Śpiączka

Śpiączka
Coma

Śpiączka (z gr. κῶμα koma, co znaczy głęboki sen[1], łac. coma) – głębokie zaburzenie świadomości i przytomności, związane z rozpadem cyklu czuwania i wzbudzenia, objawiające się brakiem reakcji nawet na silne bodźce oraz uogólnionym bezruchem[2].

Często jest wynikiem urazu pnia mózgu[3], występuje też przy uszkodzeniu tworu siatkowatego rdzenia kręgowego. Może to być uszkodzenie pierwotne lub wtórne, powstałe w sposób pośredni wskutek np. procesu ekspansywnego lub uszkodzenia pochodzenia naczyniowego.

Śpiączka może być również wynikiem zaburzeń powodujących rozlane uszkodzenie systemu nerwowego, np. w przebiegu zatrucia, bez względu na przyczynę.

Typowymi objawami śpiączki są: brak reakcji na bodźce, brak spontanicznych ruchów, brak odruchów, brak kontaktu słownego[4].

Najczęstsze przyczyny śpiączek

Ocena stopnia śpiączki (Skala Glasgow)

Aby ocenić stopień śpiączki, stosowany jest schemat postępowania zaproponowany przez Teasdal i Jenneta (1974 r.). Polega on na ocenie otwierania oczu, najlepszej odpowiedzi werbalnej oraz najlepszej odpowiedzi ruchowej na zadany bodziec. Parametry te należy rozpatrywać łącznie z odruchami źrenicznymi, odruchami „głowy lalki”, ciśnieniem tętniczym, oddechem, tętnem, temperaturą ciała.

Skala Glasgow (GCS, na podstawie schematu Teasdale i Jennetta 1974 r.)

  • otwieranie oczu
    • 1 – brak
    • 2 – na ból
    • 3 – na polecenie
    • 4 – spontanicznie
  • kontakt słowny
    • 1 – brak
    • 2 – niezrozumiałe dźwięki, pojękiwanie
    • 3 – niewłaściwe słowa lub krzyk
    • 4 – mowa chaotyczna, uwaga zachowana
    • 5 – zorientowany co do miejsca, czasu i własnej osoby
  • reakcja ruchowa
    • 1 – brak
    • 2 – reakcja wyprostna na ból (sztywność z odmóżdżenia)
    • 3 – reakcja zgięciowa na ból (sztywność z odkorowania)
    • 4 – celowe ruchy zmierzające do uniknięcia bodźca bólowego (zginanie – wycofywanie kończyny)
    • 5 – lokalizuje ból
    • 6 – spełnia polecenia

Klasyfikacja ICD10

kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: R40.2 Śpiączka, nieokreślona
ICD-10: E03.5 Śpiączka w obrzęku śluzowatym
ICD-10: E15 Śpiączka hipoglikemiczna niecukrzycowa
ICD-10: P91.5 Śpiączka noworodka

Zobacz też

Przypisy

  1. John A. Wilson, Helge J. Nordal, EEG in connection with coma, „Tidsskrift for Den Norske Laegeforening: Tidsskrift for Praktisk Medicin, Ny Raekke”, 133 (1), 2013, s. 53–57, DOI10.4045/tidsskr.11.1432, ISSN 0807-7096, PMID23306996 [dostęp 2018-06-04].
  2. Anna Herzyk: Neuropsychologia kliniczna wobec zjawisk świadomości i nieświadomości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 57. ISBN 978-83-01-16578-9.
  3. a b Norkowski 2013 ↓, s. 15.
  4. M. Pąchalska: Neuropsychologia kliniczna. Urazy pnia mózgu. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 235.

Bibliografia