Łańcuch J

Łańcuch J
Identyfikacja
OMIM

147790

Genetyka i fizjologia
Locus

4q13.3

Funkcje

łańcuch łączący polimeryczne
formy IgA i IgM

Schemat budowy IgA z zaznaczeniem łańcucha J (element fioletowy, nr 3)
Schemat budowy IgM z zaznaczonym łańcuchem J (element fioletowy, nr 3)

Łańcuch J (ang. J Chain, J od joining - łączący) – białko stanowiące element struktury polimerycznych form immunoglobulin IgM i IgA[1]. Zbudowany jest z 137 aminokwasów i kodowany przez gen JCHAIN[2][3].

Budowa

Masa cząsteczkowa łańcucha J wynosi ok. 15,6 kDa[4].

Wykazuje typową dla immunoglobulin budowę dwóch harmonijek beta złożonych z czterech nici beta. Posiada 8 reszt cysteinowych. Dwie z tych reszt łączą łańcuchy α IgA (Cys495) lub łańcuchy μ IgM (Cys575) przez mostki dwusiarczkowe, stanowiąc połączenie pomiędzy dwoma regionami Fc cząsteczek tych przeciwciał[4]. Łańcuch J wykazuje wysoki stopień homologii między immunoglobulinami ptaków i ludzkimi, sugerując, że spełnia ważną rolę w odporności humoralnej.

Funkcja

Zasadniczą rolą łańcucha J jest umożliwianie tworzenia form polimerycznych przez IgA i IgM i ich translokacji przez komórki nabłonka błon śluzowych. Występuje ścisła współzależność pomiędzy cząsteczką polimerycznej immunoglobuliny IgM lub IgA (pIg), a receptorem dla tych polimerycznych form immunoglobulin (pIgR).

Głównym miejscem syntezy tego polipeptydu jest tkanka limfoidalna związana z błonami śluzowymi (MALT).

Ponieważ IgM i IgA są jedynymi dwoma klasami przeciwciał, które polimeryzują, początkowo zakładano, że łańcuch J jest konieczny do polimeryzacji. Jednak później odkryto, że IgM może polimeryzować w nieobecności łańcucha J zarówno w formie pentameru, jak i heksameru. Jednakże obie formy bez łańcucha J występują mniej licznie niż z łańcuchem J. Dotyczy to też dimerów IgA.

Łańcuch J również odgrywa rolę w aktywacji dopełniacza. Heksamery IgM bez łańcucha J są 15-20 razy silniej aktywują dopełniacz niż pentameryczne IgM z łańcuchem J[5]. W efekcie IgM z łańcuchem J jest "bezpieczniejsza", bo może wiązać antygeny bez powodowania nadmiernego uszkodzenia błon nabłonków poprzez aktywację dopełniacza.

Przypisy

  1. ↑ J. Gołąb, M. Jakóbisiak, M. Lasek: Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 26. ISBN 978-83-01-17108-7.
  2. ↑ JCHAIN Symbol Report | HUGO Gene Nomenclature Committee [online], www.genenames.org [dostęp 2018-01-01].
  3. ↑ JCHAIN joining chain of multimeric IgA and IgM [Homo sapiens (human)] - Gene - NCBI [online], www.ncbi.nlm.nih.gov [dostęp 2017-12-30].
  4. ↑ a b Grażyna Majkowska-Skrobek, Daria Augustyniak, Struktura i funkcja podklas immunoglobuliny klasy A, „Kosmos”, 52 (2 (263)), 2004, s. 155-165 [dostęp 2017-12-31].
  5. ↑ F.E. Johansen, R. Braathen, P. Brandtzaeg, Role of J chain in secretory immunoglobulin formation, „Scandinavian Journal of Immunology”, 52 (3), 2000, s. 240–248, ISSN 0300-9475, PMID: 10972899 [dostęp 2017-12-30].