Zürich
Zürich (franzöösch Zurich, italieensch Zurigo, rätoromaanschTuritg, zürichdüütsch Züri) is de gröttste Stadt vun de Swiez un Hööftoort vun de glieknaamig Kanton. De Karnstadt – en politisch Gemeend, de siet 1989 ok mit den Bezirk Zürich deckungsgliek is – tellt rund 380'000 Inwahner; in de Agglomeration leven 1,112 Mio. Minschen. De Metropolitanregion, de groot Deelen vun dat ööstlich un zentraal Swiezer Middelland umfaat, hett 1,94 Mio. Inwahner.[1]
Allgemeen
Zürich is dat wichtigst wertschapliche, wetenschapliche und sellschaplich Zentrum vun de Swiez. Siet Johren wurrd Zürich as en vun de Städer mit de weltwiet hööchst Levensqualität[2] as ok de düerste Levenshaltungskosten[3][4] list. Zürich liggt in dat ööstliche Swiezer Middelland, an de Limmat an’ Utfluss vun den Zürichsee, in en vun Hügels umslooten Becken. Dat ut de old-röömschen Stüttpunkt Turīcum entstahn Zürich wurrr 1262 free Rieksstadt un 1351 Liddmaat vun de Eedgenotenschap. De Stadt vun den Reformator Ulrich Zwingli beleev in dat Industrietietöller den Upstieg to de Wertschapsmetropole vun de Swiez.
Zürich is mit sien Hööftbahnhoff, den gröttsten Bahnhoff in de Swiez, un den Floogdreihkrüüz Zürich-Kloten en kontinental Verkehrsknüttpunkt un dank de ansässig Grootbanken (u. a. UBS un Credit Suisse) un Versekerungen (Zurich Financial Services un Swiss Re) en international Finanzplatz. Överdörsnittlich völ Medienünnernehmen, dorünner dat Swiezer Feernsehn, hebbt in Zürich ehrn Seet. Dank sien Laag an de Zürichsee, sien good erhollen middelöllerich Oldstadt un dat umfangriek Kulturangebot un Nachtleven is de Stadt todem en Zentrum vun den Swiezer Tourismus.
In Anspeelung up geographisch un historsch Gegebenheiten wurrd Zürich gelegentlich un informell ok as de «Limmatstadt» oder de «Zwinglistadt» betekent. Hör Inwahner wurrd Zürcher nömmt (bzw. Stadtzürcher um se vun de anner Inwahner vun dat Kanton to ünnerscheeden).
Geographie
Zürich liggt up 408 m ü. M. an dat ünnere (nöördlich) Enn‘ vun den Zürichsee, inbett tüschen de Hööchten vun den Uetliberg in‘ Westen un Zürichberg in‘ Oosten. De Oldstadt erstreckt sück beidsiets vun de Stroom Limmat, de hier ut de See entströömt, tonächst noordwärts floot un denn in en Bagen allmählich nah Westen afbuggt. Noch hüüd is de westlich Afgrenzung vun de fröghere Stadt anhand vun den Schanzengraben good to erkennen. Dit künstlich Fliessgewässer wurr in‘ Rahmen vun den Bau vun de darte Stadtbefestigung in dat 17. un 18. Johrhunnert anleggt. Domols wurr en Deel vun dat Water ut den See afleit un in en Graben buterhalv vun de Bastionen un Bollwarken weer torüch to de Limmat führt. De gröttste Deel vun den Schanzengraben is hüüd noch erhollen, aber dat Water wurrd nu nich mehr direkt in de Limmat, sonner bi den Hööftbahnhoff in de Sihl leit. Bi’n Platzspitz wenig ünnerhalv vun de Oldstadt münd de Sihl as bedüüdenst Nebenstroom in de Limmat.
Weblenken
- Offiziell Website vun de Stadt Zürich
- Statistisch Daten
- Gang dur Züri – en Rundgang dör dat old un nee Zürich