Nòva Guinèa

Nòva Guinèa es la segonda illa mai granda del mond, après Groenlàndia, e la pus nauta, que sa cima, Puncak Jaya, s'enauça a 4.884 m subre lo nivèl de la mar. Situada al nòrd d'Austràlia, que n'es desseparada per l'estrech de Torres, confronta al nòrd l'ocean Pacific, a l'oèst la mar de Banda, al sud-oèst la mar d'Arafura e al sud-èst e a l'èst amb la mar del Coralh. A l'oèst i a las illas de Halmahera e Seram, e a l'èst la Nòva Bretanya. Ten una superfícia de 790.000 km² e una populacion relativament escassa en comparason amb son extension, ja que arriba pas als set milions d'abitants. Los abitants autòctons la dison pel nom de Papoa.

Originàriament aviá format part del continent australian, del qual se desseparèt quora s'aiguèt l'airal que ara ocupa l'estrech de Torres, cap al cinquen milenni aC.

L'illa se devesís entre dos païses: Papoa Occidentala, ocupada per Indonesia (a l'oèst) e Papoa-Nòva Guinèa, a l'èst.