Klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond

Klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond
Eiken- en beukenbos op voedselrijke grond met o.a. bosanemoon
Eiken- en beukenbos op voedselrijke grond met o.a. bosanemoon
Syntaxonomische indeling
Klasse
Querco-Fagetea
Br.-Bl. & Vl. in Vl. 1937
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons

De klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond (Querco-Fagetea) is een klasse van plantengemeenschappen die relatief soortenrijke loofbosvegetatie omvat op betrekkelijk eutrofe bodems. De bosgemeenschappen uit deze klasse worden doorgaans gekenmerkt door de een kruidlaag met een opvallend bloem- en kleurrijk vegetatieaspect in de lente.

De klasse telt in Nederland en Vlaanderen één onderliggende orde.

Naamgeving en codering

Synoniemen
Querco-Fagetales Br.-Bl. & Vl. in Vl. 1937
Quercetea robori-sessiliflorae Br.-Bl. & Tx. 1943
Quercetea robori-sessiliflorae Br.-Bl. & Tx ex Br.-Bl. 1950
Quercetea pubescentis Doing 1955
Quercetea robori-petraeae Br.-Bl. & Tx. ex Oberd. 1957
Quercetea pubescentis Doing ex Scamoni & Pass. 1959
Quercetea pubescenti-petraeae Jakucs 1960
Carpino-Fagetea Jakucs 1967
Alno-Populetea Fukarek & Fabijanic 1968
Populetea albae Br.-Bl. 1962
Fraxino-Fagetea Moor 1975
Salici purpureae-Populenea nigrae Rivas-Mart. & Cantó in Rivas-Mart. 1987
  • Duits: Laubwälder und verwandte Gebüsche, Eurosibirische Fallaubwälder
  • Engels: Central and west European deciduous woodlands and scrub on base-rich soils
  • Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r46

De wetenschappelijke naam Querco-Fagetea is afgeleid van de botanische namen van twee belangrijke soorten binnen deze klasse: zomereik (Quercus robur) en beuk (Fagus sylvatica).

Fysiognomie

Deze bossen hebben in de Lage Landen een duidelijk gelaagde vegetatiestructuur met naast de boomlaag, met dominantie van loofbomen, een meestal goed ontwikkelde en soortenrijke struik-, kruid- en moslaag. In veel bossen uit deze klasse kunnen omhoog klimmende lianen aspectbepalend optreden.

Ecologie

De klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond omvat gemengde, zomergroene loofbossen op droge tot matig natte, betrekkelijk eutrofe, minerale bodems of op gemineraliseerde veenbodems.

Deze bossen zijn vrij algemeen en komen vooral voor in rivier- en beekdalen en in heuvelachtig gebied als hellingbos.

Mycoflora

Verscheidene paddenstoelen zijn aangewezen op (bepaalde) bosgemeenschappen uit de klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond. Een voorbeeld is kleibosrussula.

Onderliggende syntaxa in Nederland en Vlaanderen

De klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond wordt in Nederland en Vlaanderen vertegenwoordigd door één orde met drie onderliggende verbonden. In totaal telt de klasse alhier 13 associaties.

Romp- en derivaatgemeenschappen

  • derivaatgemeenschap met sneeuwbes (DG Symphoricarpus albus-[Alno-Padion])
  • rompgemeenschap met fluitenkruid (RG Anthriscus sylvestris-[Alno-Padion])
  • rompgemeenschap met grote brandnetel en gladde iep (RG Urtica dioica-Ulmus minor-[Alno-Padion])
  • rompgemeenschap met dauwbraam en wilde liguster (RG Rubus caesius-Ligustrum vulgare-[Alno-Padion])
  • rompgemeenschap met duinriet (RG Calamagrostis epigejos-[Alno-Padion])
  • rompgemeenschap met grote brandnetel en zwarte els (RG Urtica dioica-Alnus glutinosa-[Alno-Padion])
  • rompgemeenschap met dauwbraam en schietwilg (RG Rubus caesius-Salix alba-[Alno-Padion/Salicion albae])
  • rompgemeenschap met aalbes (RG Ribes rubrum-[Querco-Fagetea])
  • rompgemeenschap met klimop (RG Hedera helix-[Querco-Fagetea])
  • rompgemeenschap met bolle haarbraam (RG Rubus macrophyllus-[Querco-Fagetea/Quercetea robori-petraeae])
  • rompgemeenschap met bosanemoon (RG Anemone nemorosa-[Carpinion betuli/Alno-Padion])
  • rompgemeenschap met niervarens (RG Dryopteris spp.-[Querco-Fagetea])

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen

Gewone es
Aalbes
Gewoon speenkruid
Gewone salomonszegel
Klimop
Grote keverorchis
Vogelnestje
Geplooid snavelmos

De klasse is zeer soortenrijk. Bij de bomen is de belangrijkste kensoort in Nederland en Vlaanderen de gewone es, en verder vindt men vooral zomereik, beuk en haagbeuk. De aalbes is een kensoort in de struiklaag. In de kruidlaag zijn er een tiental kensoorten en nog veel meer begeleidende soorten, vooral voorjaarsbloeiers zoals bosanemoon, gewoon speenkruid, gewone salomonszegel en gevlekte aronskelk. Ook zijn er enkel orchideeën te vinden, zoals de grote keverorchis en heel soms het vogelnestje. Bij de mossen zijn het geplooid snavelmos en het gerimpeld boogsterrenmos de belangrijkste kensoorten.

In de onderstaande synoptische tabel staan de belangrijkste kentaxa van deze klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond in Nederland en Vlaanderen.

Boomlaag
Kentaxon Presentie Triviale naam Botanische naam Opmerking
kK 60 < 80% gewone es Fraxinus excelsior
kK 0 < 20% zoete kers Prunus avium
kK < 10% venijnboom Taxus baccata
Struiklaag
Kentaxon Presentie Triviale naam Botanische naam Opmerking
kK 10 > 30% aalbes Ribes rubrum
Kruidlaag
Kentaxon Presentie Triviale naam Botanische naam Opmerking
kK 30 > 70% gewoon speenkruid Ficaria verna subsp. verna
kK 10 > 70% gewone salomonszegel Polygonatum multiflorum
kK 0 > 70% klimop Hedera helix
kK 0 > 60% bosanemoon Anemone nemorosa
kK 0 > 40% gevlekte aronskelk Arum maculatum
kK 0 > 40% kruipend zenegroen Ajuga reptans
kK 0 > 30% schaduwgras Poa nemoralis
kK 0 > 30% bosandoorn Stachys sylvatica
kK 0 > 20% groot heksenkruid Circaea lutetiana
kK 0 > 20% boskortsteel Brachypodium sylvaticum
kK 0 > 20% knopig helmkruid Scrophularia nodosa
kK 0 > 20% grote keverorchis Neottia ovata
kK 0 > 10% daslook Allium ursinum
kK 0 > 10% gulden boterbloem Ranunculus auricomus
kK < 10% bosvergeet-mij-nietje Myosotis sylvatica
kK < 10% gele anemoon Anemone ranunculoides
kK < 10% vogelnestje Neottia nidus-avis
kK < 10% zwartblauwe rapunzel Phyteuma spicatum
Moslaag
Kensoort Presentie Triviale naam Botanische naam Opmerking
kK 20 > 50% geplooid snavelmos Eurhynchium striatum
kK 10 > 50% gerimpeld boogsterrenmos Plagiomnium undulatum
kK < 10% klein snavelmos Oxyrrhynchium pumilum

Fotogalerij

Zie ook

Zie de categorie Querco-Fagetea van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.