1433

Eugenius IV kroont Sigismund tot keizer

1433

Eeuwen:	14e eeuw · 15e eeuw · 16e eeuw
Decennia:	1420-1429 · 1430-1439 · 1440-1449
Jaren:	<< · < · 1432 · 1433 · 1434 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2186 MMCLXXXVI
Armeense jaartelling:		882 – 883 ԹՎ ՊՁԲ – ՊՁԳ
Chinese jaartelling:		4129 – 4130 己子 – 庚丑
Christelijke jaartelling:		1433 MCDXXXIII
Ethiopische jaartelling:		1425 – 1426
Hebreeuwse jaartelling:		5193 – 5194
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1488 – 1489
- Shaka Samvat		1355 – 1356
- Kali yuga		4534 – 4535
Iraanse jaartelling:		811 – 812 ۸۱۱ – ۸۱۲
Islamitische jaartelling:		836 – 837 ٨٣٧ – ٨٣٦
Maçonnieke jaartelling:		5432 – 5433
Juliaanse kalender van 1433

Het jaar 1433 is het 33e jaar in de 15e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

12 april - Verdrag van Den Haag: Jacoba van Beieren doet afstand van haar grafelijke rechten ten gunste van Filips de Goede. Deze laat haar geliefde/echtgenoot Frank van Borssele vrij.
22 april - Huwelijk van Jan van Bedford en Jacoba van Luxemburg.
april - De Sibetsburg, het kasteel van Wilhelmshaven, in handen van zeerovers, wordt verwoest door de Hanze.* 31 mei - Paus Eugenius IV kroont Sigismund tot keizer van het Heilige Roomse Rijk.
11 mei - Huwelijk van Willem III van Beieren en Margaretha van Kleef
29 juli - Het concilie van Bazel ontzegt de paus het recht om hoogwaardigheidsbekleders bijeen te roepen en geeft hem 60 dagen om zich terug te trekken.
29 juli - Paus Eugenius IV verklaart al wat tegen hem besloten wordt tot nul en generlei waarde.
september - Cosimo de' Medici wordt uit Florence verbannen
30 november - Compacta van Praag: Verdrag tussen de katholieken en Hussieten in Bohemen. De radicale taborieten verwerpen het verdrag, en vinden zich nu tegen een samenwerkingsverband van de gematigde calixtijnen en de katholieken geplaatst.
15 december - Bestand van Łęczyca: Wapenstilstand tussen de Duitse Orde en Polen voor 12 jaar. Beide partijen behouden de gebieden die ze bezetten.
15 december - Met de bul Dudum Sacrum verklaart paus Eugenius IV het Concilie van Bazel ontbonden.
Zheng He keert terug in China van zijn zevende, laatste en grootste expeditie.
Gersau wordt een vrije Rijksrepubliek, zie Republiek Gersau.
Oudst bekende vermelding: Tallum

Opvolging

Holland en Henegouwen - Jacoba van Beieren opgevolgd door Filips de Goede van Bourgondië
Lan Xang - Lue Sai opgevolgd door Khai Bua Ban
Penthièvre - Olivier van Châtillon opgevolgd door zijn broer Jan van Châtillon
Portugal - Johan I opgevolgd door zijn zoon Eduard
Saint-Pol - Peter I van Luxemburg opgevolgd door zijn zoon Lodewijk
Sicilië (onderkoning) - Pedro Felice opgevolgd door koning Alfons V
Troppau - Przemko van Troppau opgevolgd door zijn zoons Wenceslaus II, Nicolaas IV, Willem, Ernst en Przemko II

Afbeeldingen

Jan van Eyck: Portret van een man met rode tulband
Pisanello (toegeschreven aan): Keizer Sigismund
Fra Angelico: Tabernakel van de Linaioli

Cosimo de Medici gaat in ballingschap
Graftombe van Johan I van Portugal
Sint-Medarduskerk, Wervik (toren 1433)
Sint Jacobikerk, Göttingen (voltooid 1433)

Geboren

31 augustus - Sigismondo d'Este, Italiaans staatsman
19 oktober - Marsilio Ficino, Italiaans arts en filosoof
17 september - Jacob van Coimbra, Portugees prins en kardinaal
10 november - Karel de Stoute, hertog van Bourgondië (1467-1477)
17 november - Ferdinand van Viseu, Portugees prins
Robert Gaguin, Frans humanist
George van Baden, Duits edelman en bisschop
Gwijde van Brimeu, Bourgondisch staatsman
Jacob van Armagnac, Frans edelman
Jan II, graaf van Gorizia
Justus Nicolaas I van Hohenzollern, Duits edelman
Karel II van Bourbon, Frans edelman en aartsbisschop
Kettil Karlsson, Zweeds geestelijke en staatsman
Künga Legpa, vorst van Tibet (1448-1481)
Ladislaus Hunyadi, Hongaars staats- en krijgsman
Pieter van Hénin, Zuid-Nederlands edelman
Stefanus III, woiwode van Moravië (1457-1504)
Francesco Colonna, Italiaans schrijver (jaartal bij benadering)
Giovanni Giocondo, Italiaans geleerde (jaartal bij benadering)
Wolfert VI van Borselen, Hollands staatsman (jaartal bij benadering)

Overleden

14 april - Liduina van Schiedam (53), Nederlands heilige
1 juni - Jacobus II van Urgell (~52), Aragonees edelman
juni - Jan I van Brosse (~57), Frans edelman
15 juli - Andreu Bertran, Aragonees staatsman en bisschop
25 juli - Sibet Papinga (~40), Fries hoofdeling
14 augustus - Johan I (76), koning van Portugal (1385-1433)
21 september - Zweder van Culemborg, bisschop van Utrecht (1425-1432)
27 september - Johanna van Valois (42), echtgenote van Jan V van Bretagne
28 september - Olivier van Châtillon (~46), Frans edelman
28 september - Przemko van Troppau (~68), Silezisch edelman
1 december - Go-Komatsu (56), keizer van Japan (1382-1412)
Arnt van Lomme, Limburgs politicus
Gerard VII van Holstein (~29), Duitse edelman
Lê Lợi, keizer van Vietnam
Lue Sai, koning van Lan Xang (1432-1433) (zelfmoord)
Peter I van Luxemburg (~43), Frans edelman
Willem VII van Horne, Brabants edelman

Zie de categorie 1433 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.