Diecezja grodzieńska

Diecezja grodzieńska
Гродзенская дыяцэзія
	; Katedra św. Franciszka Ksawerego w Grodnie
Państwo	Białoruś
Siedziba	Grodno; ul. K. Marksa 4
Data powołania	13 kwietnia 1991
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	mińsko-mohylewska
Katedra	św. Franciszka Ksawerego
Biskup diecezjalny	Włodzimierz Hulaj
Biskup senior	Aleksander Kaszkiewicz
	Dane statystyczne (2014)
Liczba wiernych; • odsetek wiernych	573 215; 54,4%
Liczba kapłanów; • w tym diecezjalnych; • w tym zakonnych	211; 160; 51
Liczba osób zakonnych	171
Liczba dekanatów	16
Liczba parafii	196
Powierzchnia	25 000 km²
	; Diecezja na mapie Białorusi
	53°40′41,5″N 23°49′52,1″E/53,678194 23,831139
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Diecezja grodzieńska (biał. Гродзенская дыяцэзія; Hrodzienskaja dyjacezija; Гарадзенская дыяцэзія; Haradzienskaja dyjacezija) – jedna z czterech diecezji obrządku łacińskiego na Białorusi w obwodzie grodzieńskim, wchodząca w skład metropolii mińsko-mohylewskiej.

Historia

W czasie sejmu wielkiego zamierzano w miejsce biskupstwa inflanckiego utworzyć diecezję grodzieńską. Król Polski Stanisław August Poniatowski zamierzał mianować pierwszym biskupem grodzieńskim ks. Daniela Kazimierza Narbutta. Rozbiory Polski zniweczyły jednak te plany^[1].

Diecezję erygował Jan Paweł II 13 kwietnia 1991 roku. Jej obszar pokrywać się miał z terytorium obwodu grodzieńskiego (ok. 25 tys. kilometrów kwadratowych). Pierwszym biskupem mianowany został ówczesny proboszcz parafii Ducha Świętego w Wilnie Aleksander Kaszkiewicz. W latach 1998–2004 diecezja posiadała również biskupa pomocniczego w osobie Antonija Dziamjanki. Od 1999 roku biskup grodzieński wchodzi w skład Konferencji Biskupów Katolickich na Białorusi. W 2016 roku ustanowiono grodzieńską kapitułę katedralną^[2]. 30 września 2024 roku biskup grodzieński Aleksander Kaszkiewicz przeszedł na emeryturę, a jego następcą został biskup Włodzimierz Hulaj^[3].

Biskupi

Osobny artykuł: Biskupi grodzieńscy.

Biskup diecezjalny: bp Włodzimierz Hulaj (od 2024)
Aleksander Kaszkiewicz (biskup senior)

Polska cyrylica

Ze względu na nieznajomość alfabetu łacińskiego pośród wiernych, Wydawnictwo Diecezjalne publikuje modlitewniki i zbiory pieśni kościelnych po polsku ale w zapisie cyrylicznym.^[4]^[5]^[6]^[7]

Mapa diecezji

Matka Boska Ostrobramska – patronka diecezji

Patroni

Głównym patronem diecezji jest Matka Boska Ostrobramska. Dodatkowymi patronami są: święty Kazimierz Jagiellończyk oraz święty Maksymilian Maria Kolbe.

Struktura i wierni

Terytorium diecezji zamieszkuje około 1,052 miliona osób, z czego 573 tysiące to katolicy. Katolicy stanowią więc 54,9% ludności terytorium.

Instytucje

Kuria diecezjalna
Grodzieńska Kapituła Katedralna
Wyższe Seminarium Duchowne
Caritas diecezjalne
Wydawnictwo diecezjalne (wydaje gazetę „Słowo Życia”)

Kościołem katedralnym jest bazylika św. Franciszka Ksawerego w Grodnie.

Sanktuaria

Sanktuarium Matki Bożej Pocieszycielki Strapionych w Borunach
Sanktuarium Matki Bożej Kongregackiej w Grodnie (katedra)
Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Gudogajach
Sanktuarium Matki Bożej Jasnogórskiej Cierpliwie Słuchającej w Kopciówce
Sanktuarium Błogosławionych Męczennic w Nowogródku
Sanktuarium Jezusa Frasobliwego w Rosi
Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Szczuczynie
Sanktuarium Matki Bożej Trokielskiej Królowej Rodzin w Trokielach

Święci i błogosławieni

Wśród świętych i błogosławionych związanych z diecezją grodzieńską znajdują się:

św. o. Maksymilian Maria Kolbe OFMConv.
bł. Marianna Biernacka
bł. ks. Henryk Hlebowicz
bł. ks. Antoni Leszczewicz MIC
bł. s. Bogumiła Noiszewska CSIC,
bł. o. Achilles Puchała OFMConv.
bł. ks. Michał Sopoćko
bł. s. Maria Marta Kazimiera Wołowska CSIC
11 męczennic z Nowogródka

Miasta diecezji

Miasta diecezji grodzieńskiej
miasto	dekanat	rejon	ludność^[8]	liczba parafii
Grodno	Grodno-Wschód Grodno-Zachód	Grodno	373 747	12
Lida	Lida	lidzki	101 616	5
Słonim	Słonim	słonimski	49 441	3
Wołkowysk	Wołkowysk	wołkowyski	44 004	2
Smorgonie	Smorgonie	smorgoński	37 527	2
Nowogródek	Nowogródek	nowogródzki	29 424	2
Oszmiana	Oszmiana	oszmiański	16 835	1
Mosty	Mosty	mostowski	15 770	1
Szczuczyn	Szczuczyn	szczuczyński	15 475	1
Ostrowiec	Ostrowiec	ostrowiecki	10 878	2
Skidel	Grodno-Wschód	skidelski	10 717	1
Brzozówka	Nowogródek	lidzki	10 311	1
Iwie	Iwie	iwiejski	7 702	1
Zdzięcioł	Zdzięcioł	zdzięcielski	7 624	1
Świsłocz	Brzostowica Wielka	świsłocki	6 426	1

Przypisy

↑ Grodno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 831 .
↑ АнгелінаА. Пакачайла АнгелінаА., Rozpoczęła posługę kapituła grodzieńska [online], slowo.grodnensis.by [dostęp 2016-08-04] .
↑ Biskup Aleksander Kaszkiewicz odchodzi. Jest komunikat Nuncjatury Apostolskiej. s. glosznadniemna.pl. [dostęp 2024-09-30].
↑ TomaszT. Kamusella TomaszT., The New Polish Cyrillic in Independent Belarus, „Colloquia Humanistica”, 8, 2019, s. 79-112 .
↑ Np. Жельветро, Витольд / Zhelvetro, Vitol’d [=Żelwetro, Witold], ed. 2010. Спевник костельны Spevnik kostel’ny [=Śpiewnik kościelny] [Hymnal] [3rd edition]. Гродно Hrodno [=Hrodna]: Гродзенская дыяцэзія Рымска-каталіцкага Касцёла ў Рэспубліцы Беларусь Hrodzienskaja dyjacezija Rymska-katalickaha Kascioła ŭ Respublicy Biełaruś. ISBN 978-985-6724-70-4
↑ Np. Крыштопік, Тадэвуш / Kryshtopik, Tadevush [=Krysztopik, Tadeusz]. 2015. Pacierz. Katechizm [Prayers. Catechism] (4te wydanie). Гродно Hrodno [=Hrodna]: Гродзенская дыяцэзія Рымска-каталіцкага Касцёла ў Рэспубліцы Беларусь Hrodzienskaja dyjacezija Rymska-katalickaha Kascioła ŭ Respublicy Biełaruś. ISBN 978-985-6940-76-0
↑ Np. Силиневич, Ирена / Silinevich, Irena [=Siliniewicz, Irena] and Верная, Рэната / Vernaia, Renata [=Wiernaja, Renata], eds. 2018. W Tobie nasza nadzieja. Modlitewnik / В тебе наша надежда. Молитвенник V tebe nasha nadezhda. Molitevnik [You Are Our Hope: A Prayer Book]. Гродно Grodna [=Hrodna]: Гродненская епархия Римско-католической Церкви в Республике Беларусь Grodnenskaia eparkhiia Rimsko-katolicheskoi Tserkvi v Respublike Belarus'. ISBN 978-985-7132-03-4
↑ 2018

Bibliografia

Diecezja grodzieńska na stronie catholic.by (biał.)
Diecezja grodzieńska [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-08-22] (ang.).
Diecezja grodzieńska w bazie gcatholic.org [dostęp 22.08.2018] (ang.).

[1] Grodno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 831 .

[2] АнгелінаА. Пакачайла АнгелінаА., Rozpoczęła posługę kapituła grodzieńska [online], slowo.grodnensis.by [dostęp 2016-08-04] .

[3] Biskup Aleksander Kaszkiewicz odchodzi. Jest komunikat Nuncjatury Apostolskiej. s. glosznadniemna.pl. [dostęp 2024-09-30].

[4] TomaszT. Kamusella TomaszT., The New Polish Cyrillic in Independent Belarus, „Colloquia Humanistica”, 8, 2019, s. 79-112 .

[5] Np. Жельветро, Витольд / Zhelvetro, Vitol’d [=Żelwetro, Witold], ed. 2010. Спевник костельны Spevnik kostel’ny [=Śpiewnik kościelny] [Hymnal] [3rd edition]. Гродно Hrodno [=Hrodna]: Гродзенская дыяцэзія Рымска-каталіцкага Касцёла ў Рэспубліцы Беларусь Hrodzienskaja dyjacezija Rymska-katalickaha Kascioła ŭ Respublicy Biełaruś. ISBN 978-985-6724-70-4

[6] Np. Крыштопік, Тадэвуш / Kryshtopik, Tadevush [=Krysztopik, Tadeusz]. 2015. Pacierz. Katechizm [Prayers. Catechism] (4te wydanie). Гродно Hrodno [=Hrodna]: Гродзенская дыяцэзія Рымска-каталіцкага Касцёла ў Рэспубліцы Беларусь Hrodzienskaja dyjacezija Rymska-katalickaha Kascioła ŭ Respublicy Biełaruś. ISBN 978-985-6940-76-0

[7] Np. Силиневич, Ирена / Silinevich, Irena [=Siliniewicz, Irena] and Верная, Рэната / Vernaia, Renata [=Wiernaja, Renata], eds. 2018. W Tobie nasza nadzieja. Modlitewnik / В тебе наша надежда. Молитвенник V tebe nasha nadezhda. Molitevnik [You Are Our Hope: A Prayer Book]. Гродно Grodna [=Hrodna]: Гродненская епархия Римско-католической Церкви в Республике Беларусь Grodnenskaia eparkhiia Rimsko-katolicheskoi Tserkvi v Respublike Belarus'. ISBN 978-985-7132-03-4

[8] 2018

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Archidiecezja	mińsko-mohylewska
Diecezje	grodzieńska pińska witebska