Fluoroza

Fluoroza zębów
Fluorosis
Ilustracja
Fluoroza zębów
Klasyfikacje
ICD-10

K00.3
Dental fluorosis

Fluoroza – choroba, której objawy występują w szkliwie zębów, kościach i ścięgnach, których przyczyną jest zbyt duża zawartość fluoru w wodzie pitnej i pożywieniu. Choroba w swojej najlżejszej postaci objawia się plamami kredowymi na zębach. Plamy te wywołują nadżerkę szkliwa. Powoduje to zwiększenie kruchości i twardości szkliwa. U dorosłych fluoroza prowadzi do uszkodzenia nerwów. Choroba najbardziej niebezpieczna jest dla dzieci, które się intensywnie rozwijają, a także dla młodzieży.

Rodzaje fluorozy

  • hydrofluoroza
  • fluoroza pokarmowa
  • fluoroza przemysłowa
  • fluoroza powodowana przez lekarstwa

Fluoroza zębów

  • plamistość szkliwa; powstaje przy stężeniu F- w wodzie 1,5–2 ppm
  • uszkodzenie szkliwa
  • jasne i ciemne pasma na koronach zębów
  • nadżerki
  • złamania
  • znaczne pochłanianie barwników

Zatrucie ostre

Pojawia się przy większych ilościach F podanych jednorazowo, np. przy okazji wypadku przemysłowego czy zażycia zbyt dużej ilości preparatu z fluorem (lub zrobienie tego w niewłaściwy sposób np. wypicie płukanki).

Objawy

W razie kontaktu z układem oddechowym dodatkowo:

Fluoroza przewlekła

  • apatia
  • ataksja
  • bóle w układzie kostnym, a także mięśniowym i głowy
  • deformacje kości i stawów (np. koślawość kolan, deformacje kręgosłupa, podudzi, klatki piersiowej)
  • drżenia
  • kaszel
  • niedobór magnezu
  • nieżyt nosa
  • odczyny okostnowe i śródkostne
  • osłabienie
  • osteomalacja w przypadku niedoboru wapnia
  • osteoskleroza
  • parestezje
  • senność
  • skostnienia, zwapnienia
  • wyrośla kostne
  • uszkodzenie nerek
  • uszkodzenie wątroby
  • zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej
  • zaburzenia równowagi jonowej
  • zaburzenia wzroku
  • zahamowanie wzrostu chrząstki nasadowej kości
  • zapalenie dziąseł
  • zaparcia

Działanie nadmiaru fluoru

Na zęby

Fluor utrudnia mineralizację szkliwa: w nadmiarze uszkadza komórki tworzące szkliwo, ameloblasty, hamuje także działanie enzymów, np. fosfataz, oraz przeszkadza też we wzroście kryształów.

Na kości

Ekspozycja na nadmiar fluoru prowadzi do pogrubia się warstwy korowej w kościach, oraz zwiększenia gęstości istoty gąbczastej.

Na enzymy

Udowodniono, iż fluor kompleksuje wiele metali (m.in Ca, Cu, Fe, Mg, Mn), reakcja taka zachodzi też prawdopodobnie w organizmie ludzkim. W związku z tym uniemożliwia on tym metalom przyłączenie się do enzymu, dla którego jest kofaktorem, tym samym uniemożliwiając działanie enzymu. Dotyczy to ważnych enzymów, m.in. utleniających wchodzących w skład różnych szlaków metabolicznych, także z syntezą ATP.

Zapobieganie

  • Unikanie rejonów o wysokim stężeniu fluoru czy to naturalnym, czy ze źródeł przemysłowych
  • Niespożywanie fluorowanej wody
  • Umiar w korzystaniu z preparatów z fluorem (dzisiaj fluor dodaje się głównie do past do zębów)

Zobacz też

  • szkodliwe działanie fluoru w atmosferze – freony

Bibliografia

  • "Ekologia medyczna- wybrane zagadnienia" pod redakcją Alicji Kurnatowskiej i Piotra Kurnatowskiego, rozdział 7. "Wpływ nadmiaru fluoru na stan zdrowia i rozwój dzieci", Danuta Chlebna-Sokół