Den etiopiske kalenderen
Den etiopiske kalenderen (amharisk የኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር ye'Ītyōṗṗyā zemen āḳoṭaṭer) er den viktigaste kalendren i bruk i Etiopia. Kalenderen deler året inn i 12 månader à 30 dagar. I tillegg har han ein ekstra kort månad kalla ppagume på berre fem dagar til vanleg, men seks dagar i år som er skotår.
Den etiopiske kalenderen har som den julianske kalenderen skotår kvart fjerde år utan unntak. Han er basert på den koptiske kalenderen, som igjen er basert på den gamle egyptiske kalenderen, men med eit anna utgangspunkt og derfor andre årstal.
Nyårsdag (1. meskerem) i den etiopiske kalenderen fell normalt på same dag som 11. september i den gregorianske kalenderen. Rett etter skotår fell den etiopiske nyårsdagen på den 12. september i den gregorianske kalenderen. Mellom 11. (12.) september og 31. desember ligg årstalet i den etiopiske kalenderen sju år etter den gregorianske. Ettersom den etiopiske kalenderen tar utgangspunkt i året for Kristi fødsel, stammer denne skilnaden frå ei revidering av Jesu fødselsår som vart vedtatt i Konstantinopel og som spreidde seg til heile det kristne Europa på 600-talet. Etiopiarane heldt fast på det tidlegare årstalet. År 2000 etter etiopisk kalender begynte altså den 12. september 2007 etter gregoriansk kalender. År 2008 begynte den 12. september 2015 etter gregoriansk tidsrekning.
Månader
| Ge'ez, amharisk og tigrinya (tigrinya-endingar i parentes) | Koptisk | Gregoriansk startdato | Startdato i år etter skotår |
|---|---|---|---|
| Mäskäräm (መስከረም) | Tut (thout) | 11. september | 12. september |
| Ṭəqəmt(i) (ጥቅምት) | Babah (paopi) | 11. oktober | 12. oktober |
| Ḫədar (ኅዳር) | Hatur (Hathor) | 10. november | 11. november |
| Taḫśaś ( ታኅሣሥ) | Kiyahk (koiak) | 10. desember | 11. desember |
| Ṭərr(i) (ጥር) | Tubah (tobi) | 9. januar | 10. januar |
| Yäkatit (Tn. Läkatit) (የካቲት) | Amshir (meshir) | 8. februar | 9. februar |
| Mägabit (መጋቢት) | Baramhat (paremhat) | 10. mars | 10. mars |
| Miyazya (ሚያዝያ) | Baramundah (paremoude) | 9. april | 9. april |
| Gənbot (ግንቦት) | Bashans (pashons) | 9. mai | 9. mai |
| Säne (ሰኔ) | Ba'unah (paoni) | 8. juni | 8. juni |
| Ḥamle (ሐምሌ) | Abib (epip) | 8. juli | 8. juli |
| Nähase (ነሐሴ) | Misra (mesori) | 7. august | 7. august |
| Ṗagʷəmen/Ṗagume (ጳጐሜን/ጳጉሜ) | Nasi (pi kogi enavot) | 6. september | 6. september |
Desse datoane gjeld mellom mars 1900 og februar 2100, fordi den etiopiske kalenderen har desse åra som skotår, medan den gregorianske ikkje har det.
Kjelder
- Denne artikkelen bygger på «Etiopisk kalender» frå Wikipedia på dansk, den 12. oktober 2015.
- Denne artikkelen bygger på «Ethiopian calendar» frå Wikipedia på engelsk, den 14. oktober 2015.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- «The Ethiopian Calendar», Appendix IV, C.F. Beckingham and G.W.B. Huntingford, The Prester John of the Indies (Cambridge: Hakluyt Society, 1961).
- Ginzel, Friedrich Karl, "Handbuch der mathematischen und technischen Chronologie", Leipzig, 3 vol., 1906-1914
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene: