इँटबुट्टे पुतली
| इँटबुट्टे पुतली | |
|---|---|
| |
| |
| वैज्ञानिक वर्गीकरण | |
| जगत: | Animalia
|
| सङ्घ: | Arthropoda
|
| वर्ग: | इङ्सेक्टा
|
| गण: | लेपिडोपट्रा
|
| कुल: | प्लुटेलिडा
|
| वंश: | Plutella
|
| प्रजाति: | P. xylostella
|
| वैज्ञानिक नाम | |
| Plutella xylostella (Linnaeus, 1758) | |
| पर्याय | |
| |
इँटबुट्टे पुतली (अङ्ग्रेजी: Diamondblack moth वा Cabbage Moth, Plutella xylostella) पातको तल्लो भागमा बसी पात कोत्रेर खाइ पातको माथिल्लो झिल्ली मात्र बाँकी राखी नष्ट गर्ने कीरा हुन्।[१] क्रुसिफेरि बालीको मुख्य किराका रूपमा लिइने यस किरा प्लुटेलोडि परिवारमा पर्दछ।
जीवन चक्र
यसका पखेटा १५ मिलिमिटर हुन्छ भने अगाडिका पखेटा खैरो-खरानी रङका हुन्छन् जसमा डायमन्ड आकारका थोप्लाहरू हुन्छन्। भाले पुतलीका आयु छोटा हुन्छन् भने पोथीका तीन देखि चार हप्ता हुने गर्दछ।
कृषिमा असर
लार्भाले मुख्य रूपमा क्रसिफेरी परिवारका पात, फूल, र बिउलाई हसर गर्दछ। लार्भा सानो भएपनि धेरै भएको अवस्थामा पातहरू पूरा नष्ट गर्ने गर्दछ र बन्दा, ब्रोकाउली र काउलीलाई पूर्ण रूपमा नष्ट पार्न पनि सक्दछ। मुख्यत: त्यति बढी चिसो नभएको ठाउँमा यो रहन्छ।
समाधान
काउली समूहका तरकारी बालीहरूको बाँकी रहेका अवशेष नष्ट गर्नुपर्छ। बेर्ना सारेको २० दिनदेखि निम मार्क ३–५ एम.एल/ली. पानीमा झोल बनाइ छर्ने र १५–१५ दिनको फरकमा पुनः छरी रहनु पर्छ। जैविक विषादी का रूपमा रहेको ब्यासिलस थुरेन्जेन्सिस (बि.टि.) नामक पदार्थ ०.५ किलोग्राम/हे.को दरले प्रयोग गर्न सकिन्छ। किटनाशक रसायनको प्रयोग :फेनवेलरेट २ ०.७५–१.०/ केलडान ५० ए.पी. २ २.०/न्यूकिल्न १० ई.सी. १.५/डुनेट १२.५ एल २ ६–९ एम.एल. वा ग्राम प्रति लीटर पानीमा १ एम.एल. स्टीकर मिसाई छर्नुपर्छ। बेर्ना सारेको १० दिन पछि २५ के.जी. केलडान (४ जी.) माटोमा छर्नुपर्छ। विषादी प्रतिरोधात्मक शक्ति यसमा विकास भएको पाइनु पनि यसको मुख्य समस्या बनेको छ।
सन्दर्भ सामग्री
- ↑ N. S. Talekar; A. M. Shelton (१९९३), "Biology, ecology and management of the diamondback moth", Annual Review of Entomology 38: 275–301, डिओआई:10.1146/annurev.en.38.010193.001423।
बाह्य कडीहरू
