Cerkiew Świętej Zofii w Nesebyrze

cerkiew Świętej Zofii
Църква Света София

Państwo	Bułgaria
Miejscowość	Nesebyr
Wyznanie	prawosławne
Rodzaj	bazylika metropolitalna
Wezwanie	Świętej Zofii
Położenie na mapie Bułgarii cerkiew Świętej Zofii w Nesebyrze
42°39′32,8″N 27°44′09,7″E/42,659111 27,736028
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew Świętej Zofii^[1] (błg. Църква Света София, hist. grec. Ναός Αγίας Σοφίας) – ruiny zabytkowej, prawosławnej świątyni, określanej również jako Stara Metropolija (błg. Старата митрополия), położonej w centrum Nesebyru.

Trzynawowa bazylika w centrum miasta^[2] jest najstarszym kościołem Nesebyru – powstała na przełomie IV i V wieku n.e., a przebudowano ją w IX wieku^[3], kiedy stała się częścią kompleksu biskupiego^{[potrzebny przypis]}. Jako że cerkiew pełniła funkcję katedry Nesebyru była nazywana Starą Metropolią^[3] lub Starym Biskupstwem^[2]. W 1257 roku splądrowali ją Wenecjanie, którzy wywieźli miejscowe relikwie do Wenecji, a ostatecznie opuszczona została w XVIII wieku^{[potrzebny przypis]}. Zawalenie budowli nastąpiło prawdopodobnie w początkach XIX wieku^[4].

Cerkiew ma łączną długość 25 metrów i 22 metrów szerokości. Nawy oddzielone były dwoma rzędami kamiennych filarów wspierających ceglane łuki^[2], po pięć w każdym. Główna nawa, szeroka na 9,3 metra^{[potrzebny przypis]}, zamknięta jest od wschodu półkolistym prezbiterium z synthrononem nakryte półokrągła absydą^[2]. Do czasów współczesnych zachowały się mury nawy głównej z dwoma rzędami arkad, prezbiterium nakryte półkopułą i resztki murów naw bocznych^[3]. Ruiny są miejscem organizacji koncertów i miejscem ślubów^[4].

Wraz z innymi zabytkowymi cerkwiami Nesebyru została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO oraz 100 najważniejszych obiektów turystycznych w Bułgarii.

• Siewak-Sojka Z., Topolnicka-Bacewicz I.: Bułgaria. Praktyczny Przewodnik. Bielsko-Biała: Pascal, 2012, s. 370. ISBN 978-83-7513-961-5.