Co-enzym
Een co-enzym is een relatief klein organisch molecuul dat nodig is voor een enzym om zijn functie te vervullen. Co-enzymen zijn een bepaalde soort cofactoren. Een co-enzym onderscheidt zich van een activator doordat het een organische en geen anorganische verbinding is.[1]
Veel vitaminen zijn een precursor van een co-enzym. Zonder dit co-enzym kan de enzymatische reactie niet plaatsvinden.
Het co-enzym fungeert in een cel vaak als een soort van aan/uit-schakelaar. Door de concentratie van het co-enzym te variëren wordt de chemische reactie, die het enzym faciliteert, vertraagd of versneld.
Co-enzymen
| Naam | Co-enzymbenaming | Derivaat van | Werkingstype |
|---|---|---|---|
| ATP | – | – | Levert door afsplitsing van fosfaat de activeringsenergie |
| Draagt fosfaat over naar het substraat (fosfaatdonator) | |||
| ADP | – | – | Haalt fosfaat van het substraat af (fosfaatacceptor) |
| NAD+ | Co-enzym I | Vitamine B3 | Elektronen- en protonenacceptor, oxidatiemiddel |
| NADP+ | Co-enzym II | – | Elektronen- en protonenacceptor, oxidatiemiddel |
| FAD | – | Vitamine B2 | Elektronen- en protonenacceptor, oxidatiemiddel |
| NADH | Co-enzym I | - | Elektronen- en protonendonator, reductiemiddel |
| NADPH | Co-enzym II | – | Elektronen- en protonendonator, reductiemiddel |
| FADH2 | – | – | Elektronen- en protonendonator, reductiemiddel |
| Ascorbinezuur | – | Vitamine C | reductiemiddel |
| Acetyl-CoA | Co-enzyme A | - | |
| Cobalamine | Co-enzym B12 | Vitamine B12 | |
| Tetrahydrofolzuur | Co-enzym F | Vitamine B9 | Methylgroependonator |
| Pyridoxaalfosfaat | - | Vitamine B6 | |
| Ubichinon-10 | Co-enzym Q10 | – |