Airco DH.6

Airco DH.6
	Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Aircraft Manufacturing Company Limited
Konstruktor	Geoffrey de Havilland
Typ	samolot szkolny i treningowy
Konstrukcja	dwupłat o konstrukcji drewnianej
Załoga	2 lub 3
	Historia
Data oblotu	1917
Lata produkcji	1917–1919; 1921
	Dane techniczne
Napęd	1 silnik R.A.F. 1A
Moc	91 KM (67 kW)
	Wymiary
Rozpiętość	10,95 m
Długość	8,32 m
Wysokość	3,29 m
Powierzchnia nośna	40,51 m²
	Masa
Własna	662 kg
Startowa	919 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	112 km/h
Prędkość minimalna	64 km/h
Prędkość wznoszenia	1,15 m/s
Pułap	1860 m
Długotrwałość lotu	2 godz. 45 min
	Dane operacyjne
	Użytkownicy
	Wielka Brytania, Australia, Kanada, Hiszpania
	Multimedia w Wikimedia Commons

Airco DH.6 – brytyjski samolot szkolny i treningowy z okresu I wojny światowej.

Historia

W związku z rozwojem lotnictwa zaszła potrzeba budowy prostego i taniego samolotu szkolnego służącego do szkolenia wstępnego pilotów, zwłaszcza dla lotnictwa wojskowego. W wytwórni lotniczej Aircraft Manufacturing Company Limited Geoffrey de Havilland opracował taki samolot, który otrzymał oznaczenie DH.6.

Prototyp był gotowy na początku 1917 roku i okazał się dobrym i prostym w obsłudze samolotem, świetnie nadającym się do szkolenia pilotów. Rozpoczęto więc jego produkcję w wytwórni Airco, ale w związku z dużym zapotrzebowaniem dla tego typu samolotu jego plany przekazano także do innych wytwórni: Grahame-White Aviation Co. Ltd., Kingsbury Aviation C. Ltd., Harland & Wolff Ltd., Morgan & Co., Savages Ltd., Ransome, Sims & Jefferies Ltd., Gloucestershire Aircraft Co. Ltd. i Canadian Aeroplanes Ltd., które rozpoczęły produkcję tych samolotów^[1]. Przy czym w produkowanych seryjnie samolotach zaczęto montować inne silniki niż w samolotach wytwórni Airco, co nieznacznie zmieniało ich parametry, ale nie powodowały istotnych zmian właściwości samolotu. Produkcję tę prowadzono także po zakończeniu I wojny światowej, już dla lotnictwa cywilnego. W wytwórniach brytyjskich zbudowano łącznie 2948 samolotów tego typu, w wytwórni Canadian Aeroplanes Ltd. zbudowano tylko jeden prototyp^[2].

W 1921 roku sprzedano licencję na budowę tego samolotu do Hiszpanii, do wytwórni Hispano-Suiza, gdzie zbudowano 60 samolotów tego typu z silnikiem Hispano-Suiza 8 o mocy 141 KM^[2].

Użycie w lotnictwie

Samoloty DH.6 były używane do szkolenia pilotów w dywizjonach szkolnych, ośrodkach szkoleniowych lotnictwa brytyjskiego, dwóch dywizjonach szkolnych i ośrodku szkolnym lotnictwa australijskiego^[3]^[4]. Pod koniec 1917 roku przekazano ok. 300 samolotów do brytyjskiego lotnictwa marynarki wojennej, gdzie po przystosowaniu ich do lotów patrolowych nad morzem zostały przydzielone do 15 dywizjonów. Zajmowały się one patrolowaniem wód przybrzeżnych Wielkiej Brytanii i zwalczaniem niemieckich okrętów podwodnych. Samoloty te zostały wyposażone w karabin maszynowy Lewis kal. 7,7 mm umieszczony w tylnej kabinie oraz posiadały ładunek bomb o masie 45 kg.

Po zakończeniu I wojny światowej samoloty używane przez lotnictwo wojskowe, nadające się do dalszego użytkowania, zostały sprzedane osobom cywilnym lub przekazane dla lotnictwa cywilnego, w sumie sprzedano ok. 1000 samolotów^[1]. Latały one jeszcze do początków lat trzydziestych. Również samoloty posiadane przez Australię zostały sprzedane osobom prywatnym.

Samoloty DH.6 zbudowane w Hiszpanii były użytkowane w szkołach lotniczych do lat trzydziestych.

Opis techniczny

Samolot DH.6 był dwupłatem o konstrukcji drewnianej, kratownicowej. W przedniej części kadłuba umieszczono silnik, były to silniki: R.A.F. 1A o mocy 91 KM, Curtiss OX-5 o mocy 91 KM lub Renualt o mocy 81 KM i wersji hiszpańskiej Hispano-Suiza 8 o mocy 141 KM. Za silnikiem umieszczono kabinę załogi, z przodu miejsce pilota – ucznia, z tyłu miejsce pilota – instruktora lub obserwatora, były też samoloty gdzie z tyłu były dwa miejsca. Podwozie było klasyczne stałe, z płozą ogonową.

Samolot nie był uzbrojony, choć samoloty przekazane dla lotnictwa marynarki wojennej zostały wyposażone w ruchomy karabin maszynowy Lewis kal. 7,7 mm umieszczony na stanowisku tylnym, przystosowano je również do przewozu bomb o masie 45 kg do zwalczania okrętów podwodnych.

Dane techniczne wersji samolotów DH.6 w zależności od rodzaju silnika i liczebności załogi^[1]
	R.A.F 1A trzymiejscowy	Curtis OX-5 dwumiejscowy	Renualt trzymiejscowy
Masa własna	757 kg	698 kg	616 kg
Masa całkowita	1079 kg	874 kg	862 kg
Prędkość maksymalna	–	120 km/h	–
Prędkość minimalna	72 km/h	64 km/h	64 km/h
Długotrwałość lotu	2 godz. 45 min	2 godz. 45 min	3 godz. 30 min

Uwagi

↑ Inni producenci samolotów w tekście.
↑ Produkowane w Hiszpanii.
↑ Pozostałe rodzaje silników zastosowanych w samolocie w tekście.
↑ DH.6A – powierzchnia nośna 38,37 m².
↑ Dane dla wersji dwumiejscowej z silnikiem R.A.F. 1A, dla pozostałych wersji i silników w tabelce.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c A.J. Jackson: De Havilland Aircraft Since 1909. Putnam Aeronautical Books, 1987, s. 86-96. ISBN 978-0-85177-802-0. (ang.).
↑ ^a ^b Donald Hannah: De Havilland. Stamford: Key Publishing Ltd, 1982, s. 11, 61, 65. ISBN 0-946219-00-1. (ang.).
↑ J.M. Bruce: De Havilland Aircraft of World War One. Londyn: Arms and Armour, 1991, s. 54-61. ISBN 1-85409-069-0. (ang.).
↑ Brendan Cowan, Mark Lax: AFC Airco D.H.6. adf-serials.com.au, 3 września 2014. [dostęp 2018-04-07]. (ang.).

Bibliografia

Donald Hannah: De Havilland. Stamford: Key Publishing Ltd, 1982, s. 14, 61, 65. ISBN 0-946219-00-1. (ang.).
A.J. Jackson: De Havilland Aircraft Since 1909. Putnam Aeronautical Books, 1987, s. 86-96. ISBN 978-0-85177-802-0. (ang.).
J.M. Bruce: De Havilland Aircraft of World war One. Londyn: Arms and Armour, 1991, s. 54-61. ISBN 1-85409-069-0. (ang.).

[1] Inni producenci samolotów w tekście.

[2] Produkowane w Hiszpanii.

[3] Pozostałe rodzaje silników zastosowanych w samolocie w tekście.

[4] DH.6A – powierzchnia nośna 38,37 m².

[5] Dane dla wersji dwumiejscowej z silnikiem R.A.F. 1A, dla pozostałych wersji i silników w tabelce.

[Jackson-6] A.J. Jackson: De Havilland Aircraft Since 1909. Putnam Aeronautical Books, 1987, s. 86-96. ISBN 978-0-85177-802-0. (ang.).

[Hannah-7] Donald Hannah: De Havilland. Stamford: Key Publishing Ltd, 1982, s. 11, 61, 65. ISBN 0-946219-00-1. (ang.).

[Bruce-8] J.M. Bruce: De Havilland Aircraft of World War One. Londyn: Arms and Armour, 1991, s. 54-61. ISBN 1-85409-069-0. (ang.).

[9] Brendan Cowan, Mark Lax: AFC Airco D.H.6. adf-serials.com.au, 3 września 2014. [dostęp 2018-04-07]. (ang.).

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[1]

[2]

[3]

[4]

Samoloty myśliwskie	Airco DH.1 Airco DH.2 Airco DH.5 Airco DH.6 Bristol F.2 Fighter Bristol M.1 Martinsyde F.4 RAF F.E.2 RAF F.E.8 RAF S.E.5 Sopwith Camel Sopwith Dolphin Sopwith Pup Sopwith Snipe Sopwith Triplane Vickers FB.5 Vickers FB.9 Vickers FB.12
Samoloty bombowe i torpedowe	Airco DH.3 Airco DH.4 Airco DH.9 Armstrong Whitworth F.K.8 Blackburn Kangaroo HP O/400 HP V/1500 RAF B.E.12 RAF F.E.2 RAF R.E.7 RAF R.E.8 Short Bomber Sopwith Cuckoo Vickers Vimy
Wodnosamoloty i łodzie latające	Fairey Campania Felixtowe F.2A Short 184 Sopwith Baby
Samoloty wielozadaniowe	Avro 504 Martinsyde G.100 Sopwith 1½ Strutter Sopwith Tabloid Curtiss JN-4
Samoloty rozpoznawcze	Bristol Scout RAF B.E.2
Konstrukcje prototypowe	Alcock Scout Armstrong Whitworth F.K.1 Armstrong Whitworth F.K.10 Fairey F.2 Kennedy Giant Sopwith Bulldog Westland Wagtail