Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ ntsxaaígíí


bidił daazkʼaazígíí
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bitsiitsʼiin Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí Naaldlooshii dadichʼízhii Ndaaʼnaʼii Tłʼiish Tłʼiish íiyisígíí Nihookááʼ tłʼiish dóó bikʼéí Nihookááʼ tłʼiish Nihookááʼ tłʼiish íiyisígíí Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ ntsxaaígíí

Ndaʼałkaahí bikʼehgo Dolichophis caspius wolyé
Tó Wónaanídę́ę́ʼ Bilagáana Bikéyah dóó Bilį́į́ʼ Ńdeiltihii Dineʼé Bikéyah
naaldeehii daʼalghałígíí
(kéyah beʼelyaaígíí ádin)

Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ ntsxaaígíí éí nihookááʼ tłʼiish dah yikahjí atah yisdzoh, áádóó éí Haʼaʼaahjí Tó Wónaanídę́ę́ʼ Bilagáana Bikéyahdi dóó Eʼeʼaahjí Bilį́į́ʼ Ńdeiltihii Dineʼé Bikéyahdi hólǫ́. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Dolichophis caspius" deiłníigo dayózhí.

Ánoolinígíí dóó bichʼiyąʼ

Díí tłʼiish éí 55–65di asdzoh^[?] áníłnééz. Bitsʼíís éí dinilzhingo naashchʼąąʼ dóó dinilbáago yistłʼin.

Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ ntsxaaígíí éí naʼatsʼǫǫsí dóó jaaʼabaní yilghał; tsídii biyęęzhii éí bichʼiyąʼ ałdóʼ.

Nihookááʼ tłʼiish íiyisígíí
Akałii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish diłhiłígíí · Akałii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish łichíʼígíí · Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ łizhin dóó łitsooígíí · Haʼaʼaahdę́ę́ʼ tłʼiish diłhiłígíí · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish diniltsooígíí · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish łizhin dóó łigaaígíí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ noodǫ́zígíí · Naakaii Łibáhí Bikéyahdę́ę́ʼ hodíłchʼiltah tłʼiish · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish bíchį́į́h kʼídzígaaígíí · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish bizábąąh halchíʼígíí · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsinlátah tłʼiish binááʼ ntsaaígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ chʼał haalzheehii · Nihookááʼ tłʼiish bitsiitsʼiin łizhinígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tlʼiish ayęęzhii yildeełí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish chį́į́shchʼį́dígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish diłhiłígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tsintah tłʼiish noodǫ́zígíí · Shádiʼááhjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsinlátah tłʼiish · Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ dootłʼizhígíí · Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ łizhinígíí · Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ ntsxaaígíí · Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ yistłʼinígíí · Tłʼiish bíchį́į́h nineezí · Tłʼiish bízdílidí · Tłʼiish dilkǫǫhii dootłʼizhígíí · Tłʼiishkʼaaʼ bitsiitsʼiin dootłʼizhígíí · Tłʼiishkʼaaʼ łibáhígíí · Tséʼą́ąyiʼ tłʼiishkʼaaʼ · Tsiikʼi Déíbaalí Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dootłʼizhígíí
Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ séítah tłʼiish	Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ séítah tłʼiish łikizhígíí · Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ séítah tłʼiish noodǫ́zígíí
Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dilkǫǫhí	Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dilkǫǫhí łibáhígíí · Ghą́ą́ʼaskʼidii Biłikahii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dilkǫǫhí · Naakaii Łibáhí Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dilkǫǫhí
Binááʼádaałtsʼózí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish wooʼí	Binááʼádaałtsʼózí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish wooʼí niłhinígíí · Binááʼádaałtsʼózí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish wooʼí noodǫ́zígíí
Diyóósh	Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ diyóósh · Ayaaí Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ diyóósh · Chéchʼiltah diyóósh · Diyóósh (íiyisígíí) · Haʼaʼaahdę́ę́ʼ diyóósh · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ diyóósh · Naʼazísítah diyóósh · Shádiʼááhdę́ę́ʼ diyóósh · Tsʼahtah diyóósh Tó wónaanídę́ę́ʼ diyóósh
Naʼashǫ́ʼii hadaalzheehii	Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ naʼashǫ́ʼii haalzheehii łichíʼígíí · Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ naʼashǫ́ʼii haalzheehii noodǫ́zígíí · Bilį́į́ʼ Ńdeiltihii Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ naʼashǫ́ʼii haalzheehii · Eʼeʼaahjí Naakaii Dootłʼizhí Bikéyahdę́ę́ʼ naʼashǫ́ʼii haalzheehii noodǫ́zígíí · Tó wónaanídę́ę́ʼ naʼashǫ́ʼii haalzheehii áłtsʼózígíí Akałii Bikéyahdę́ę́ʼ naʼashǫ́ʼii haalzheehii
Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish ayęęzhii yildeełígíí	Dziłtah tłʼiish ayęęzhii yildeełígíí · Naakaii Łizhiní Bikéyah beʼałnííʼdę́ę́ʼ tłʼiish ayęęzhii yildeełígíí · Tłʼiish ayęęzhii yildeełí łibáhígíí · Tsintah tłʼiish ayęęzhii yildeełígíí
Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dadootłʼizhígíí	Haʼaʼaahjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dootłʼizhígíí · Haʼaʼaahjí Tónteeldę́ę́ʼ tłʼiish dootłʼizhígíí · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ hodíłchʼiltah tłʼiish dootłʼizhígíí · Shádiʼááhjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dootłʼizhígíí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dootłʼizhígíí
Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish ndaʼatłʼoʼii	Haʼaʼaahjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish naʼatłʼoʼii · Shádiʼááhjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish naʼatłʼoʼii
Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsinlátah tłʼiish	Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsinlátah tłʼiish niłhinígíí · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsinlátah tłʼiish yishtłizhígíí · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsinlátah tłʼiish yistłʼinígíí
Séíyiʼ tłʼiish	Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ séíyiʼ tłʼiish noodǫ́zígíí · Séíyiʼ tłʼiish łigaigo noodǫ́zígíí · Séíyiʼ tłʼiish łitsxogo noodǫ́zígíí
Shádiʼááhdę́ę́ʼ hodíłchʼiltah tłʼiishkʼaaʼ	Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ hodíłchʼiltah tłʼiishkʼaaʼ yistłʼinígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ hodíłchʼiltah tłʼiishkʼaaʼ dootłʼizhígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ hodíłchʼiltah tłʼiishkʼaaʼ niłhinígíí
Shádiʼááhdę́ę́ʼ tsinlátah tłʼiish	Shádiʼááhdę́ę́ʼ tsinlátah tłʼiish naashchʼąąʼígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tsinlátah tłʼiish noodǫ́zígíí
Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish bináátsohígíí	Kéyah dah naaʼeełídę́ę́ʼ tłʼiish bináátsohígíí · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish bináátsohígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish bináátsohí dootłʼizhígíí
Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ	Shádiʼááhdę́ę́ʼ séítah tłʼiishkʼaaʼ · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ łibáhígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ yishtłizhígíí Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ łitsxooígíí
Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish naʼatłʼoʼii dadootłʼizhígíí	Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish naʼatłʼoʼii · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish naʼatłʼoʼii chį́į́shchʼį́dígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish naʼatłʼoʼii dootłʼizhígíí
Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiish bizábąąh łigaaígíí	Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ tłʼiish bizábąąh łigaaígíí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish bizábąąh łigaaígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ tłʼiish bizábąąh łigaaígíí
Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiish dilkǫǫhí	Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dilkǫǫhii dibéłchíʼígíí · Ghą́ą́ʼaskʼidii Biłikahii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish dilkǫǫhii łibáhígíí · Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiish dilkǫǫhii łibáhígíí
Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ hashkéhé	Bilį́į́ʼ Ńdeiltihii Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ hashkéhé łikizhígíí · Bilį́į́ʼ Ńdeiltihii Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ hashkéhé yishtłizhígíí · Ghą́ą́ʼaskʼidii Biłikahii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ hashkéhé łikizhígíí
Tó wónaanídę́ę́ʼ tłʼiish mósíyilnááʼí	Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish mósíyilnááʼí · Dził Daantsaaítah Bilagáana Bikéyahdę́ę́ʼ tlʼiish mósíyilnááʼí · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish mósíyilnááʼí łikizhígíí · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish mósíyilnááʼí noodǫ́zígíí
Tłʼiish bitsiitsʼiin łizhinígíí	Haʼaʼaahdę́ę́ʼ tłʼiish bitsiitsʼiin łizhinígíí · Haʼaʼaahdę́ę́ʼ tłʼiish bitsiitʼáád dibéłchíʼígíí · Halgaiitah tłʼiish bitsiitsʼiin łizhinígíí · Kéyah dah siʼánígíí beʼałnííʼdę́ę́ʼ tłʼiish bitsiitsʼiin łizhinígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish bitsiitsʼiin łizhinígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish bitsiiyah halzhinígíí · Tsintah tłʼiish bitsiitsʼiin łizhinígíí
Tłʼiish chį́į́shchʼį́dígíí	Akałii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish chį́į́shchʼį́dígíí · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiish chį́į́shchʼį́dígíí
Tłʼiish chį́į́shtłʼizí	Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ tłʼiish chį́į́shtłʼizí · Dziłtah tłʼiish chį́į́shtłʼizí · Tłʼiish chį́į́shtłʼizí łibáhígíí · Tłʼiish chį́į́shtłʼizí noodǫ́zígíí
Tłʼiishkʼaaʼ hashkéhé	Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ hashkéhé · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ hashkéhé · Ńdíshchíitah tłʼiishkʼaaʼ hashkéhé · Tłʼiishkʼaaʼ hashkéhé noodǫ́zígíí
Tsintah tłʼiishkʼaaʼ	Tsintah tłʼiishkʼaaʼ dinilzhinígíí · Tsintah tłʼiishkʼaaʼ niłhinígíí · Tsintah tłʼiishkʼaaʼ yishtłizhígíí
[Naʼatsʼǫǫsí dóó łéʼétsoh hadaalzheehii] · [Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼiishkʼaaʼ dóó bikʼéí] · [Náátsʼózídę́ę́ʼ tłʼiish mósíyilnááʼí] · [Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼiish ndaʼatłʼoʼii] [Tłʼiishkʼaaʼchilí] · [Tłʼiish łichííʼ dóó łigaaígíí dóó bikʼéí] · [Tłʼiish mąʼiiyilwooʼí]