ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾ

ਜਰਮਨ
[Deutsch, deutsche Sprache] Error: {Lang}: text has italic markup (help)
ਉਚਾਰਨ[ˈdɔʏtʃ]
ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇPrimarily in German-speaking Europe, as a minority/cultural language worldwide
Native speakers
90 ਮੀਲੀਅਨ (2010)[1] to 95 ਮੀਲੀਅਨ (2014)[2]
L2 speakers: 10–15 million (2014)[2][3]
as a foreign language: 75–100 million[2]
ਇੰਡੋ-ਯੂਰਪੀ
  • ਜਰਮੈਨਿਕ
    • ਪੱਛਮੀ ਜਰਮੈਨਿਕ
      • ਜਰਮਨ
ਮਿਆਰੀ ਰੂਪ
  • ਜਰਮਨ ਮਿਆਰੀ ਜਰਮਨ
  • ਸਵਿਸ ਮਿਆਰੀ ਜਰਮਨ
  • ਆਸਟਰੀਆਈ ਮਿਆਰੀ ਜਰਮਨ
ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ
ਲਾਤੀਨੀ (ਜਰਮਨ ਲਿਪੀ)
ਹਿਬਰੂ (ਸਿਰਫ਼ ਯਦੀਸ਼)
ਜਰਮਨ ਬਰੇਲ
Signed forms
Signed German, LBG
(Lautsprachbegleitende / Lautbegleitende Gebärden)
ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਥਿਤੀ
ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ
6 countries
  • Austria
  • Belgium
  • Germany
  • Liechtenstein
  • Luxembourg
  • Switzerland

3 dependencies
  • South Tyrol (Italy)
  • 31 communes in Poland
  • 9 municipalities in Brazil

Several international institutions
ਮਾਨਤਾ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੀ ਬੋਲੀ
13 countries(minority/cultural/national language)

  • Brazil (Espírito Santo)
    Bosnia and Herzegovina
    Czech Republic
    Denmark
    Hungary
    Italy (Friuli-Venezia Giulia, Trentino, Piedmont & Valle d'Aosta)
    Kazakhstan
    Namibia
    Poland
    Romania
    Russia (Azov German National District)
    Slovakia
    Ukraine
ਰੈਗੂਲੇਟਰNo official regulation
(German orthography regulated by the Council for German Orthography[4]).
ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-1de
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-2ger (B)
deu (T)
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3Variously:
deu – German
gmh – Middle High German
goh – Old High German
gct – Alemán Coloniero
bar – Austro-Bavarian
cim – Cimbrian
geh – Hutterite German
ksh – Kölsch
nds – Low German[lower-alpha 1]
sli – Lower Silesian
ltz – Luxembourgish[lower-alpha 2]
vmf – Main-Franconian
mhn – Mócheno
pfl – Palatinate German
pdc – Pennsylvania German
pdt – Plautdietsch[lower-alpha 3]
swg – Swabian German
gsw – Swiss German
uln – Unserdeutsch
sxu – Upper Saxon
wae – Walser German
wep – Westphalian
hrx – Riograndenser Hunsrückisch
yec – Yenish
yid – Yiddish[lower-alpha 4]
Glottologhigh1287  High Franconian
uppe1397  Upper German
ਭਾਸ਼ਾਈਗੋਲਾ
further information
52-AC (Continental West Germanic) > 52-ACB (Deutsch & Dutch) >
52-ACB-d (Central German incl. 52-ACB–dl & -dm Standard/Generalised High German) + 52-ACB-e & -f (Upper German & Swiss German) + 52-ACB-h (émigré German varieties incl.
52-ACB-hc Hutterite German & 52-ACB-he Pennsylvania German etc.) + 52-ACB-i (Yenish); totalling 285 varieties: 52-ACB-daa to 52-ACB-i

ਜਰਮਨ (Deutsch (ਮਦਦ·ਫ਼ਾਈਲ) ਡੋਇਚ) ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਯੂਰਪ ਦੀ (ਰੂਸੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ) ਸਭ ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਰਮਨੀ, ਸਵਿਟਜਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਆਸਟਰੀਆ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਤੇ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਮਨ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ (ਕੁਝ ਹੋਰ ਵਾਧੂ ਚਿੰਨਾਂ ਨਾਲ) ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦ-ਯੂਰੋਪੀ ਬੋਲੀ- ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਰਮਨਿਕ ਸ਼ਾਖਾ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਕਰੀਬੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਰੋਮਨ ਲਿਪੀ ਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਇਸ ਦੀਆਂ ਧੁਨੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਮੁਕ਼ਾਬਲੇ ਕਿਤੇ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਮਾਨਕੀਕ੍ਰਿਤ ਜਰਮਨ ਨੂੰ ਉੱਚ ਜਰਮਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾ ਭਾਰੋਪੀ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਜਰਮੇਨਿਕ ਵਰਗ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਚ ਜਰਮਨ ਦਾ ਉਹ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ, ਸਿੱਖਿਆ, ਪ੍ਰੈਸ ਆਦਿ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਹੈ। ਇਹ ਆਸਟਰੀਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਚਾਰਣ 1898 ਈ. ਦੇ ਇੱਕ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ। ਲਿਪੀ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਹੈ। ਰਤਮਾਨ ਜਰਮਨ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਅਘਾਤ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਕਾਕਲਿਅ ਸਪਰਸ਼ ਹਨ। ਤਾਨ (ਟੋਨ) ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਰਗੀ ਹੈ। ਉਚਾਰਣ ਜਿਆਦਾ ਬਲਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਕਰਮ ਜਿਆਦਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ। ਦਾਰਸ਼ਨਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਨਾਲ ਪਰਿਪੂਰਣ ਹੈ। ਸ਼ਬਦਰਾਸ਼ੀ ਅਨੇਕ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ।

ਉੱਚ ਜਰਮਨ, ਕੇਂਦਰ, ਉੱਤਰ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਆਪਣੀ ਪੱਛਮੀ ਸ਼ਾਖਾ (ਲਓ ਜਰਮਨ - ਫਰਿਜਿਅਨ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ) ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਛੇਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਸੀ। ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹਾਈ ਜਰਮਨ (750-1050), ਕੇਂਦਰੀ ਹਾਈ ਜਰਮਨ (1350 ਈ . ਤੱਕ), ਆਧੁਨਿ ਹਾਈ ਜਰਮਨ (1200 ਈ . ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ) ਤਿੰਨ ਵਿਕਾਸ ਪੜਾਅ ਹਨ। ਉੱਚ ਜਰਮਨ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਯਿਡਿਸ਼, ਸ਼ਵਿਜਟੁਂਸ਼, ਆਧੁਨਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਸਵਿਸ ਜਾਂ ਉੱਚ ਅਲੇਮੈਨਿਕ, ਫਰੰਕੋਨਿਅਨ (ਪੂਰਵੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ), ਟਿਪ੍ਰਅਰੀਅਨ ਅਤੇ ਸਾਇਲੇਸੀਅਨ ਆਦਿ ਹਨ।

ਨੋਟ

  1. ↑ The status of Low German as a German variety or separate language is subject to discussion.[5]
  2. ↑ The status of Luxembourgish as a German variety or separate language is subject to discussion.[2]
  3. ↑ The status of Plautdietsch as a German variety or separate language is subject to discussion.[5]
  4. ↑ The status of Yiddish as a German variety or separate language is subject to discussion.[6]

ਹਵਾਲੇ

  1. ↑ Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2010" (The World's 100 Largest Languages in 2010), in Nationalencyklopedin
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Ammon, Ulrich (November 2014). "Die Stellung der deutschen Sprache in der Welt" (PDF) (in German) (1st ed.). Berlin, Germany: de Gruyter. ISBN 978-3-11-019298-8. Retrieved 2015-07-24.{cite web}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  3. ↑ Cite warning: <ref> tag with name eurobarometer cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
  4. ↑ "Rat für deutsche Rechtschreibung – Über den Rat". Rechtschreibrat.ids-mannheim.de. Retrieved 11 October 2010.
  5. ↑ 5.0 5.1 Cite warning: <ref> tag with name Goossens2000 cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
  6. ↑ Cite warning: <ref> tag with name NYT Yiddish cannot be previewed because it is defined outside the current section or not defined at all.
ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਕਾਮਨਜ਼ ਉੱਤੇ ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੀਡੀਆ ਹੈ।