Stanisław Moniuszko

Stanisław Moniuszko
Stanisław Moniuszko
Stanisław Moniuszko
Algemene informatie
Volledige naam Stanisław Moniuszko
Geboren 5 mei 1819
Geboorteplaats UbieĺBewerken op Wikidata
Overleden 4 juni 1872
Overlijdensplaats WarschauBewerken op Wikidata
Land Vlag van Polen Polen
Werk
Genre(s) Klassiek
Beroep componist, muziekpedagoog, dirigent, organist
Instrument(en) orgel
Invloed(en) Carl Friedrich Rungenhagen, Gaspare Spontini
(en) AllMusic-profiel
(en) Discogs-profiel
(en) IMDb-profiel
(en) MusicBrainz-profiel
Handtekening
Handtekening
Portaal  Portaalicoon   Muziek
Monument van Stanisław Moniuszko in Częstochowa

Stanisław Moniuszko (Ubiel bij Minsk, toen Litouwen, 5 mei 1819 – Warschau, 4 juni 1872) was een Pools componist, muziekpedagoog, dirigent en organist.

Levensloop

Zijn opleiding genoot hij allereerst thuis van zijn moeder Elżbiëta. Vanaf 1827 kreeg hij les van August Freyer in Warschau en sinds 1830 van Dominik Stefanowicz weer in Minsk. Vanaf 1837 tot 1839 kreeg hij opleiding in Berlijn door Carl Friedrich Rungenhagen en Gaspare Spontini en ging toen (1840) terug naar Litouwen, Vilnius.

Aldaar huwde hij met Aleksandra Müller.

Hij gaf daar de première van zijn eigen opera Halka. Ondertussen gaf hij les en was organist aan de Rooms-katholieke kerk van St. Johannes uit 1386 aldaar. Hij stelde ook eigen werk in Sint-Petersburg voor en kreeg goede kritieken in de lokale pers. In Sint-Petersburg werd hij bekend met vooraanstaande Russische componisten zoals Michail Glinka, Aleksandr Dargomyzjski, César Cui en Aleksandr Serov.

Na de première van een gereviseerde opera Halka in 1858 vertrok hij naar Warschau om daar dirigent te worden van de plaatselijke opera. Vanaf 1864 doceerde hij aan het Muziekinstituut van Warschau.

Composities (selectief)

Werken voor orkest

  • 1848 Bajka (Sprookje) (1e versie), fantasie-ouverture voor orkest
  • 1856 Cain, ouverture voor orkest
  • 1857 Uwertura wojenna (Oorlog), ouverture voor orkest
  • 1866 Concert polonaise, voor groot orkest

Missen, cantates en gewijde muziek

  • 1843 Litania Ostrobramska Nr. 1, litanie voor solisten, gemengd koor en orkest
  • 1848 Milda, cantate voor solisten, gemengd koor en orkest
  • 1848 Nijoła (Wundyny), cantate voor solisten, gemengd koor en orkest
  • 1849 Litania Ostrobramska Nr. 2 litanie voor solisten, gemengd koor en orkest
  • 1850 Msza żałobna (Requiem) in d-klein, voor gemengd koor, blaasinstrumenten en orgel
  • 1854 Litania Ostrobramska Nr. 3, litanie voor solisten, gemengd koor en orkest
  • 1855 Litania Ostrobramska Nr. 4, litanie voor solisten, gemengd koor en orkest
  • 1859 Spectres, cantate voor solisten, gemengd koor en orkest
  • 1867 Sonety krymskie, cantate (8 sonnetes) voor solisten, gemengd koor en orkest - tekst: Adam Mickiewicz
  • 1872 Msza piotrowińska, mis in Bes-groot voor solisten, gemengd koor en orgel
  • Missen (vijf verdere van 1850-1874) en andere kerkmuziek

Muziektheater

Opera's

Voltooid in titel aktes première libretto
1840 Loteria (De loterij) 1 akte 8 september 1841, Grodno Oskar Milewski
1840-1841 Karmaniol, czyli Francuzi lubią żartować 2 aktes niet uitgevoerd Oskar Milewski, naar Théaulon de Torges en E. Jaime
1841 Pobór rekrutów,
(samen met: V. Krzyżanowski) 		(fragment) 23 september 1841, Minsk Vincėnt Dunin-Marcinkievič
1846-1847;
2e versie: 1857 		Halka 2 aktes;
2e versie: 4 aktes 		1 januari 1848, Vilnius, (concertante uitvoering);
2e versie: 1 januari 1858, Warschau 		Włodzimierz Wolski
1848 Sielanka;
(samen met: V. Krzyżanowski) 		2 aktes niet bekend Vincent Dunin-Marcinkievič;
(Russisch: Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч) (1807-1884)
1850 Jawnuta 2 aktes 20 mei 1852, Vilnius Władysław Ludwik Anczyc
1852 Bettly 2 aktes 20 mei 1852, Vilnius Feliks Schober
1858 Flis 1 akte 24 september 1858, Warschau Stanisław Bogusławski
1859 Hrabina (De gravin) 3 aktes 7 februari 1860, Warschau Wolski
1860 Verbum nobile 1 akte 1 januari 1861, Warschau Jan Chęciński
1861-1862 Straszny dwór (Het spookkasteel) 4 aktes 28 september 1865, Warschau Jan Chęciński
1859/1869 Paria proloog en 2 aktes 11 december 1869, Warschau Jan Chęciński

Operettes

Voltooid in titel aktes première libretto
1835 Biuraliści 1 akte niet uitgevoerd I. F. Skarbeck
1837-1839 Nocleg w Apeninach (Een nacht in de Apennijnen) 1 akte 1839, Vilnius Aleksander Fredro (1793-1876)
1840-1841 Cudowna woda (Het wonderbare water)
1841 Ideał, czyli Nowe Precjoza 1841, Vilnius Oskar Milewski
1841 Nowy Don Kiszot czyli Sto szaleństw
(De nieuwe Don Quixote of 100 Follies) 		3 aktes 1849, Lwów Aleksander Graf Fredro, naar Miguel de Cervantes Saavedra
1841 Żółta szlafmyca Franciszek Zabłocki
1870-1871 Beata 1 akte 2 februari 1872, Warschau Jan Chęciński

Balletten

Voltooid in titel aktes première libretto choreografie
1866 Monte Christo 5 aktes 27 augustus 1866, Warschau naar Alexandre Dumas père
1868 Na kwaterunka/Na kwaterze (In het Kwartier) 1 akte 6 september 1868, Warschau

Toneelmuziek

Vocale muziek

  • 1869 Pani Twardowska, ballade voor solisten, gemengd koor en orkest - tekst: Adam Mickiewicz
  • 278 liederen, waarvan 268 gepubliceerd in de twaalf collecties genoemd Śpiewnik domowy

Kamermuziek

  • 1839 Strijkkwartet Nr. 1 in d klein
  • 1840 Strijkkwartet Nr. 2 in F groot

Werken voor piano

  • 1843 Fraszki (Bagatelles)

Trivia

Zie de categorie Stanisław Moniuszko van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.