Strzel
| Brachinus[1] | |
| Weber, 1801 | |
 Strzel łoskotnik | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina |
strzelowate |
| Plemię |
Brachinini |
| Rodzaj |
Brachinus |
Strzel[2][3][4] (Brachinus) – rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych i podrodziny strzelowatych. Obejmuje 359 opisanych gatunków.
Morfologia
Chrząszcze osiągające od 4,5 do 11 mm[5]. Głowa jest w przybliżeniu tak szeroka jak długa. Zarys przedplecza jest sercowaty, a jego szerokość nie odbiega od szerokości głowy. Powierzchnię pokryw równomiernie porastają niezbyt gęste, delikatne, skierowane ku tyłowi, zwykle dość łukowato wygięte włoski[6]. Charakterystyczna jest obecność błoniastego obrzeżenia krawędzi wierzchołka pokryw[6][7]. U samca stopy przedniej pary odnóży mają trzy człony nieco rozszerzone, a pośrodku tylnej krawędzi siódmego sternitu znajduje się głębokie wycięcie[6]. Dominują gatunki o ubarwieniu z czerwonożółtymi głową, przedpleczem, czułkami, głaszczkami i odnóżami oraz metalicznie niebieskimi, zielonymi lub czarnymi pokrywami, czasem z czerwonożółtymi znakami[7][5].
Ekologia i występowanie
Owady zasiedlają głównie tereny otwarte, często o gliniastym podłożu[5]. Osobniki dorosłe są drapieżne, natomiast larwy są parazytoidami zewnętrznymi poczwarek chrząszczy z rodziny biegaczowatych, pływakowatych, krętakowatych i kałużnicowatych[8][7][6]. Pierwsze stadium larwalne wysysa lub zlizuje hemolimfę z uszkodzonej poczwarki bez jej zabijania, drugie żerując na hemolimfie uśmierca poczwarkę, a trzecie zjada ją w całości[8][6].
Rodzaj ma zasięg kosmopolityczny. W krainie palearktycznej występuje około 130 gatunków[9]. Około 40 gatunków stwierdzono w Europie[5][7], większość na południu kontynentu[5], a 10 w Europie Środkowej[10]. W Polsce występują strzel bombardier i strzel łoskotnik[11].
Taksonomia
Takson wprowadzony został w 1801 roku przez Friedricha Webera[12]. Obejmuje 359 opisanych gatunków[13]:
- Brachinus aabaaba Erwin, 1970
- Brachinus abbreviatus (Laporte, 1835)
- Brachinus abyssinicus Chaudoir, 1876
- Brachinus adustipennis Erwin, 1969
- Brachinus aeger Chaudoir, 1876
- Brachinus aeneicostis Bates, 1883
- Brachinus afghanus Jedlicka, 1967
- Brachinus agraphus (Alluaud, 1899)
- Brachinus albarracinus Wagner, 1926
- Brachinus alexandri F.Battoni, 1984
- Brachinus alexiguus Erwin, 1970
- Brachinus algoensis Péringuey, 1896
- Brachinus alternans Dejean, 1825
- Brachinus americanus (LeConte, 1844)
- Brachinus andalusiacus Rambur, 1837
- Brachinus andamanensis Tian & Deuve, 2015
- Brachinus andreaei Basilewsky, 1964
- Brachinus angustatus (Dejean, 1831)
- Brachinus ankarensis Jedlicka, 1962
- Brachinus annulicornis Chaudoir, 1842
- Brachinus apicalis Erichson, 1843
- Brachinus arboreus Chevrolat, 1834
- Brachinus aristokrates Liebke, 1934
- Brachinus armiger Dejean, 1831
- Brachinus atramentarius Mannerheim, 1837
- Brachinus atripensis Ballion, 1871
- Brachinus azureipennis Chaudoir, 1876
- Brachinus bagdatensis Pic, 1902
- Brachinus bantimurungensis Kirschenhofer, 2012
- Brachinus barbarus Lucas, 1846
- Brachinus barclayi Hrdlicka, 2019
- Brachinus barthei Mateu, 1958
- Brachinus batuensis Kirschenhofer, 2011
- Brachinus bayardi Dejean, 1831
- Brachinus bellicosus L.Dufour, 1820
- Brachinus belyaevae Fedorenko, 2013
- Brachinus bendanilloi Lassalle & Schnell, 2018
- Brachinus berytensis Reiche & Saulcy, 1855
- Brachinus bigutticeps Chaudoir, 1876
- Brachinus bilineatus Laporte, 1835
- Brachinus bipustulatus Quensel, 1806
- Brachinus bodemeyeri Apfelbeck, 1904
- Brachinus boeticus Rambur, 1837
- Brachinus bolovenensis Hrdlicka, 2009
- Brachinus brevicollis Motschulsky, 1844
- Brachinus brittoni Ali, 1967
- Brachinus bruchi Liebke, 1939
- Brachinus brunneus Laporte, 1834
- Brachinus caffer Boheman, 1848
- Brachinus cambodgensis Kirschenhofer, 2012
- Brachinus canaliculatus Fairmaire, 1897
- Brachinus capnicus Erwin, 1970
- Brachinus catalonicus Jeanne, 1988
- Brachinus chalchihuitlicue Erwin, 1970
- Brachinus charis Andrewes, 1923
- Brachinus chaudoirianus Jakobson, 1908
- Brachinus chinensis Chaudoir, 1850
- Brachinus chirriador Erwin, 1970
- Brachinus cibolensis Erwin, 1970
- Brachinus ciliatus Liebke, 1933
- Brachinus cinctellus Chaudoir, 1876
- Brachinus cinctipennis Chevrolat, 1835
- Brachinus circumtinctus Bates, 1892
- Brachinus collarti Basilewsky, 1948
- Brachinus conformis Dejean, 1831
- Brachinus congicus (Basilewsky, 1958)
- Brachinus connectoides (Jeannel, 1949)
- Brachinus connectus Dejean, 1831
- Brachinus consanguineus Chaudoir, 1876
- Brachinus constrictus Reitter, 1919
- Brachinus cordicollis Dejean, 1826
- Brachinus costatulus Motschulsky, 1844
- Brachinus costiger Chaudoir, 1876
- Brachinus costipennis Motschulsky, 1859
- Brachinus costulipennis Liebke, 1928
- Brachinus crepitans (Linnaeus, 1758) – strzel łoskotnik
- Brachinus cruciatus (Quensel, 1806)
- Brachinus cyanipennis Say, 1823
- Brachinus cyanochroaticus Erwin, 1969
- Brachinus cychroides Hrdlicka, 2009
- Brachinus dalatensis Fedorenko, 2013
- Brachinus daliensis Kirschenhofer, 2011
- Brachinus dawnaensis Kirschenhofer, 2003
- Brachinus demoulini Basilewsky, 1962
- Brachinus deuvei Gao & Tian, 2011
- Brachinus devagiriensis Akhil; Divya & Sabu, 2020
- Brachinus dieganus (Jeannel, 1949)
- Brachinus diffusus Chaudoir, 1876
- Brachinus dilapsus Antoine, 1941
- Brachinus dilatatus Klug, 1832
- Brachinus dilatipennis Reitter, 1919
- Brachinus dilottii Maran, 1933
- Brachinus dissimilis (Basilewsky, 1943)
- Brachinus distans Lorenz, 1998
- Brachinus dorsalis Dejean, 1831
- Brachinus drumonti Tian & Deuve, 2015
- Brachinus dryas Andrewes, 1936
- Brachinus efflans Dejean, 1830
- Brachinus ejaculans Fischer von Waldheim, 1828
- Brachinus elegans Chaudoir, 1842
- Brachinus elegantulus Erichson, 1842
- Brachinus elongatulus Chaudoir, 1876
- Brachinus enonensis Péringuey, 1898
- Brachinus eucosmus Andrewes, 1937
- Brachinus evanescens Bates, 1892
- Brachinus exhalans (P.Rossi, 1792)
- Brachinus explodens Duftschmid, 1812 – strzel bombardier
- Brachinus explosus Erwin, 1970
- Brachinus exquisitus Bates, 1892
- Brachinus fageli Basilewsky, 1962
- Brachinus fasciatocollis (Fairmaire, 1901)
- Brachinus favicollis Erwin, 1965
- Brachinus flavicapillus Bates, 1892
- Brachinus flavipes Gao & Tian, 2011
- Brachinus flavithorax Tian & Deuve, 2015
- Brachinus flaviventris Chaudoir, 1876
- Brachinus flavus Jedlicka, 1955
- Brachinus flores Kirschenhofer, 2011
- Brachinus floresensis Hrdlicka, 2017
- Brachinus foochowi Kirschenhofer, 1986
- Brachinus formosanus Jedlicka, 1939
- Brachinus forticostis Liebke, 1934
- Brachinus frontalis Chaudoir, 1883
- Brachinus fukienensis Hrdlicka, 2009
- Brachinus fulminatus Erwin, 1969
- Brachinus fulvipennis Chaudoir, 1876
- Brachinus fumans (Fabricius, 1781)
- Brachinus fuscicornis Dejean, 1826
- Brachinus fuscipennis Dejean, 1825
- Brachinus galactoderus Erwin, 1970
- Brachinus garnerae Hrdlicka, 2019
- Brachinus gebhardis Erwin, 1965
- Brachinus geiseri Hrdlicka, 2019
- Brachinus genicularis Mannerheim, 1837
- Brachinus geniculatus Dejean, 1831
- Brachinus gentilis Erichson, 1843
- Brachinus ghindanus Liebke, 1934
- Brachinus grandis Brullé, 1838
- Brachinus grootaerti Tian & Deuve, 2013
- Brachinus guangdongensis Tian & Deuve, 2015
- Brachinus hajeki Hrdlicka, 2017
- Brachinus hamatus Fischer von Waldheim, 1828
- Brachinus havai Hrdlicka, 2016
- Brachinus hazardi Andrewes, 1930
- Brachinus hexagrammus Chaudoir, 1876
- Brachinus hirsutus Bates, 1884
- Brachinus hoffmanni Liebke, 1927
- Brachinus hubeiensis Hrdlicka, 2009
- Brachinus humeralis Ahrens, 1812
- Brachinus hunanensis Kirschenhofer, 2011
- Brachinus hylaenus Reichardt, 1967
- Brachinus ichabodopsis Erwin, 1970
- Brachinus illotus Chaudoir, 1876
- Brachinus immaculicornis Dejean, 1826
- Brachinus immarginatus Brullé, 1838
- Brachinus imperialensis Erwin, 1965
- Brachinus imporcitis Erwin, 1970
- Brachinus incomptus Bates, 1873
- Brachinus inconditus Péringuey, 1896
- Brachinus inops Andrewes, 1932
- Brachinus intactus Bates, 1892
- Brachinus intermedius Brullé, 1838
- Brachinus irakus Liebke, 1933
- Brachinus italicus (Dejean, 1831)
- Brachinus jakli Hrdlicka, 2009
- Brachinus janthinipennis (Dejean, 1831)
- Brachinus javalinopsis Erwin, 1970
- Brachinus johorensis Kirschenhofer, 2012
- Brachinus jucundus Dejean, 1831
- Brachinus kalalovae Roubal, 1932
- Brachinus kansanus LeConte, 1863
- Brachinus kavanaughi Erwin, 1969
- Brachinus knirschi Jedlicka, 1931
- Brachinus kollari Liebke, 1934
- Brachinus krynickii Hrdlicka in Löbl & Smetana, 2003
- Brachinus kryzhanovskii Belousov & Kabak, 1992
- Brachinus laetus Dejean, 1831
- Brachinus laevicostis Liebke, 1934
- Brachinus langenhani Liebke, 1934
- Brachinus lapidarius Basilewsky, 1962
- Brachinus lateralis Dejean, 1831
- Brachinus latipennis Peyerimhoff, 1907
- Brachinus latus Lorenz, 1998
- Brachinus lavaudeni (Jeannel, 1949)
- Brachinus leprieuri Gory, 1833
- Brachinus lesnei Andrewes, 1923
- Brachinus lethierryi Reiche, 1868
- Brachinus lewecki Liebke, 1928
- Brachinus lewisii Bates, 1873
- Brachinus leytensis Lassalle & Schnell, 2018
- Brachinus limbellus Chaudoir, 1876
- Brachinus limbicollis Chaudoir, 1876
- Brachinus limbiger Chaudoir, 1876
- Brachinus lombokensis Kirschenhofer, 2010
- Brachinus longipalpis Wiedemann, 1821
- Brachinus longulus Chaudoir, 1876
- Brachinus luzonicus Chaudoir, 1876
- Brachinus macrocerus Chaudoir, 1876
- Brachinus mactus Péringuey, 1904
- Brachinus madecassus (Jeannel, 1949)
- Brachinus magyari Jedlicka, 1960
- Brachinus mansorii Azadbakhsh & Kirschenhofer, 2018
- Brachinus marginellus Dejean, 1826
- Brachinus marginiventris Brullé, 1838
- Brachinus marleyi Barker, 1919
- Brachinus mauretanicus Bedel, 1914
- Brachinus medius T.W.Harris, 1828
- Brachinus melanarthrus Chaudoir, 1876
- Brachinus melancholicus Schmidt-Goebel, 1846
- Brachinus meratusensis Hrdlicka, 2017
- Brachinus merkli Kirschenhofer, 2003
- Brachinus mesopotamicus Ali, 1967
- Brachinus methneri Liebke, 1934
- Brachinus mexicanus Dejean, 1831
- Brachinus micheli (Jeannel, 1949)
- Brachinus microamericanus Erwin, 1969
- Brachinus microrrhabdus (Alluaud, 1899)
- Brachinus midoli Alluaud, 1917
- Brachinus mindanaoensis Tian & Deuve, 2013
- Brachinus minor Jedlicka, 1958
- Brachinus mobilis Erwin, 1970
- Brachinus modestus Schmidt-Goebel, 1846
- Brachinus motschulskyi Hrdlicka in Löbl & Smetana, 2003
- Brachinus muchei Jedlicka, 1967
- Brachinus natalicus Péringuey, 1896
- Brachinus neglectus LeConte, 1844
- † Brachinus newberryi Scudder, 1900
- Brachinus ngoclinhensis Hrdlicka, 2017
- Brachinus niger Chaudoir, 1876
- Brachinus nigricans Chaudoir, 1850
- Brachinus nigricornis Gebler, 1830
- Brachinus nigridorsis Nakane, 1962
- Brachinus nigripes G.R.Waterhouse, 1841
- Brachinus nigrovirescens Basilewsky, 1951
- Brachinus nobilis Dejean, 1831
- Brachinus nuristanus Jedlicka, 1967
- Brachinus oaxacensis Erwin, 1970
- Brachinus obliquetruncatus Perris, 1875
- Brachinus obliterus Péringuey, 1896
- Brachinus oblongus Dejean, 1825
- Brachinus obtusus (Thunberg, 1784)
- Brachinus olgae Arribas, 1993
- Brachinus olidus Reiche, 1843
- Brachinus oneili Péringuey, 1898
- Brachinus opacipennis Motschulsky, 1864
- Brachinus orestes Kirschenhofer, 2003
- Brachinus orientalis Chaudoir, 1876
- Brachinus ornatus Fairmaire, 1901
- Brachinus otini Antoine, 1963
- Brachinus ovalipennis Fedorenko, 2013
- Brachinus ovipennis LeConte, 1863
- Brachinus oxygonus Chaudoir, 1843
- Brachinus pachygaster Perty, 1830
- Brachinus palawanensis Tian & Deuve, 2013
- Brachinus pallidipes Reitter, 1919
- Brachinus pallidus Erwin, 1965
- Brachinus pallipes Dejean, 1826
- Brachinus papua Darlington, 1968
- Brachinus pateri Puel, 1938
- Brachinus patruelis LeConte, 1844
- Brachinus paviei Lesne, 1896
- Brachinus pecoudi Puel, 1925
- Brachinus pectoralis Dejean, 1825
- Brachinus pelengensis Hrdlicka, 2009
- Brachinus peltastes Andrewes, 1931
- Brachinus perplexus Dejean, 1831
- Brachinus perrieri (Jeannel, 1949)
- Brachinus phaeocerus Chaudoir, 1868
- Brachinus philippinensis Tian & Deuve, 2007
- Brachinus piceus Chaudoir, 1876
- Brachinus pictus (Hope, 1833)
- Brachinus plagiatus Reiche, 1868
- Brachinus pokharaensis Kirschenhofer, 2012
- Brachinus posticus Dejean, 1831
- Brachinus praestans Andrewes, 1931
- † Brachinus primordialis Heer, 1847
- Brachinus promontorii Péringuey, 1888
- Brachinus proximus Fairmaire, 1887
- Brachinus pseudocruciatus Reitter, 1909
- Brachinus psophia Audinet-Serville, 1821 – strzel ogrzmotnik
- Brachinus puberulus Chaudoir, 1868
- Brachinus punctaticollis Heller, 1923
- Brachinus puncticollis Schmidt-Goebel, 1846
- Brachinus pygmaeus (Dejean, 1826)
- Brachinus quadriguttatus Gebler, 1830
- Brachinus quadripennis Dejean, 1825
- † Brachinus repressus Scudder, 1900
- Brachinus reyi Andrewes, 1924
- Brachinus rikatlae Péringuey, 1896
- Brachinus rugipennis Chaudoir, 1868
- Brachinus sallei Chaudoir, 1876
- Brachinus sanchi Azadbakhsh & Kirschenhofer, 2018
- Brachinus schmidti Andrewes, 1927
- Brachinus scitulus Schmidt-Goebel, 1846
- Brachinus sclopeta (Fabricius, 1792) – strzel kanonier
- Brachinus scotomedes L.Redtenbacher, 1868
- Brachinus scotti Liebke, 1934
- Brachinus scriptus Chaudoir, 1878
- Brachinus scutellatus Chaudoir, 1876
- Brachinus sericeus Dejean, 1831
- Brachinus servillei Marc, 1839
- Brachinus sexmaculatus Dejean, 1825
- Brachinus sexnotatus Liebke, 1934
- Brachinus sexpustulatus (Fabricius, 1775)
- Brachinus seyrigi (Alluaud, 1935)
- Brachinus sicardi Jeannel, 1949
- Brachinus sichemita Reiche & Saulcy, 1855
- Brachinus simulans Péringuey, 1896
- Brachinus solidipalpis Tian & Deuve, 2007
- Brachinus solidus Péringuey, 1898
- Brachinus somereni Burgeon, 1947
- Brachinus sonorous Erwin, 1970
- Brachinus sordidus Andrewes, 1933
- Brachinus stappersi Liebke, 1934
- Brachinus stenoderus Bates, 1873
- Brachinus stevensi Andrewes, 1924
- Brachinus stevensianus Jedlicka, 1956
- Brachinus stygius Andrewes, 1933
- Brachinus subcostatus Dejean, 1825
- Brachinus suberbianus Alluaud, 1935
- Brachinus sublaevis Chaudoir, 1868
- Brachinus subnotatus Chaudoir, 1844
- Brachinus suensoni Kirschenhofer, 1986
- Brachinus sulcipennis (Jeannel, 1949)
- Brachinus sumbawanus Hrdlicka, 2017
- Brachinus suturalis (Jeannel, 1949)
- Brachinus suturatus Chaudoir, 1876
- Brachinus suturellus Chaudoir, 1876
- Brachinus szetschuanensis Jedlicka, 1964
- Brachinus talyschensis Motschulsky, 1850
- Brachinus tenuicollis LeConte, 1844
- Brachinus tenuis Lorenz, 1998
- Brachinus testaceus Rambur, 1837
- Brachinus tetracolon Chaudoir, 1876
- Brachinus tetragrammus Chaudoir, 1876
- Brachinus tetraspilotus Chaudoir, 1876
- Brachinus tetrastigma Fairmaire, 1897
- Brachinus texanus Chaudoir, 1868
- Brachinus tianshanicus Mikhailov, 1976
- Brachinus tigridis Ali, 1967
- Brachinus timorensis Hrdlicka, 2017
- Brachinus truncatulus Fairmaire, 1901
- Brachinus tsara Alluaud, 1918
- Brachinus turkestanicus Liebke, 1928
- Brachinus turnai Hrdlicka, 2009
- Brachinus vadoni Jeannel, 1949
- Brachinus vagus Péringuey, 1898
- Brachinus variegatus (Roth, 1851)
- Brachinus variventris L.Schaufuss, 1862
- Brachinus velutinus Erwin, 1965
- Brachinus vicinus Dejean, 1826
- Brachinus vigilans Chaudoir, 1876
- Brachinus viridipennis Dejean, 1831
- Brachinus vitticollis Chaudoir, 1876
- Brachinus votrubai Hrdlicka, 2009
- Brachinus vulcanoides Erwin, 1969
- Brachinus xanthophryus Chaudoir, 1876
- Brachinus xanthopleurus Chaudoir, 1876
- Brachinus yunnanus Jedlicka, 1964
Przypisy
- ↑ Brachinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Włodzimierz Dzieduszycki, Maryan Łomnicki: Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1886, s. 11.
- ↑ Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich: zawierający ludowe oraz naukowe nazwy i synonimy polskie, używane dla zwierząt i roślin od XV-go wieku aż do chwili obecnej, źródłowo zebrane i zestawione z synonimami naukowemi łacińskiemi w podwójnym porządku alfabetycznym i pomnożone porównawczym materyałem, zaczerpniętym z innych języków słowiańskich. T. 1: Słownik polsko-łaciński. Warszawa: Nakładem Autora; Skład Główny w Warszawie w księgarni E. Wendego i S-ki, 1894, s. 415.
- ↑ A.M. Łomnicki: Sprawozdanie Komisyi Fizyjograficznej obejmujące pogląd na czynności dokonane w ciągu roku 1889 oraz Materyjały do fizyjografii krajowej. Tom dwudziesty piąty. Fauna Lwowa i okolicy. Akademia Umiejętności w Krakowie; Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1890, s. 174.
- ↑ a b c d e Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 467.
- ↑ a b c d e Von Arved Lompe: Gattung: Brachinus Weber 1801. [w:] Käfer Europas [on-line]. 2021. [dostęp 2024-01-27].
- ↑ a b c d Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 134-139.
- ↑ a b Pavel Saska, Alois Hone. Development of the Beetle parasitoids, Brachinus explodens und B. crepitans (Coleoptera: Carabidae). „Journal of Zoology”. 262 (1), s. 29–36, 2004. DOI: 10.1017/S0952836903004412.
- ↑ Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 214, ISBN 87-88757-73-0.
- ↑ M. Baehr: Unterfamilie Brachininae. W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 2: Adephaga 1: Carabidae (Laukäfer). Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Wyd. 2. München: Elsevier GmbH, 2004, s. 24–27.
- ↑ Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
- ↑ F. Weber: Observationes entomologicae, continentes novorum quae condidit generum characteres, et nuper detectarum specierum descriptiones. Kiliae: Impensis Bibliopolii Academici Novi, 1801.
- ↑ Wolfgang Lorenz, Brachinus Weber 1801 ''in'': CarabCat, O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-01-30].