Fałdówka biała

Fałdówka biała
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

Incertae sedis

Rodzaj

fałdówka

Gatunek

fałdówka biała

Nazwa systematyczna
Plicatura nivea (Fr.) P. Karst.
Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 48: 342 (1889)
Multimedia w Wikimedia Commons

Fałdówka biała (Plicatura nivea (Fr.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Plicatura, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Takson ten w 1828 roku opisał Elias Fries, nadając mu nazwę Merulius niveus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Petter Adolf Karsten w 1889 r.[1] Synonimy[2]:

  • Merulius niveus Fr. 1828
  • Merulius rimosus Berk. ex Cooke 1891
  • Plicatura alni Peck 1872
  • Sesia nivea (Fr.) Kuntze 1891
  • Trogia alni (Peck) Peck 1878

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Morfologia

Owocnik

Rozpostarto-odgięty, luźno przyczepiony do podłoża, pofalowany, w stanie żywym miękki i elastyczny, po wysuszeniu kruchy i bardzo lekki. Górna strona w młodych owocnikach gładka i biała, w starszych delikatnie aksamitna, szarawa. Powierzchnia hymenialna początkowo biała i gładka, ale z czasem żółtawa lub jasnobeżowobrązowa, a w stanie suchym pomarańczowa do jasnobrązowej. W dojrzałych owocnikach powierzchnia hymenialna staje się wyraźnie i nieregularnie pofałdowana, ale bez listewek[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki z dużymi sprzążkami, w subhymenium o szerokości 23 µm, cienkościenne i silnie rozgałęzione. Strzępki subikulum o szerokości 3–6 µm, przy sprzążkach do 10 mm. Większość strzępek ma nieco pogrubione ściany, jest prosta, słabo rozgałęziona, z nielicznymi anastomozami. Cystyd brak. Podstawki prawie cylindryczne lub wąsko maczugowate, 12–18 × 3–4 µm, z czterema sterygmami i sprzążką w podstawie. Bazydiospory 4–4,5 × 1 µm, kiełbaskowate, gładkie, cienkościenne, amyloidalne, niecyjanofilne[4].

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie fałdówki białej w Ameryce Północnej (w USA i Kanadzie) i Europie[5]. Jest pospolita w olsach wzdłuż wybrzeży Bałtyku[4]. W Polsce do 2003 r. znane było tylko jedno stanowisko i to już historyczne, podane przez B. Eichlera w 1901 r. w Międzyrzeczu Podlaskim. Według W. Wojewody rozprzestrzenienie tego gatunku i stopień zagrożenia w Polsce nie są znane[3].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na martwych, zwisających lub zwalonych gałęziach, stojących lub zwalonych martwych pniach olchy, rzadko na innych drzewach liściastych, np. gruszach, wierzbach, brzozach, a w jednym przypadku znaleziono go na świerku[4]. W Polsce opisany został na martwych pniach topoli osiki[3].

Gatunki podobne

Fałdówka biała jest łatwo rozpoznawalna po białym kolorze, nieregularnie pomarszczonym hymenium i szklistych, wyraźnie amyloidalnych zarodnikach[4]. Co prawda jej starsze owocniki ciemnieją i z górnej strony stają się podobne do owocników fałdówki kędzierzawej, ale ta zawsze ma warstwę hymenialną wyraźnie listewkowatą[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-12-18].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-12-18].
  3. ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e Plicatura nivea [online], Mycobank [dostęp 2021-12-15].
  5. ↑ Mapa występowania fałdówki białej na świecie [online], DiscoverLife [dostęp 2021-12-18].
  6. ↑ Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.