Cenzura w Korei Północnej

Cenzura w Korei Północnej – kontrola publicznego przekazywania informacji, ograniczająca wolność publicznego wyrażania myśli i przekonań w Korei Północnej.

Kontekst prawny i historyczny

Art. 67 Konstytucji Korei Północnej gwarantuje obywatelom wolność słowa, prasy, zgromadzeń, demonstracji i stowarzyszeń[1]. De facto w Korei Północnej istnieje surowa cenzura. Zdaniem władz wolność myśli stanowi naruszenie porządku publicznego, co jest karane zesłaniem do obozu pracy[2]. W przeprowadzonym w 2024 roku rankingu wolności prasy przeprowadzonym przez organizację pozarządową Reporterzy bez Granic Korea Północna zajęła 177. miejsce, uzyskując 21,72 punktów na 100 możliwych[3].

Po klęsce Japonii w sierpniu 1945 roku Korea znalazła się pod okupacją ZSRR (na północ od 38 równoleżnika) i USA (na południe od niego). Korea Północna ogłosiła niepodległość 9 września 1948 roku. Na czele kraju stanął Kim Ir Sen[4]. Aż do jego śmierci w 1994 roku obywatele byli skutecznie nadzorowani[4][5]. Działalność cenzury osłabła podczas rządów Kim Dzong Ila, za którego w Korei Północnej doszło do klęski głodu[4][5]. Poszukując żywności Koreańczycy uciekali do Chin, gdzie bezpośrednio lub za pośrednictwem mediów dostrzegali o wiele wyższy poziom życia w Chinach, Korei Południowej i Japonii. Według szacunków do połowy lat 90. XX wieku do Chin mogło dostać się ok. 500 tys. Koreańczyków[5]. Ucieczka z kraju jest karana śmiercią lub zesłaniem do obozu pracy[6].

Od końca grudnia 2011 roku przywódcą Korei Północnej jest Kim Dzong Un, sprawujący totalitarną władzę, opartą na inwigilacji, represjach, cenzurze i propagandzie[3][7].

Cenzura

Państwowa agencja prasowa Koreańska Centralna Agencja Prasowa (kor. 조선중앙통신, ang. Korean Central News Agency, KCNA) jest jedynym oficjalnym źródłem informacji[3]. W 2015 roku w kraju było wydawanych 12 dzienników i 20 czasopism, będących pod kontrolą KCNA[8]. Głównym dziennikiem jest Rodong Sinmun[9]. Przekazy medialne podsycają wrogość i brak zaufania wobec innych państw oraz głoszą poglądy nacjonalistyczne[10]. Rząd ściśle kontroluje powstawanie i rozpowszechnianie informacji oraz zwalcza niezależne dziennikarstwo[3]. Dziennikarze muszą należeć do Partii Pracy Korei[9]. W Korei Północnej działa kilka zagranicznych agencji prasowych (m.in. Agence France-Presse, Kyodo News), jednak są one inwigilowane, co ogranicza ich możliwość działania[3].

Kontrolę radia, telewizji i internetu zapewnia Centralna Agencja Bezpieczeństwa Nauki i Technologii Komunikacyjnej[10]. Rząd zezwolił na posiadanie telefonów komórkowych (w tym smartfonów), jednocześnie jednak opracował środki techniczne, które pozwalają na kontrolowanie komunikacji w sieci intranetowej Kwangmyong, działającej od listopada 2002 roku[3][8][10]. Kwangmyong umożliwia połączenie się wyłącznie z krajowymi stronami internetowymi oraz usługami poczty elektronicznej[11]. Za pośrednictwem Kwangmyongu niemożliwe jest połączenie się z Internetem[10]. Z telefonii komórkowej korzysta ok. 3 mln Koreańczyków[11]. Za przeglądanie mediów internetowych spoza Korei Północnej obywatele mogą zostać wysłani do obozów koncentracyjnych[3]. Dostęp do Internetu (za pośrednictwem łączy satelitarnych[12]) przysługuje wyłącznie elitom politycznym i obcokrajowcom[8][11]. Pod koniec lat 50. XX wieku zakazano posiadania przestrojonego radia. Sprzedawane odbiorniki umożliwiały wyłącznie odbiór stacji krajowych[10].

W bibliotekach zbiory są podzielone na dwie grupy. Dla wszystkich dostępne są publikacje o charakterze technicznym. Opracowania nietechniczne (np. książki historyczne, polityczne albo powieści) dostępne są wyłącznie dla użytkowników mających stosowne zezwolenie[10].

W mediach pomija się informacje przedstawiające osiągnięcia krajów kapitalistycznych (zwłaszcza Korei Południowej i Stanów Zjednoczonych), np. północnokoreańskie media nie informowały o przebiegu Letnich Igrzysk Olimpijskich w Seulu w 1988 roku. Eksponowane są zaś informacje o strajkach, katastrofach i klęskach żywiołowych i przestępstwach za granicą[9]. W Korei Północnej występuje zjawisko usuwania z mediów osób skazanych na zapomnienie. Ofiarą tej praktyki był m.in. wuj Kim Dzong Una Jang Sŏng T’aek, skazany na karę śmierci w grudniu 2013 roku[8].

Nielegalne źródła informacji

W wyniku złej sytuacji ekonomicznej i ucieczek Koreańczyków do Chin podczas klęski głodu, rząd zezwolił na działalność ok. 400 prywatnych targów[3][13]. Miejsca te ułatwiły dystrybuowanie przemycanych kaset VHS oraz filmów DVD wśród obywateli pod koniec XX wieku[13][14]. Pomimo kar dystrybuowane są pendrive’y zawierające filmy i programy telewizyjne z Korei Południowej[3]. Ponadto obywatele przemycają płyty DVD oraz nielegalnie odbierają zagraniczne programy telewizyjne i radiowe[8]. Według szacunków nawet milion obywateli może słuchać zagranicznych audycji radiowych[6]. Z Chin sprowadza się nielegalne książki, filmy, prasę, karty SIM i telefony komórkowe[11][14]. Pojawienie się drugiego obiegu informacji zmusiło w 2000 roku władze Korei Północnej do przyznania, że w wyniku programu zbrojeń poziom życia mieszkańców Korei Północnej jest niższy niż na Południu[13]. Po protestach w Korei Południowej przeciwko importowi amerykańskiej wołowiny w 2008 roku oraz wzrostu popularności Lee Myung-bak, który w 2009 roku został prezydentem Korei Południowej przyczyniły się do powrotnego przedstawiania mieszkańców Korei Południowej jako ludzi żyjących w nędzy[15].

Przypisy

  1. ↑ Rekść 2009 ↓, s. 159.
  2. ↑ Rzepliński i Hosaniak 2004 ↓, s. 108.
  3. ↑ a b c d e f g h i North Korea [online], rsf.org [dostęp 2023-06-17] (ang.).
  4. ↑ a b c Korea Północna. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-06-14].
  5. ↑ a b c Weber 2016 ↓, s. 152.
  6. ↑ a b Weber 2016 ↓, s. 153.
  7. ↑ Justin McCurry, Kim Jong-un declared ‘supreme leader’ in North Korea [online], theguardian.com, 29 grudnia 2011 [dostęp 2023-06-18] (ang.).
  8. ↑ a b c d e 10 Most Censored Countries [online], cpj.org [dostęp 2023-06-17] (ang.).
  9. ↑ a b c Weber 2016 ↓, s. 158.
  10. ↑ a b c d e f Weber 2016 ↓, s. 157.
  11. ↑ a b c d Korea Północna: Zaostrzona kontrola komunikacji ze światem zewnętrznym rujnuje życie rodzin [online], amnesty.org.pl, 9 marca 2016 [dostęp 2023-06-17].
  12. ↑ Mider i Borówka 2012 ↓, s. 148.
  13. ↑ a b c Myers 2011 ↓, s. 48.
  14. ↑ a b Weber 2016 ↓, s. 147.
  15. ↑ Myers 2011 ↓, s. 133.

Bibliografia

  • Daniel Mider, Olgierd Borówka. Internet-medium bez cenzury?. „Studia Politologiczne”. 25, 2012. 
  • B.R. Myers, Najczystsza rasa. Propaganda Korei Północnej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, ISBN 978-83-01-16589-5.
  • Korea Północna za zasłoną. Andrzej Rzepliński, Joanna Hosaniuk (red.). Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, 2004.
  • Aleksander Rekść. Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna – totalitaryzm w wydaniu Dżucze. „Disputatio: studenckie zeszyty naukowe”. 8, 2009. 
  • Kamil Weber. Przepływ informacji na pograniczu północnokoreańsko-chińskim. Szansa na erozję systemu?. „Border and Regional Studies”. 4.1, 2016.