Coyolxauhqui

Coyolxauhqui
bogini Księżyca
Ilustracja
Kamienny dysk (tzw. Kamień Coyolxauhqui), przedstawiający Coyolxauhqui
Występowanie

wierzenia Azteków

Atrybuty

kolczyk w nosie w kształcie księżyca

Teren kultu

Państwo Azteków

Rodzina
Matka

Coatlicue

Głowa bogini Coyolxauhqui, ok. 1500 r., dioryt, 80 x 80 x 65 cm; Narodowe Muzeum Antropologiczne w Meksyku (Meksyk). Coyolxauhqui ma zamknięte oczy po ucięciu głowy przez jej brata Huitzilopochtli

Coyolxauhqui („Złote Dzwoneczki”) – w mitologii azteckiej bogini Księżyca.

Charakterystyka

Coyolxauhqui była córką Coatlicue. Jej imię wzięło się stąd, że na policzkach nosiła ornament przedstawiający maleńkie dzwoneczki. Prócz tego przedstawiano ją z kolczykiem w nosie w kształcie księżyca.

Coyolxauhqui w mitach

Coyolxauhqui jest bohaterką wielu mitów. Do najbardziej znanego należy mit o narodzinach Huitzilopochtli. W jednej z wersji tego mitu to właśnie ona ostrzegła matkę przed jej czterystu synami, którzy chcieli ją zabić. Huitzilopochtli, gdy wyszedł z łona matki i zaczął zabijać swych braci, niedoszłych jego zabójców, zabił przez przypadek i swoją siostrę. Fakt ten bardzo go zmartwił i po odcięciu jej głowy umieścił ją na nocnym niebie jako Księżyc. Inne źródła mówią, że jej głowa została umieszczona na szczycie góry Coatepec („Wężowej Góry”).

Kamień Coyolxauhqui

Pod ruinami Wielkiej Piramidy (Templo Mayor) w Meksyku (dawnym Tenochtitlánie) znaleziono kamienny dysk przedstawiający nagą Coyolxauhqui z przepaską na biodrach, z odciętą głową, rękami i nogami. Odpowiada on wersji, wg której Huitzilopochtli zabił siostrę, jako swego głównego wroga, a scena ta była odgrywana w trakcie składania ofiar z ludzi dla Huitzilopochtli[1].

Coyolxauhqui i inne jej postacie

Coyolxauhqui występowała także pod innym wcieleniem jako Tlazolteotl („Oczyszczająca Dusze”, „Pożeraczka Nieczystości”), czyli jako ta, która niszczy wszystko co negatywne i grzeszne na Ziemi. Inną jej postacią była bogini Ziemi Toci („Nasza Babka”) oraz bogini Księżyca Yohaulticetl.

Przypisy

  1. ↑ Justyna Olko: Meksyk przed konkwistą, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2010, s. 135-136, ISBN 978-83-06-03237-6

Bibliografia

  • Maria Frankowska: Mitologia Azteków. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987. ISBN 83-221-0280-1.
  • George Vaillant: Aztekowie z Meksyku. Warszawa: PWN, 1965.
  • Irena Curyło-Gonzalez: Człowiek i świat wartości w Mezoameryce. Warszawa: Scholar, 2001. ISBN 83-88495-29-1.
  • Marjorie Leach: Uniwersalny leksykon bóstw. Poznań: Atena, 1998. ISBN 83-85414-30-4.