Epsilon Cygni

Epsilon Cygni
ε Cyg
Ilustracja
Położenie w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Łabędź

Rektascensja

20h 46m 12,682s[1]

Deklinacja

+33° 58′ 12,92″[1]

Paralaksa (π)

0,04486 ± 0,00012″[1]

Odległość

72,71 ± 0,20 ly
22,292 ± 0,060 pc

Wielkość obserwowana

2,480 ± 0,009m[1]

Ruch własny (RA)

355,66 ± 0,08 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

330,60 ± 0,09 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−12,41 ± 0,12 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

olbrzym

Typ widmowy

K0 III[1]

Masa

~2 M☉[2]

Promień

12 R☉[2]

Metaliczność [Fe/H]

−0,10[3]

Wielkość absolutna

0,739 ± 0,009m[4]

Jasność

61 L☉[2]

Wiek

1,5 mld lat[2]

Temperatura

4725 K[2]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

9001[3] pc

Mimośród

0,2447[3]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 53 Cyg
2MASS: J20461266+3358128
Bonner Durchmusterung: BD +33°4018
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 780
Boss General Catalogue: GC 28959
Katalog Gliesego: GJ 806.1, GJ 9707
Katalog Henry’ego Drapera: HD 197989
Katalog Hipparcosa: HIP 102488
Katalog jasnych gwiazd: HR 7949
SAO Star Catalog: SAO 70474
Aljanah, Gienah Cygni

Epsilon Cygni (Aljanah, ε Cyg) – gwiazda w gwiazdozbiorze Łabędzia, odległa o około 73 lata świetlne od Słońca.

Nazwa

Gwiazda ta ma nazwę własną Aljanah, która wywodzi się od arabskiego ‏الجناح‎ al janāħ, oznaczającego „skrzydło” (Łabędzia). Dawniej stosowano formę Gienah, która jednak odnosiła się też do gwiazdy Gamma Corvi[2][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2017 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Aljanah dla określenia tej gwiazdy[6].

Charakterystyka

Epsilon Cygni to pomarańczowy olbrzym należący do typu widmowego K0. Ma on temperaturę 4725 K i jasność 61 razy większą niż jasność Słońca. Masa tej gwiazdy to około 2 M☉, a promień jest 12 razy większy niż promień Słońca. Aljanah ma obecnie około 1,5 miliarda lat i prawdopodobnie w jego jądrze trwa synteza helu w węgiel; kilkadziesiąt milionów lat temu była to jeszcze biała gwiazda ciągu głównego, należąca do typu widmowego A[2].

Gwiazda ta była uznana za spektroskopowo podwójną z okresem zmian 20 dni, jednak obserwacja ta została podana w wątpliwość. Pomiary prędkości radialnej wskazują na systematyczny dryf, którego przyczyną może być bliski towarzysz o okresie obiegu co najmniej 15 lat, prawdopodobnie zbyt masywny by była to planeta pozasłoneczna[7].

Epsilon Cygni ma duży ruch własny, jednak w przestrzeni towarzyszy jej słaba gwiazda o wielkości obserwowanej 13,4m, oddalona o 78,7 sekundy kątowej (pomiar z 2007 r.)[2][8]. Jest to czerwony karzeł odległy o co najmniej 1700 au od Aljanah, okres obiegu gwiazd wokół środka masy układu to minimum 50 tysięcy lat[2]. Nieco bliżej (74,8″ w 2007 roku) widoczna jest gwiazda o wielkości 11,6m, lecz jej odmienny ruch własny dowodzi, że nie jest związana z Epsilon Cygni[2][8].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Epsilon Cygni w bazie SIMBAD (ang.)
  2. ↑ a b c d e f g h i j Jim Kaler: GIENAH CYGNI (Epsilon Cygni). STARS. [dostęp 2017-08-22]. (ang.).
  3. ↑ a b c Anderson E., Francis C.: HIP 102488. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-20]. (ang.).
  4. ↑ Obliczona na podstawie wielkości obserwowanej i paralaksy.
  5. ↑ Cygnus, the Swan. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 197. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  6. ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-19].
  7. ↑ McMillan, R.S.; Smith, P.H.; Moore, T.L.; Perry, M.L. Variation of the radial velocity of Epsilon Cygni A. „Publications of the Astronomical Society of the Pacific”. 104 (682), s. 1173–1176, 1992. DOI: 10.1086/133105. ISSN 0004-6280. Bibcode: 1992PASP..104.1173M. 
  8. ↑ a b Mason et al.: WDS J20462+3358A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.