Talen in Suriname

Suriname is een veeltalig land; echter de enige officiële taal in Suriname is het Nederlands, met het Surinaams-Nederlands als plaatselijke variant. Ook spreken de meeste Surinamers vaak Sranantongo in minder formele situaties, meestal gemengd met het Nederlands of een andere in Suriname gesproken taal.

In Suriname worden minstens twintig verschillende talen gesproken. De meeste Surinamers zijn meertalig, en iedereen die onderwijs in Suriname heeft gevolgd spreekt Nederlands. Qua aantallen sprekers zijn de belangrijkste talen in Suriname achtereenvolgens het Nederlands, het Sranantongo, het Sarnami Hindoestani (Surinaams Hindoestaans), het Surinaams-Javaans en de verschillende Marrontalen (vooral Saramaccaans en Aukaans). Omdat de meeste Surinamers meertalig zijn is het echter niet eenvoudig om mensen in te delen in één bepaalde taalgroep.

Volgens de uitkomsten van de achtste algemene volks- en woningtelling, die in 2012 in Suriname werd gehouden, is Nederlands de meest gesproken thuistaal in Suriname. In ruim 73% van de huishoudens wordt Nederlands als eerste of tweede taal gesproken. Het Sranantongo wordt in 44% van de huishoudens gesproken, hoofdzakelijk als tweede taal, het Sarnami Hindoestani in ruim 21% en het Surinaams-Javaans in 9% van de huishoudens. Opmerkelijk is de tweetaligheid van de Surinaamse huishoudens: in bijna 80% wordt een tweede taal gesproken.

Op 24 mei 2021 werd op initiatief van de Henri Frans de Ziel-stichting de Associatie Surinaamse Taalgemeenschappen opgericht om de talen in Suriname te beschermen en bevorderen.[1] Wat betreft het Nederlands is Suriname net als Nederland en België aangesloten bij de Taalunie.

Gesproken talen per huishouden in Suriname
Taal Meest gesproken thuistaal Tweede thuistaal Totaal bereik van de taal
Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %
2004 2012 2004 2012 2012
Nederlands 57.577 46,6 69.715 49,7 29.163 23,6 33.883 24,1 103.598 73,8
Sranantongo 11.105 9,0 11.802 8,4 45.634 37,0 50.143 35,7 61.945 44,1
Sarnami Hindoestani 19.513 15,8 19.830 14,1 8.121 6,6 10.758 7,7 30.588 21,8
Marrontalen 18.797 15,2 21.699 15,5 2.493 2,0 3.508 2,5 25.207 18,0
Surinaams-Javaans 6.895 5,6 5.531 3,9 6.846 5,5 7.436 5,3 12.967 9,2
Overige talen 6.501 5,3 8.597 6,1 4.030 3,3 5.693 4,1 14.290 10,2
Geen tweede thuistaal - - - - 23.754 19,2 25.163 17,9
Onbekend 3.075 2,5 3.193 2,3 3.422 2,8 3.783 2,7
Totaal 123.463 100,0 140.367 100,0 140.367 100,0 140.367 100,0
Bron: Zevende algemene volks- en woningtelling 2012, Algemeen Bureau voor de Statistiek

Nederlands

Zie Nederlands in Suriname voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De officiële taal van Suriname is het Nederlands, dat zeker in het kustgebied door bijna iedereen beheerst wordt en er ook de belangrijkste thuistaal geworden is. Sinds 2005 is Suriname daarom lid van de Nederlandse Taalunie. Meer dan 500 woorden uit het Surinaams-Nederlands zijn in de nieuwste versie van het Groene Boekje opgenomen. Volgens een taalonderzoek, dat ter gelegenheid van de toetreding in opdracht van de Taalunie werd uitgevoerd, is het Nederlands voor 60% van de Surinamers de moedertaal. In het binnenland is het Nederlands echter nauwelijks verspreid.

Het Nederlands wordt gebruikt door de overheid, in het onderwijs, in de handel, in de media en in het dagelijks leven ook als schrijftaal. Er zijn tussen het Europees en het Surinaams-Nederlands verschillen in uitspraak die even groot zijn als die tussen het Nederlands-Nederlands en het Belgisch-Nederlands.

Sranantongo

De lingua franca is Sranantongo, wat letterlijk 'Surinaamse taal' betekent. Het is oorspronkelijk de taal van de Creoolse bevolkingsgroep, maar wordt ook door zeer veel Surinamers uit andere bevolkingsgroepen verstaan en gesproken (naar schatting 85%-90% in 1955 van de totale Surinaamse bevolking is de taal machtig).[2] Het is in taalkundig opzicht een creoolse taal, die vooral een gesproken taal is en nauwelijks als schrijftaal wordt gebruikt. Begin 21ste eeuw is er wel een toename gekomen in het schriftelijk gebruik. Er is ook een groeiende literatuur in het Sranantongo.

Overzicht

Een overzicht van de talen die in Suriname gesproken worden, met het aantal moedertaalsprekers (ruwe schatting, met dubbeltellingen door twee- of meertaligheid):