Draç

Draç

„Draç” w Stambule w 1910 roku
Klasa	torpedowiec
Typ	Antalya
Historia
Stocznia	Ansaldo, Genua
Położenie stępki	kwiecień 1904
Wodowanie	1904
Imperium Osmańskie
Wejście do służby	8 stycznia 1907
Turcja
Wejście do służby	1924
Wycofanie ze służby	1924
Los okrętu	złomowany w 1936
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 165 ton
Długość	całkowita: 51 metrów między pionami: 50,5 metra
Szerokość	5,7 metra
Zanurzenie	1,4 metra
Napęd
2 maszyny parowe o łącznej mocy 2700 KM 2 kotły, 2 śruby
Prędkość	26 węzłów
Uzbrojenie
2 działka kal. 37 mm (2 x I) 4 torpedy
Wyrzutnie torpedowe	2 × 450 mm (2 x I)
Załoga	30
Multimedia w Wikimedia Commons

Draç – turecki torpedowiec z początku XX wieku, jedna z siedmiu zbudowanych we Włoszech jednostek typu Antalya. Okręt został zwodowany w 1904 roku w stoczni Ansaldo w Genui, a w skład marynarki Imperium Osmańskiego wszedł 8 stycznia 1907 roku. Torpedowiec wziął udział w I wojnie bałkańskiej i I wojnie światowej, a następnie służył pod banderą Republiki Turcji do 1924 roku. W 1926 roku okręt przebudowano na barkę, a złomowany został w 1936 roku.

Projekt i budowa

Siedem torpedowców typu Antalya zostało zamówionych przez Turcję we Włoszech w 1904 roku^[1]. Jednostki były niemal identyczne jak okręty typu Akhisar, różniąc się siłownią o większej mocy^[1].

„Draç” zbudowany został w stoczni Ansaldo w Genui (numer stoczniowy 138)^[1][2]. Stępkę okrętu położono w kwietniu 1904 roku i w tym samym roku został zwodowany^[2][3] . W 1905 roku przeprowadzono próby morskie, zaś 29 listopada 1906 roku torpedowiec został odebrany przez zamawiającego w Genui^[2]. Nazwę otrzymał od albańskiego miasta Durrës^[4].

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był torpedowcem z kadłubem wykonanym ze stali, podzielonym na dziewięć przedziałów wodoszczelnych^[1][2]. Długość całkowita wynosiła 51 metrów (50,5 metra między pionami) szerokość 5,7 metra i zanurzenie 1,4 metra^[1][2]. Wyporność normalna wynosiła 165 ton^[1][2]. Jednostka napędzana była przez dwie pionowe, trzycylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania Ansaldo o łącznej mocy 2700 KM, do których parę dostarczały dwa kotły wodnorurkowe (także produkcji Ansaldo)^[2][3] [a]. Prędkość maksymalna napędzanego dwoma śrubami okrętu wynosiła 26 węzłów^[1][2][b]. Okręt zabierał zapas 60 ton węgla^[1][3] .

Na uzbrojenie artyleryjskie jednostki składały się dwa pojedyncze działka kalibru 37 mm QF L/20 Hotchkiss z zapasem 250 nabojów^[2][3] . Broń torpedową stanowiły zamontowane na pokładzie, z przodu i tyłu sterówki, dwie pojedyncze obracalne wyrzutnie kalibru 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped^[2][3] .

Załoga okrętu składała się z 4 oficerów i 26 podoficerów i marynarzy^[2][3] [c].

Służba

„Draç” został wcielony w skład marynarki wojennej Imperium Osmańskiego 8 stycznia 1907 roku w Stambule^[2][3] . W maju 1909 roku torpedowiec wziął udział w pierwszych manewrach floty tureckiej na Morzu Marmara^[5]. 10 października 1912 roku, tuż po wybuchu I wojny bałkańskiej, okręt stacjonował w Stambule, a od 16 października przebywał w stoczni Tersane-i Amire w Stambule^[6]. Po podpisaniu zawieszenia broni w kwietniu 1913 roku torpedowce „Draç” i „Musul” patrolowały rejon miast Tekirdağ i Silivri^[7].

Od lipca do sierpnia 1914 roku okręty 1. dywizjonu torpedowców („Draç” wraz z siostrzanymi „Musul” i „Kütahya” oraz „Akhisar”) uczestniczyły w patrolowaniu zachodnich podejść do Dardaneli, zapuszczając się pod Imroz^[8]. 10 sierpnia okręt wziął na hol osmański wodnosamolot, który wodował przymusowo nieopodal Imroz, po czym dopłynął z nim do Çanakkale, obserwowany przez brytyjski niszczyciel^[9]. 27 października 1914 roku, przed przystąpieniem Imperium Osmańskiego do I wojny światowej po stronie państw centralnych, okręt, którym dowodził kpt. mar. (tur. yüzbaşı) Aziz Mahmut Ali, nadal wchodził w skład 1. dywizjonu torpedowców^[10].

Przed atakiem sił Ententy na Gallipoli „Draç” i siostrzane torpedowce zostały przerzucone do portów położonych na europejskim wybrzeżu Morza Marmara^[11]. 27 maja 1915 roku „Draç” i „Yarhisar” eskortowały zmierzający do Gelibolu pancernik „Barbaros Hayreddin”, unikając dzięki księżycowej nocy ataku ze strony brytyjskiego okrętu podwodnego HMS E11^[12]. 27 czerwca okręt wszedł na mieliznę nieopodal Şarköy^[2]. W 1915 roku na torpedowcu dokonano modyfikacji uzbrojenia: zdemontowano jedną wyrzutnię kal. 450 mm, instalując w zamian działo kalibru 57 mm SK L/45 C/99, z zapasem 100 nabojów^[2][3] . Załoga okrętu liczyła w tym czasie czterech Niemców i 39 Turków^[2].

Po postawieniu w sierpniu 1916 roku przez Rosjan dużej ilości min morskich u wejścia do Bosforu, prócz trałowców do likwidacji zagrożenia zostały przystosowane również torpedowce i niszczyciele „Draç”, „Musul”, „Kütahya”, „Yunus”, „Samsun” oraz kanonierka „Malatya” (typu Taşköprü)^[13].

1 marca 1918 roku „Draç” zderzył się z „Yunusem” nieopodal portu Tekirdağ^[14]. Od 14 lipca torpedowce „Draç”, „Musul”, „Akhisar” oraz „Sultanhisar” wraz z krążownikami torpedowymi „Berk-i Satvet” i „Peyk-i Şevket” jako jedyne okręty floty osmańskiej operowały aktywnie na Morzu Czarnym^[15]. W październiku okręt odstawiono do rezerwy^[2].

Po zakończeniu wojny, od lutego 1919 roku do 1920 roku jednostka pełniła służbę patrolową zwalczając przemyt^[16]. Uzbrojenie okrętu zostało w tym okresie zredukowane do dwóch działek kalibru 37 mm^[2][3] . 29 października 1923 roku „Draç” został formalnie wcielony do nowo powstałej marynarki wojennej Republiki Turcji, choć jego stan techniczny nie pozwalał na eksploatację^[17]. W 1924 roku jednostka podjęła czynną służbę, lecz jeszcze w tym samym roku okręt wycofano ze składu floty^[2]. W 1926 roku okręt przebudowano na barkę, którą używano w Gölcük^[2]. Jednostkę złomowano w 1936 roku^[2][3] [d].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
• Ivan Gogin: ANTALYA torpedo boats (1906-1907). Navypedia. [dostęp 2022-04-03]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Bernd Langensiepen, Ahmet Güleryüz: The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-659-0.
• The Naval Annual, 1912. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1912. (ang.).