Etyk z Istrii
Etyk z Istrii (łac. Aethicus Ister) – rzekomy średniowieczny podróżnik i geograf.
Zachowany łaciński tekst pod tytułem Kosmografia, datowany na VII/VIII wiek, podpisany imieniem niejakiego prezbitera Hieronima[1], stanowić ma wyciąg z nieznanego skądinąd greckojęzycznego traktatu Etyka z Istrii. Ów Etyk miał być z pochodzenia wysoko urodzonym Scytem[2], przemierzyć wszystkie kraje ówczesnej ekumeny, a także biegłym filozofem, od którego imienia wzięła nazwę etyka. Rozpoczynająca się opisem stworzenia świata Kosmografia zawiera relację z krain odwiedzonych przez Etyka, od Cejlonu i głębi Afryki po Słupy Heraklesa i Thule[3].
Postać Etyka i zawarte w dziele informacje uważane są za fikcję literacką lub celową parodię. Odwołanie się do postaci prezbitera Hieronima, zapewne identycznego ze św. Hieronimem, mogło służyć przydaniu mistyfikacji powagi i starożytnego rodowodu. Spora część zawartego w Kosmografii materiału jest kompilacją wcześniejszych dzieł, m.in. Izydora z Sewilli i Solinusa, choć liczne partie cechują się oryginalnością[3]. W średniowieczu dzieło Etyka cieszyło się znaczną popularnością, informację z niego czerpali geografowie i twórcy map[3]. Już wtedy jednak traktowano je bardziej jak rodzaj literackiej zabawy, niż realne źródło wiedzy. Niemiecki historyk Heinz Löwe wysunął w 1952 roku hipotezę, iż twórcą Kosmografii był w rzeczywistości Wirgiliusz z Salzburga[4].
Przypisy
- ↑ Strzelczyk 1993 ↓, s. 13.
- ↑ Strzelczyk 1993 ↓, s. 14.
- ↑ a b c Encyclopedia of Ancient Natural Scientists. The Greek Tradition and its Many Heirs. edited by Paul T. Keyser and Georgia L. Irby-Massie. London: Routledge, 2008, s. 37. ISBN 978-0-415-34020-5.
- ↑ Strzelczyk 1993 ↓, s. 18.
Bibliografia
- Jerzy Strzelczyk: Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2008. ISBN 978-83-7177-532-1.
- Jerzy Strzelczyk. Drogi i bezdroża wiedzy o świecie w Europie wczesnośredniowiecznej. Aethicus z Istrii i jego Kosmografia. „Kwartalnik Historyczny”, 1993.
Linki zewnętrzne
- Jerzy Strzelczyk Iroszkocki biskup w Salzburgu. Problem Antypodów i „Kosmografia” Aethicusa z Istrii. Postać Wergiliusza (około 710—784), długoletniego biskupa Salzburga.