Chlorophoneus

Chlorophoneus[1]
Cabanis, 1851[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – dzierzbik oliwkowy (C. olivaceus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

dzierzbiki

Rodzaj

Chlorophoneus  

Typ nomenklatoryczny

 Malaconotus rubiginosus Sundevall, 1850 (= Lanius olivaceus Shaw, 1809)

Synonimy
Gatunki

6 gatunków – zobacz opis w tekście

Multimedia w Wikimedia Commons

Chlorophoneus – rodzaj ptaków z rodziny dzierzbików (Malaconotidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce[6].

Morfologia

Długość ciała 17–25,5 cm; masa ciała 22–61 g[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1851 roku niemiecki ornitolog Jean Cabanis w publikacji swojego autorstwa Museum Heineanum[2]. Cabanis wymienił kilka gatunków nie wyznaczając gatunku typowego[2]; w ramach późniejszego oznaczenia w 1855 roku angielski ornitolog George Robert Gray na gatunek typowy wyznaczył dzierzbika oliwkowego (Ch. olivaceus)[8].

Etymologia

  • Meristes: gr. μεριστης meristēs „rozdzielacz”, od μεριζω merizō „rozdzielać”[9]. Typ nomenklatoryczny: Reichenbach na rycinie lxx nazwanej „Laniinae: Psarinae” nie podaje gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia na gatunek typowy wyznaczono Lanius olivaceus Shaw, 1809[10].
  • Chlorophoneus: gr. χλωρος khlōros „zielony”; φονευς phoneus „morderca” (tj. dzierzba), od φονευω phoneuō „mordować”[11].
  • Cosmophoneus: gr. χλωρος khlōros zielony; φονευς phoneus „morderca” (tj. dzierzba), od φονευω phoneuō „mordować”[12]. Typ nomenklatoryczny: Laniarius multicolor G.R. Gray, 1845.
  • Dryophoneus: gr. δρυς drus, δρυος druos „drzewo”; φονευς phoneus „morderca” (tj. dzierzba), od φονευω phoneuō „mordować”[13]. Typ nomenklatoryczny: Laniarius bocagei Reichenow, 1894.

Podział systematyczny

W niektórych ujęciach systematycznych gatunki z tego rodzaju umieszczane są w rodzaju Telophorus[7]; tutaj podział systematyczny za „Kompletną listą ptaków świata”[14]:

  • Chlorophoneus kupeensis Serle, 1951 – dzierzbik czarnouchy
  • Chlorophoneus multicolor (G.R. Gray, 1845) – dzierzbik różnobarwny
  • Chlorophoneus nigrifrons (Reichenow, 1896) – dzierzbik czarnoczelny
  • Chlorophoneus olivaceus (Shaw, 1809) – dzierzbik oliwkowy
  • Chlorophoneus bocagei (Reichenow, 1894) – dzierzbik białobrewy
  • Chlorophoneus sulfureopectus (Lesson, 1831) – dzierzbik złoty

Uwagi

Przypisy

  1. ↑ Chlorophoneus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c J. Cabanis: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. T. 1: Singvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1850–1851, s. 70. (niem.).
  3. ↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. lxx. (niem.).
  4. ↑ O.R. Neumann. Beiträge zu einer Revision der Laniarinen. „Journal für Ornithologie”. Fünfte Folge. 47 (6), s. 392, 1899. (niem.). 
  5. ↑ D.A. Bannerman. A new Genus of Shrikes. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 59 (416), s. 6, 1938. (ang.). 
  6. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy), Batises, bushshrikes, boatbills, vangas (sensu lato) [online], IOC World Bird List (v13.1) [dostęp 2023-06-22] (ang.).
  7. ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Bushshrikes and Allies (Malaconotidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2021, Telophorus, DOI: 10.2173/bow.malaco2.01 [dostęp 2023-06-22] (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  8. ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 61. (ang.).
  9. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Meristes [dostęp 2023-06-22].
  10. ↑ H. Gadow: Catalogue of the Passeriformes, or Perching Birds, in the collection of the British Museum. Cz. 8: Cichlomorphæ: Part V. Containing the families Paridæ and Laniidæ (Titmice and Shrikes), and Certhiomorphæ (Cheepers and Nuthatches). London: Printed by order of the Trustees, 1883, s. 150, seria: Catalogue of the Birds in the British Museum. (ang.).
  11. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Chlorophoneus [dostęp 2023-06-22].
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cosmophoneus [dostęp 2023-06-22].
  13. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Dryophoneus [dostęp 2023-06-22].
  14. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: Malaconotidae Swainson, 1824 – dzierzbiki - Bush-shrikes, Puffbacks and Tchagras (wersja: 2022-08-27), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2023-06-22].

Bibliografia

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).