်-ရှမ်း ဘာသာစကားများ၊ မလ္လာယု-ပိုလီနီးရှား ဘာသာစကားများကို ရေးသားဖော်ပြရန် သုံးကြသည်။

ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများကို အိန္ဒိယနှင့် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်သာမက တရုတ်၊ဂျပန်၊ ကိုရီးယားနိုင်ငံများတွင်လည်း တွေ့ရသည်။ ရှေးအခါက မဟာယာနကျမ်းစာများကို သိဒ္ဓံ ဟု ခေါ်သည့် ဗြဟ္မီပွားအက္ခရာတစ်မျိုးဖြင့် ရေးသားလေ့ ရှိကြသည်။ ယင်းကဲ့သို့ သိဒ္ဓံအက္ခရာဖြင့် ရေးထားသော ကျမ်းစာများသည် တရုတ်၊ဂျပန် နိုင်ငံတို့၌ ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ဂျပန်နိုင်ငံတွင်ဆိုလျှင် ရှင်ဂွန်းဂိုဏ်းမှ ဘုန်းကြီးများသည် သိဒ္ဓံအက္ခရာဖြင့် ကျမ်းစာများ ရေးသားနေကြဆဲ ဖြစ်လေသည်။ ထို့အပြင် ဂျပန်စာမှ ကာတာကာနာ နှင့် ဟီရာဂါနာ အက္ခရာများ၏ ဗျည်း၊သရ အစီအစဉ်များမှာ ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများ၏ အစီအစဉ်နှင့် တူနေသည်။

သမိုင်းကြောင်း

ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများ၏ မူလရင်းမြစ်မှာ ဗြဟ္မီ အက္ခရာဖြစ်သည်။ ၎င်းအက္ခရာ ပေါ်ပေါက်လာပုံနှင့် စတင်သုံးစွဲသည့် ခုနှစ်တို့ကို မသိရသော်လည်း မောရိယ ဧကရာဇ် သီရိဓမ္မာအသောကမင်း လက်ထက် ဘီစီသုံးရာစုမှစ၍ ကျယ်ပြန့်စွာ သုံးစွဲလာကြသည်။ သီရိဓမ္မာအသောကမင်း၏ အမိန့်တော်ကျောက်စာ အများစုကိုလည်း ဗြဟ္မီ အက္ခရာကို သုံးစွဲ၍ ရေးသားခဲ့ကြသည်။

ဗြဟ္မီ အက္ခရာသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ပုံသဏ္ဌာန်များလည်း ပြောင်းလာခဲ့သည်။ အက္ခရာများသည်လည်း ဖြောင့်မတ်သည့် ပုံသဏ္ဌာန်မှ ပျော့ပြောင်းကွေးညွတ်သည့် အသွင်သို့ ပြောင်းလဲလာသည်။ ထိုအက္ခရာကို ဂုပ္တခေတ်ကို စွဲ၍ ဂုပ္တ အက္ခရာဟု ခေါ်ကြသည်။ တဖန် ဂုပ္တ အက္ခရာများမှ နာဂရီ၊ သိဒ္ဓံ၊ သျှာရဒါ အစရှိသော စာအရေးအသားများ ဆင့်ကဲထွန်းကားလာသည်။ ယင်းအက္ခရာများမှ တဖန် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲ့ ထွန်းကားလာကြသည့် အက္ခရာများမှာကား ဒေဝနာဂရီ၊ ဂူဂျာရတီ၊ ဂူရမုခီ (ပန်ချာပီ)၊ ဘင်္ဂလီ၊ တိဗက်၊ ရန်ဂျနာ (နီပေါ)၊ ဆိုယွန်ဘို(မွန်ဂို) အစရှိသည့် အက္ခရာများ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုအက္ခရာ အရေးအသားများမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းမှ ဆင့်ကဲပေါ်ပေါက်လာကြသဖြင့် မြောက်ပိုင်း ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများ (Northern Brahmic scripts) ဟုခေါ်ဆိုသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းနှင့် အပြိုင် တောင်ပိုင်းဒေသ တွင်လည်း ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများ ထွန်းကားနေခဲ့သည်။ ကန္နဒ အက္ခရာ၊ ပလ္လဝ အက္ခရာ၊ တေလုဂူ အက္ခရာ၊ ကဒမ္ဗအက္ခရာ အစရှိသော အရေးအသားများ ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းအက္ခရာတို့မှ ဆင့်ကဲထွန်းကားလာကြသည့် အက္ခရာများမှ များမြောင်လှပေသည်။ ဥပမာ ပြဆိုရသော် တမိလ် အက္ခရာ၊ မာလာယလမ် အက္ခရာ၊ ထားနာ အက္ခရာ၊ သီဟိုဠ် အက္ခရာ၊ ပျူအက္ခရာ၊ မွန်မြန်မာအက္ခရာ၊ ခမာအက္ခရာ၊ ထိုင်းအက္ခရာ၊ လော(လာအို)အက္ခရာ၊ ယွန်းအက္ခရာ၊ ကဝိအက္ခရာ၊ ဂျာဗား အက္ခရာ၊ ဘာလီ အက္ခရာ အစရှိသည်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဤအက္ခရာ အရေးအသားများမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံတောင်ပိုင်းမှ ဆင့်ကဲပေါ်ပေါက်လာကြသဖြင့် တောင်ပိုင်း ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများ (Southern Brahmic scripts) ဟုခေါ်ဆိုသည်။

^[၁]

Brahmi အက္ခရာဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် အသောကဘုရင်၏ ဆဋ္ဌမမြောက် အမိန့်တော်ကျောက်စာ
အိန္ဒိယနိုင်ငံမှတဆင့်ဗြဟ္မီပွား အရေးအသားများ ပြန့်ပွားလာပုံ

ဗျည်းနှင့်သရများ နှိုင်းယှဉ်မှု

ISO^{[မှတ်စု ၁]}	ka	kha	ga	gha	ṅ	ca	cha	ja	jha	ñ	ṭa	ṭha	ḍa	ḍha	ṇa	ta	tha	da	dha	na	ṉ	pa	pha	ba	bha	ma	ya	ra	ṟ	la	ḷa	ḻ	v	śa	ṣa	sa	h
အာသံ	ক	খ	গ	ঘ	ঙ	চ	ছ	জ	ঝ	ঞ	ট	ঠ	ড	ঢ	ণ	ত	থ	দ	ধ	ন		প	ফ	ব	ভ	ম	য	ৰ		ল			ৱ	শ	ষ	স	হ
ဘင်္ဂါလီ	ক	খ	গ	ঘ	ঙ	চ	ছ	জ	ঝ	ঞ	ট	ঠ	ড	ঢ	ণ	ত	থ	দ	ধ	ন		প	ফ	ব	ভ	ম	য	র		ল				শ	ষ	স	হ
ဆယ်လေတီ	ꠇ	ꠈ	ꠉ	ꠊ	ꠋ	ꠌ	ꠍ	ꠎ	ꠏ		ꠐ	ꠑ	ꠒ	ꠓ		ꠔ	ꠕ	ꠖ	ꠗ	ꠘ		ꠙ	ꠚ	ꠛ	ꠜ	ꠝ		ꠞ		ꠟ				ꠡ			ꠢ
ဒေဝနာဂရီ	क	ख	ग	घ	ङ	च	छ	ज	झ	ञ	ट	ठ	ड	ढ	ण	त	थ	द	ध	न	ऩ	प	फ	ब	भ	म	य	र	ऱ	ल	ळ	ऴ	व	श	ष	स	ह
ဂူဂျာရတီ	ક	ખ	ગ	ઘ	ઙ	ચ	છ	જ	ઝ	ઞ	ટ	ઠ	ડ	ઢ	ણ	ત	થ	દ	ધ	ન		પ	ફ	બ	ભ	મ	ય	ર		લ	ળ		વ	શ	ષ	સ	હ
ဩဒိယ	କ	ଖ	ଗ	ଘ	ଙ	ଚ	ଛ	ଜ	ଝ	ଞ	ଟ	ଠ	ଡ	ଢ	ଣ	ତ	ଥ	ଦ	ଧ	ନ		ପ	ଫ	ବ	ଭ	ମ	ୟ	ର		ଲ	ଳ		ୱ	ଶ	ଷ	ସ	ହ
ဂါရ်မူခီ	ਕ	ਖ	ਗ	ਘ	ਙ	ਚ	ਛ	ਜ	ਝ	ਞ	ਟ	ਠ	ਡ	ਢ	ਣ	ਤ	ਥ	ਦ	ਧ	ਨ		ਪ	ਫ	ਬ	ਭ	ਮ	ਯ	ਰ		ਲ	ਲ਼		ਵ	ਸ਼		ਸ	ਹ
တိဘတ်	ཀ	ཁ	ག		ང	ཅ	ཆ	ཇ		ཉ	(derived)					ཏ	ཐ	ད		ན		པ	ཕ	བ		མ	ཡ	ར		ལ			ཝ	ཤ	ཥ	ས	ཧ
တိရာဟူတ	𑒏	𑒐	𑒑	𑒒	𑒓	𑒔	𑒕	𑒖	𑒗	𑒘	𑒙	𑒚	𑒛	𑒜	𑒝	𑒞	𑒟	𑒠	𑒡	𑒢		𑒣	𑒤	𑒥	𑒦	𑒧	𑒨	𑒩		𑒪				𑒬	𑒭	𑒮	𑒯
အစောပိုင်း ဗြဟ္မီ	𑀓	𑀔	𑀕	𑀖	𑀗	𑀘	𑀙	𑀚	𑀛	𑀜	𑀝	𑀞	𑀟	𑀠	𑀡	𑀢	𑀣	𑀤	𑀥	𑀦		𑀧	𑀨	𑀩	𑀪	𑀫	𑀬	𑀭		𑀮	𑀴		𑀯	𑀰	𑀱	𑀲	𑀳
Middle ဗြဟ္မီ																															𑀴
နှောင်းပိုင်း ဗြဟ္မီ																															𑀴
တေလူဂူ	క	ఖ	గ	ఘ	ఙ	చ	ఛ	జ	ఝ	ఞ	ట	ఠ	డ	ఢ	ణ	త	థ	ద	ధ	న		ప	ఫ	బ	భ	మ	య	ర	ఱ	ల	ళ	ೞ	వ	శ	ష	స	హ
ကန္နာဒ	ಕ		ಗ	ಘ	ಙ	ಚ	ಛ	ಜ	ಝ	ಞ	ಟ	ಠ	ಡ	ಢ	ಣ	ತ	ಥ	ದ	ಧ	ನ		ಪ	ಫ	ಬ	ಭ	ಮ	ಯ	ರ	ಱ	ಲ	ಳ	ೞ	ವ	ಶ	ಷ	ಸ	ಹ
ဆင်ဟာလာ	ක	ඛ	ග	ඝ	ඞ	ච	ඡ	ජ	ඣ	ඤ	ට	ඨ	ඩ	ඪ	ණ	ත	ථ	ද	ධ	න		ප	ඵ	බ	භ	ම	ය	ර		ල	ළ		ව	ශ	ෂ	ස	හ
မာလာယလံ	ക	ഖ	ഗ	ഘ	ങ	ച	ഛ	ജ	ഝ	ഞ	ട	ഠ	ഡ	ഢ	ണ	ത	ഥ	ദ	ധ	ന	ഩ	പ	ഫ	ബ	ഭ	മ	യ	ര	റ	ല	ള	ഴ	വ	ശ	ഷ	സ	ഹ
တမီးလ်	க				ங	ச		ஜ		ஞ	ட				ண	த				ந	ன	ப				ம	ய	ர	ற	ல	ள	ழ	வ	ஶ	ஷ	ஸ	ஹ
မြန်မာ	က	ခ	ဂ	ဃ	င	စ	ဆ	ဇ	ဈ	ဉ / ည	ဋ	ဌ	ဍ	ဎ	ဏ	တ	ထ	ဒ	ဓ	န		ပ	ဖ	ဗ	ဘ	မ	ယ	ရ	ၒ	လ	ဠ	ၔ	ဝ	ၐ	ၑ	သ	ဟ
ခမာ	ក ក	ខ	គ	ឃ	ង	ច	ឆ	ជ	ឈ	ញ	ដ	ឋ	ឌ	ឍ	ណ	ត	ថ	ទ	ធ	ន		ប	ផ	ព	ភ	ម	យ	រ		ល	ឡ		វ	ឝ	ឞ	ស	ហ
ထိုင်း	ก	ข,ฃ^{[မှတ်စု ၂]}	ค,ฅ^{[မှတ်စု ၂]}	ฆ	ง	จ	ฉ	ช,ซ^{[မှတ်စု ၂]}	ฌ	ญ	ฎ,^{[မှတ်စု ၂]}ฏ	ฐ	ฑ	ฒ	ณ	ด,^{[မှတ်စု ၂]}ต	ถ	ท	ธ	น		บ,^{[မှတ်စု ၂]}ป	ผ,ฝ^{[မှတ်စု ၂]}	พ,ฟ^{[မှတ်စု ၂]}	ภ	ม	ย	ร		ล	ฬ		ว	ศ	ษ	ส	ห,ฮ^{[မှတ်စု ၂]}
လာအို	ກ	ຂ	ຄ		ງ	ຈ		ຊ								ຕ	ຖ	ທ		ນ		ປ	ຜ	ພ		ມ	ຍ	ຣ		ລ			ວ			ສ	ຫ
ဘာလီ	ᬓ	ᬔ	ᬕ	ᬖ	ᬗ	ᬘ	ᬙ	ᬚ	ᬛ	ᬜ	ᬝ	ᬞ	ᬟ	ᬠ	ᬡ	ᬢ	ᬣ	ᬤ	ᬥ	ᬦ		ᬧ	ᬨ	ᬩ	ᬪ	ᬫ	ᬬ	ᬭ		ᬮ			ᬯ	ᬰ	ᬱ	ᬲ	ᬳ
^{[မှတ်စု ၃]}ဂျာဗား	ꦏ	ꦑ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦒ	ꦓ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦔ	ꦕ	ꦖ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦗ	ꦙ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦚ	ꦛ	ꦜ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦝ	ꦞ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦟ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦠ	ꦡ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦢ	ꦣ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦤ	ꦘ	ꦥ	ꦦ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦧ	ꦨ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦩ	ꦪ	ꦫ		ꦭ			ꦮ	ꦯ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦰ^{[မှတ်စု ၃]}	ꦱ	ꦲ
သုန္ဒန်	ᮊ		ᮌ		ᮍ	ᮎ		ᮏ		ᮑ						ᮒ		ᮓ		ᮔ		ᮕ		ᮘ		ᮙ	ᮚ	ᮛ		ᮜ			ᮝ			ᮞ	ᮠ
လောန္တာရာ	ᨀ		ᨁ		ᨂ	ᨌ		ᨍ		ᨎ						ᨈ		ᨉ		ᨊ		ᨄ		ᨅ		ᨆ	ᨐ	ᨑ		ᨒ			ᨓ			ᨔ	ᨕ
ဘာတက် (Toba)	ᯂ		ᯎ		ᯝ			ᯐ		ᯠ/ᯛ						ᯖ		ᯑ		ᯉ		ᯇ		ᯅ		ᯔ		ᯒ		ᯞ			ᯞ			ᯘ	ᯂ
ဘာယ်ဘာယိန်	ᜃ		ᜄ		ᜅ											ᜆ		ᜇ		ᜈ		ᜉ		ᜊ		ᜋ	ᜌ	ᜇ		ᜎ			ᜏ			ᜐ	ᜑ
အိုင်အက်စ်အို	က	ခ	ဂ	ဃ	င	စ/ကျ	ဆ/ချ	ဇ/ဂျ	ဈ/ဂျ	ဉ/ည	ဋ	ဌ	ဒ	ဎ	ဏ	တ	ထ	ဒ	ဓ	န	ṉ	ပ	ဖ	ဗ	ဘ	မ	ယ	ရ	ၒ	လ	ဠ	ၔ	ဝ	ၐ	ၑ	သ	ဟ

ISO	a		ā		æ		ɒ		i		ī		u		ū		e		ē		ai		o		ō		au		r̥		r̥̄^{[မှတ်စု ၄]}		l̥^{[မှတ်စု ၄]}		l̥̄^{[မှတ်စု ၄]}		ṁ		ḥ
ISO	a	ka	ā	kā	æ	kæ	ɒ	kɒ	i	ki	ī	kī	u	ku	ū	kū	e	ke	ē	kē	ai	kai	o	ko	ō	kō	au	kau	r̥	kr̥	r̥̄	kr̥̄	l̥	kl̥	l̥̄	kl̥̄	ṁ	kṁ	ḥ	kḥ	k
အာသံ	অ	ক	আ	কা	অ্যা	ক্যা			ই	কি	ঈ	কী	উ	কু	ঊ	কূ			এ	কে	ঐ	কৈ	অৗ	কৗ	ও	কো	ঔ	কৌ	ঋ	কৃ	ৠ	কৄ	ঌ	কৢ	ৡ	কৣ	অং	কং	অঃ	কঃ	ক্,ক্‍
ဘင်္ဂါလီ	অ	ক	আ	কা	অ্যা	ক্যা			ই	কি	ঈ	কী	উ	কু	ঊ	কূ			এ	কে	ঐ	কৈ	অ	ক	ও	কো	ঔ	কৌ	ঋ	কৃ	ৠ	কৄ	ঌ	কৢ	ৡ	কৣ	অং	কং	অঃ	কঃ	ক্,ক্‍
Devanagari	अ	क	आ	का	ॲ	कॅ	ऑ	कॉ	इ	कि	ई	की	उ	कु	ऊ	कू	ऎ	कॆ	ए	के	ऐ	कै	ऒ	कॊ	ओ	को	औ	कौ	ऋ	कृ	ॠ	कॄ	ऌ	कॢ	ॡ	कॣ	अं	कं	अः	कः	क्,क्‍
Gujarati	અ	ક	આ	કા					ઇ	કિ	ઈ	કી	ઉ	કુ	ઊ	કૂ			એ	કે	ઐ	કૈ			ઓ	કો	ઔ	કૌ	ઋ	કૃ	ૠ	કૄ	ઌ	કૢ	ૡ	કૣ	અં	કં	અઃ	કઃ	ક્,ક્‍
Odia	ଅ	କ	ଆ	କା	ଅଽ	କଽ			ଇ	କି	ଈ	କୀ	ଉ	କୁ	ଊ	କୂ			ଏ	କେ	ଐ	କୈ			ଓ	କୋ	ଔ	କୌ	ଋ	କୃ	ୠ	କୄ	ଌ	କୢ	ୡ	କୣ	ଂ	କଂ	ଃ	କଃ	କ୍
Gurmukhi	ਅ	ਕ	ਆ	ਕਾ					ਇ	ਕਿ	ਈ	ਕੀ	ਉ	ਕੁ	ਊ	ਕੂ			ਏ	ਕੇ	ਐ	ਕੈ			ਓ	ਕੋ	ਔ	ਕੌ									ਅਂ	ਕਂ	ਅਃ	ਕਃ	ਕ੍
Tibetan	ཨ	ཀ	ཨཱ	ཀཱ					ཨི	ཀི	ཨཱི	ཀཱི	ཨུ	ཀུ	ཨཱུ	ཀཱུ			ཨེ	ཀེ	ཨཻ	ཀཻ			ཨོ	ཀོ	ཨཽ	ཀཽ	རྀ	ཀྲྀ	རཱྀ	ཀཷ	ལྀ	ཀླྀ	ལཱྀ	ཀླཱྀ	ཨཾ	ཀཾ	ཨཿ	ཀཿ	ཀ྄
Tirhuta	𑒁	𑒏	𑒂	𑒏𑒰					𑒃	𑒏𑒱	𑒄	𑒏𑒲	𑒅	𑒏𑒳	𑒆	𑒏𑒴		𑒏𑒺	𑒋	𑒏𑒹	𑒌	𑒏𑒻		𑒏𑒽	𑒍	𑒏𑒼	𑒎	𑒏𑒾	𑒇	𑒏𑒵	𑒈	𑒏𑒶	𑒉	𑒏𑒷	𑒊	𑒏𑒸	𑒁𑓀	𑒏𑓀	𑒁𑓁	𑒏𑓁	𑒏𑓂
Sylheti	ꠀ	ꠇꠣ							ꠁ	ꠇꠤ			ꠃ	ꠇꠥ			ꠄ	ꠇꠦ					ꠅ	ꠇ		ꠇꠧ											ꠀꠋ	ꠇꠋ			ꠇ꠆
Brahmi	𑀅	𑀓	𑀆	𑀓𑀸					𑀇	𑀓𑀺	𑀈	𑀓𑀻	𑀉	𑀓𑀼	𑀊	𑀓𑀽			𑀏	𑀓𑁂	𑀐	𑀓𑁃			𑀑	𑀓𑁄	𑀒	𑀓𑁅	𑀋	𑀓𑀾	𑀌	𑀓𑀿	𑀍	𑀓𑁀	𑀎	𑀓𑁁	𑀅𑀂	𑀓𑀂	𑀅𑀃	𑀓𑀃	𑀓𑁆
Telugu	అ	క	ఆ	కా					ఇ	కి	ఈ	కీ	ఉ	కు	ఊ	కూ	ఎ	కె	ఏ	కే	ఐ	కై	ఒ	కొ	ఓ	కో	ఔ	కౌ	ఋ	కృ	ౠ	కౄ	ఌ	కౢ	ౡ	కౣ	అం	కం	అః	కః	క్
Kannada	ಅ	ಕ	ಆ	ಕಾ					ಇ	ಕಿ	ಈ	ಕೀ	ಉ	ಕು	ಊ	ಕೂ	ಎ	ಕೆ	ಏ	ಕೇ	ಐ	ಕೈ	ಒ	ಕೊ	ಓ	ಕೋ	ಔ	ಕೌ	ಋ	ಕೃ	ೠ	ಕೄ	ಌ	ಕೢ	ೡ	ಕೣ	అం	ಕಂ	అః	ಕಃ	ಕ್
Sinhala	අ	ක	ආ	කා	ඇ	කැ	ඈ	කෑ	ඉ	කි	ඊ	කී	උ	කු	ඌ	කූ	එ	කෙ	ඒ	කේ	ඓ	කෛ	ඔ	කො	ඕ	කෝ	ඖ	කෞ	සෘ	කෘ	සෲ	කෲ	ඏ	කෟ	ඐ	කෳ	අං	කං	අඃ	කඃ	ක්
Malayalam	അ	ക	ആ	കാ					ഇ	കി	ഈ	കീ	ഉ	കു	ഊ	കൂ	എ	കെ	ഏ	കേ	ഐ	കൈ	ഒ	കൊ	ഓ	കോ	ഔ	കൗ	ഋ	കൃ	ൠ	കൄ	ഌ	കൢ	ൡ	കൣ	അം	കം	അഃ	കഃ	ക്,ക്‍
Tamil	அ	க	ஆ	கா					இ	கி	ஈ	கீ	உ	கு	ஊ	கூ	எ	கெ	ஏ	கே	ஐ	கை	ஒ	கொ	ஓ	கோ	ஔ	கௌ									அஂ	கஂ	அஃ	கஃ	க்
Burmese	အ	က	အာ	ကာ					ဣ	ကိ	ဤ	ကီ	ဥ	ကု	ဦ	ကူ	ဧ	ကေ	အေး	ကေး			ဩ	ကော			ဪ	ကော်	ၒ	ကၖ	ၓ	ကၗ	ၔ	ကၘ	ၕ	ကၙ	အံ	ကံ	အး	ကး	က်
Khmer^{[မှတ်စု ၅]}	អ	ក	អា	កា					ឥ	កិ	ឦ	កី	ឧ	កុ	ឩ	កូ			ឯ	កេ	ឰ	កៃ			ឱ	កោ	ឳ	កៅ	ឫ	ក្ឫ	ឬ	ក្ឬ	ឭ	ក្ឭ	ឮ	ក្ឮ	អំ	កំ	អះ	កះ	ក៑
Thai^{[မှတ်စု ၆]}	อ (อะ)	ก (กะ)	อา	กา	แอ	แก	(ออ)	(กอ)	อิ	กิ	อี	กี	อุ	กุ	อู	กู	(เอะ)	(เกะ)	เอ	เก	ไอ	ไก	(โอะ)	(โกะ)	โ	โก	เอา	เกา	ฤ	กฺฤ	ฤๅ	กฺฤๅ	ฦ	กฺฦ	ฦๅ	กฺฦๅ	อํ	กํ	อะ (อะฮฺ)	กะ (กะฮฺ)	กฺ (ก/ก์)
Lao^{[မှတ်စု ၆]}		ກະ,ກັ		ກາ						ກິ		ກີ		ກຸ		ກູ				ເກ		ໄກ/ໃກ				ໂກ		ເກົາ/ກາວ									ອํ	ກํ	ອະ	ກະ	ກ
Balinese	ᬅ	ᬓ	ᬆ	ᬓᬵ					ᬇ	ᬓᬶ	ᬈ	ᬓᬷ	ᬉ	ᬓᬸ	ᬊ	ᬓᬹ	ᬏ	ᬓᬾ			ᬐ	ᬓᬿ	ᬑ	ᬓᭀ			ᬒ	ᬓᭁ	ᬋ	ᬓᬺ	ᬌ	ᬓᬻ	ᬍ	ᬓᬼ	ᬎ	ᬓᬽ	ᬅᬂ	ᬓᬂ	ᬅᬄ	ᬓᬄ	ᬓ᭄
Javanese	ꦄ	ꦏ	ꦄꦴ	ꦏꦴ					ꦆ	ꦏꦶ	ꦇ	ꦏꦷ	ꦈ	ꦏꦸ	ꦈꦴ	ꦏꦹ	ꦌ	ꦏꦺ			ꦍ	ꦏꦻ	ꦎ	ꦏꦺꦴ			ꦎꦴ	ꦏꦻꦴ	ꦉ	ꦏꦽ	ꦉꦴ	ꦏꦽꦴ	ꦊ	ꦏ꧀ꦭꦼ	ꦋ	ꦏ꧀ꦭꦼꦴ	ꦄꦁ	ꦏꦁ	ꦄꦃ}	ꦏꦃ	ꦏ꧀
Sundanese	ᮃ	ᮊ							ᮄ	ᮊᮤ			ᮅ	ᮊᮥ			ᮈ	ᮊᮦ					ᮇ	ᮊᮧ													ᮃᮀ	ᮊᮀ	ᮃᮂ	ᮊᮂ	ᮊ᮪
Lontara		ᨕ								ᨕᨗ				ᨕᨘ				ᨕᨙ						ᨕᨚ
Batak (Toba)	ᯀ	ᯂ							ᯤ	ᯂᯪ			ᯥ	ᯂᯮ				ᯂᯩ						ᯂᯬ													ᯀᯰ	ᯂᯰ	ᯀᯱ	ᯂᯱ	ᯂ᯲
Baybayin	ᜀ	ᜃ							ᜁ	ᜃᜒ			ᜂ	ᜃᜓ			ᜁ	ᜃᜒ					ᜂ	ᜃᜓ																	ᜃ᜔
ISO	a	ka	ā	kā	æ	kæ	ɒ	kɒ	i	ki	ī	kī	u	ku	ū	kū	e	ke	ē	kē	ai	kai	o	ko	ō	kō	au	kau	r̥	kr̥	r̥̄	kr̥̄	l̥	kl̥	l̥̄	kl̥̄	ṁ	kṁ	ḥ	kḥ	k
ISO	a		ā		æ		ɒ		i		ī		u		ū		e		ē		ai		o		ō		au		r̥		r̥̄		l̥		l̥̄		ṁ		ḥ

Hindu-Arabic	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Assamese	০	১	২	৩	৪	৫	৬	৭	৮	৯
Bengali	০	১	২	৩	৪	৫	৬	৭	৮	৯
Devanagari	०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
Gujarati	૦	૧	૨	૩	૪	૫	૬	૭	૮	૯
Odia	୦	୧	୨	୩	୪	୫	୬	୭	୮	୯
Gurmukhi	੦	੧	੨	੩	੪	੫	੬	੭	੮	੯
Tibetan	༠	༡	༢	༣	༤	༥	༦	༧	༨	༩
Tirhuta	𑓐	𑓑	𑓒	𑓓	𑓔	𑓕	𑓖	𑓗	𑓘	𑓙
Brahmi numbers		𑁒	𑁓	𑁔	𑁕	𑁖	𑁗	𑁘	𑁙	𑁚
Brahmi digits	𑁦	𑁧	𑁨	𑁩	𑁪	𑁫	𑁬	𑁭	𑁮	𑁯
Telugu	౦	౧	౨	౩	౪	౫	౬	౭	౮	౯
Kannada	೦	೧	೨	೩	೪	೫	೬	೭	೮	೯
Sinhala	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Sinhala astrological numbers	෦	෧	෨	෩	෪	෫	෬	෭	෮	෯
Malayalam	൦	൧	൨	൩	൪	൫	൬	൭	൮	൯
Tamil	೦	௧	௨	௩	௪	௫	௬	௭	௮	௯
Burmese	၀	၁	၂	၃	၄	၅	၆	၇	၈	၉
Khmer	០	១	២	៣	៤	៥	៦	៧	៨	៩
Thai	๐	๑	๒	๓	๔	๕	๖	๗	๘	๙
Lao	໐	໑	໒	໓	໔	໕	໖	໗	໘	໙
Balinese	᭐	᭑	᭒	᭓	᭔	᭕	᭖	᭗	᭘	᭙
Javanese	꧐	꧑	꧒	꧓	꧔	꧕	꧖	꧗	꧘	꧙
Sundanese	᮰	᮱	᮲	᮳	᮴	᮵	᮶	᮷	᮸	᮹
Ahom	𑜰	𑜱	𑜲	𑜳	𑜴	𑜵	𑜶	𑜷	𑜸	𑜹
Meitei (Manipuri)	꯰	꯱	꯲	꯳	꯴	꯵	꯶	꯷	꯸	꯹
Hindu-Arabic	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9

တမ်းပလိတ်:Early Brahmic scripts

↑ Languages and Nations: The Dravidian Proof in Colonial Madras။ University of California Press။ 2006။ pp. 65–66။

အကိုးအကားများ၏ အကြိုမြင်ကွင်း

↑ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name iso cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
↑ ^၂.၀ ^၂.၁ ^၂.၂ ^၂.၃ ^၂.၄ ^၂.၅ ^၂.၆ ^၂.၇ ^၂.၈ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name thai cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
↑ ^၃.၀၀ ^၃.၀၁ ^၃.၀၂ ^၃.၀၃ ^၃.၀၄ ^၃.၀၅ ^၃.၀၆ ^၃.၀၇ ^၃.၀၈ ^၃.၀၉ ^၃.၁၀ ^၃.၁၁ ^၃.၁၂ ^၃.၁၃ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name jav cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
↑ ^၄.၀ ^၄.၁ ^၄.၂ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name vrare cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
↑ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name vkhmer cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
↑ ^၆.၀ ^၆.၁ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name vthailao cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.

[1] Languages and Nations: The Dravidian Proof in Colonial Madras။ University of California Press။ 2006။ pp. 65–66။

[iso-2] ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name iso cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.

[thai-3] ၂.၀ ^၂.၁ ^၂.၂ ^၂.၃ ^၂.၄ ^၂.၅ ^၂.၆ ^၂.၇ ^၂.၈ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name thai cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.

[jav-4] ၃.၀၀ ^၃.၀၁ ^၃.၀၂ ^၃.၀၃ ^၃.၀၄ ^၃.၀၅ ^၃.၀၆ ^၃.၀၇ ^၃.၀၈ ^၃.၀၉ ^၃.၁၀ ^၃.၁၁ ^၃.၁၂ ^၃.၁၃ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name jav cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.

[vrare-5] ၄.၀ ^၄.၁ ^၄.၂ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name vrare cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.

[vkhmer-6] ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name vkhmer cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.

[vthailao-7] ၆.၀ ^၆.၁ ကိုးကားမှုသတိပေးချက်: <ref> tag with name vthailao cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.

[၁]

[မှတ်စု ၁]

[မှတ်စု ၂]

[မှတ်စု ၃]

[မှတ်စု ၄]

[မှတ်စု ၅]

[မှတ်စု ၆]

ဗြဟ္မီ အရေးအသား

သမိုင်း​ကြောင်း

ဗျည်းနှင့်သရများ နှိုင်းယှဉ်မှု

အကိုးအကားများ၏ အကြိုမြင်ကွင်း

သမိုင်းကြောင်း