Chimbu (lud)
Populacja |
250 tys. |
---|---|
Miejsce zamieszkania |
Papua-Nowa Gwinea (doliny Chimbu, Koro, Wahgi) |
Język | |
Religia |
chrześcijaństwo (katolicyzm, protestantyzm), wierzenia tradycyjne |
Grupa |
Chimbu, także: Kuman, Simbu[1] – lud papuaski z Papui-Nowej Gwinei[2], zamieszkujący doliny Chimbu, Koro i Wahgi w regionie gór centralnych[1]. Ich liczebność wynosi 250 tys. osób[2].
Posługują się językiem chimbu (kuman) z postulowanej rodziny transnowogwinejskiej[3]. W użyciu są także różne inne języki z grupy chimbu-wahgi (częściowo w zaniku), a także tok pisin i angielski[4]. Nazwę „Chimbu” mieli nadać im australijscy podróżnicy w latach 30. XX wieku[1]. Sama ludność regionu – na poziomie lokalnym – chętniej identyfikuje się z własnym klanem bądź plemieniem[1].
Ludność na północ od Chimbu to Bundi, na południe – Gumine, na wschód – Chuave i Siane, na zachód – Kuma. Pod względem kultury są stosunkowo bliscy grupie etnicznej Kuma[1].
Wyznają chrześcijaństwo (katolicyzm i protestantyzm), ale utrzymują się wśród nich także wierzenia tradycyjne. Powszechne są kulty synkretyczne czerpiące z chrześcijaństwa i animizmu[2].
Tradycyjnie zajmują się rolnictwem ręcznym na terenach wysokogórskich[2]. Kluczowe znaczenie mają bataty, które są głównym składnikiem pożywienia[1]. Znaczną rolę odgrywa hodowla świń. Od XX wieku hodują bydło, konie i drób, uprawia się także kawę na sprzedaż[2]. Rzemiosło tradycyjne w dużej mierze zanikło[1].
We wszelkich sferach tradycyjnego życia społecznego dominowali mężczyźni[2]. Struktura społeczna opiera się na rodach patrylinearnych[1][2].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Karl Rambo, Paula Brown: Chimbu. W: David Levinson (red.): Encyclopedia of World Cultures. T. 2: Oceania. Boston: G.K. Hall, 1991, s. 34–37. ISBN 0-8168-8840-X. OCLC 22492614. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Michaił Anatoljewicz Czlenow: Czimbu. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 626. ISBN 978-5-85270-155-8. OCLC 40821169. [dostęp 2024-08-15]. (ros.).
- ↑ M. Paul Lewis , Gary F. Simons , Charles D. Fennig (red.), Kuman, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-06-02] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-21] (ang.).
- ↑ Dzibiel Gierman Walentinowicz: Czimbu. Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 2022-08-18. [dostęp 2024-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-15)]. (ros.).