Franklin Pierce

Franklin Pierce
Ilustracja
Prezydent Franklin Pierce pomiędzy 1855 a 1865 rokiem
Data i miejsce urodzenia

23 listopada 1804
Hillsborough

Data i miejsce śmierci

8 października 1869
Concord

14. prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres

od 4 marca 1853
do 4 marca 1857

Przynależność polityczna

Partia Demokratyczna

Pierwsza dama

Jane Means Appleton

Wiceprezydent

William R. King

Poprzednik

Millard Fillmore

Następca

James Buchanan

Faksymile

Franklin Pierce (ur. 23 listopada 1804 w Hillsborough, zm. 8 października 1869 w Concord) – czternasty prezydent Stanów Zjednoczonych, urzędujący w latach 1853–1857.

Młodość i edukacja

Franklin Pierce urodził się 23 listopada 1804 w Hillsborough, jako syn generała Benjamina Pierce’a i jego drugiej żony[1]. Uczęszczał do szkoły w Hancock i Francetown[2]. Następnie podjął studia w Bowdoin College, który ukończył 1 września 1824[2]. Trzy lata później uzyskał prawo do prowadzenia samodzielnej praktyki prawniczej[2].

Kariera polityczna

W 1828 roku został członkiem legislatury stanowej New Hampshire i był nim do 1832, kiedy to został wybrany do Izby Reprezentantów[2]. Po pięciu latach został wybrany do Senatu, gdzie zasiadał do 1842 roku, kiedy to zrezygnował z mandatu ze względu na stan zdrowia i osiadł w Concord[2].

Był aktywny w Partii Demokratycznej, co zaowocowało propozycją objęcia stanowiska prokuratora generalnego w gabinecie Jamesa Polka w 1846[2]. Pierce jednak odmówił, a rok później zaciągnął się do wojska[2]. Brał aktywny udział w wojnie z Meksykiem i w ciągu dwóch miesięcy awansował na generała brygady[2]. Z wojska wystąpił wiosną 1848[2].

Po powrocie do New Hampshire, odmówił ponownego objęcia mandatu senatora, jak również zostania gubernatorem stanowym[3]. Wziął jednak udział w konwencji Partii Demokratycznej, przygotowującej się do wyborów prezydenckich w 1852 roku[3]. Nie miał zamiaru startować w wyborach, ale ponieważ nie można było wyłonić nominacji, potrzeba było kompromisowego kandydata[3]. W 49. głosowaniu nominację prezydencką otrzymał Pierce, a na wiceprezydentaWilliam R. King[3]. Zwyciężył w głosowaniu powszechnym i otrzymał 254 głosy w Kolegium Elektorów (ok. 85.8%), wobec 27 głosów (ok. 14,2%) dla kandydata wigów, generała Winfielda Scotta[3].

Prezydentura

Jedną z pierwszych spraw jaką zajął się Pierce po objęciu fotela prezydenckiego, był rozwój infrastruktury[4]. Planowano budowę transkontynentalnej trasy kolejowej, która miała przebiegać na północy kraju (zwolennikami tego byli abolicjoniści i przemysłowcy) lub na południu (pomysł popierali plantatorzy i zwolennicy niewolnictwa)[4]. Sekretarz wojny, Jefferson Davis, popierający pomysł budowy na południu, wysłał do Meksyku posła Jamesa Gadsdena, mającego kupić ziemie ułatwiające budowę[4]. Gadsden przybył do Meksyku w sierpniu 1853 i rozpoczął rokowania z nowo wybranym prezydentem Santa Anną[4]. Ponieważ Meksyk pilnie potrzebował pieniędzy, szybko zgodził się sprzedać Kalifornię Dolną za 15 milionów dolarów[4]. Kiedy odpowiednia ustawa została złożona do Senatu, napotkała spory opór i zgłoszono do niej liczne poprawki, m.in. zmniejszające kwotę odstępnego do 10 milionów[5]. Santa Anna wyraził jednak zgodę na taką sumę[5]. Koła związane z przemysłem nalegały jednak na budowę trasy na północy – senator Stephen Douglas chciał, by przebiegała ona przez obszar Wielkich Prerii[5]. Zaproponował, by na tym terytorium ustanowić stan Nebraska[5]. Takie rozwiązanie zburzyło by jednak „kompromis 1850 roku”, dotyczący kwestii niewolnictwa[5]. Wobec takiej sytuacji Pierce postanowił utworzyć dwa terytoria: Nebraskę (wolną od niewolnictwa) i Kansas (praktykujące niewolnictwo)[5]. Sytuacja ta doprowadziła do jeszcze większych antagonizmów – na północy zarzucano prezydentowi, że popiera niewolnictwo, pomimo że sam pochodzi ze stanów północnych, natomiast w samym Kansas utworzyły się dwie legislatury stanowe – abolicjonistyczna i sympatyzująca z Południem[6].

W zakresie polityki zagranicznej Franklin Pierce musiał rozwiązać konflikt z Wielką Brytanią, dotyczący połowu ryb wokół Kanady[6]. Latem 1854 do USA przybył poseł brytyjski James Bruce, który prowadził negocjacje z sekretarzem stanu Williamem Marcy’m[6]. Rokowania zakończy się podpisaniem traktatu, umożliwiającego wolny połów zarówno statków amerykańskich, jak i kanadyjskich[7]. Ponadto umożliwiono wzajemną żeglugę na Rzece Świętego Wawrzyńca i jeziorze Michigan, a także obniżono cła protekcyjne[7]. Układ został podpisany i przegłosowany jeszcze w 1854 i miał obowiązywać przez minimum 10 lat, jednak Stany Zjednoczone wypowiedziały go w 1863[7].

W maju 1855 roku William Walker zorganizował wyprawę do Nikaragui, aby ustanowić tam rząd i następnie stworzyć Federację Państw Ameryki Środkowej i Kuby[8]. Rząd Pierce’a poparł Walkera, co spowodowało napięcie w stosunkach amerykańsko-brytyjskich i sprzeciw abolicjonistów, obawiających się, że Walker przyłączy do USA kolejne stany niewolnicze[8].

Pierce był kolejnym prezydentem zainteresowanym aneksją lub kupnem Kuby[8]. Do negocjacji z rządem hiszpańskim został oddelegowany poseł w Madrycie, Pierre Soulé[8]. W tym czasie, w Hawanie miał także miejsce incydent związany ze statkiem „Black Warrior”, co znacznie ochłodziło stosunki amerykańsko-hiszpańskie[9]. Po zmianie rządu w Hiszpanii, w sierpniu 1854, Soule spotkał się z posłem w Paryżu, Johnem Masonem i posłem w Londynie, Jamesem Buchananem[9]. Ich spotkanie zostało zwieńczone opublikowaniem tzw. „manifestu ostendzkiego”, podpisanego w dniach 9-11 października 1854 w Akwizgranie[9]. Manifest ten zawierał listę korzyści dla Stanów Zjednoczonych i Hiszpanii, wynikającej ze sprzedaży Kuby, którą wycenili na 120 milionów dolarów[10]. Jeden z punktów mówił także, że jeśli Hiszpanie nie zechcą odstąpić Kuby, należy ją zająć siłą[10]. Wobec takiego stanowiska, poseł Soule został odwołany z Madrytu, a jego następca pokojowo doprowadził negocjacje do końca i rozwiązał konflikt z okrętem Black Warrior[10].

Za czasów jego prezydentury wszedł w życie Traktat z Kanagawy, dotyczący porozumień handlowych i morskich z Japonią[11]. Pierce mianował tam pierwszego konsula generalnego – Townsenda Harrisa[11]. Prezydent był także zainteresowany zakupieniem Hawajów, jednak obawiając się sprzeciwu mocarstw europejskich, zaniechał tego pomysłu[12].

Franklin Pierce starał się także uzyskać nominację swojej partii w wyborach prezydenckich w 1856, aby pozostać na stanowisku na drugą kadencję[13]. Jednak jego działania przy okazji powołania stanów Nebraska i Kansas znacznie osłabiły jego pozycję polityczną i pozbawiły wpływów, co spowodowało, że nominację uzyskał James Buchanan[13].

Emerytura i śmierć

Po ustąpieniu ze stanowiska, Pierce wybrał się na dwuletnią podróż do Europy[13]. Po powrocie zdecydowanie sprzeciwiał się polityce prezydenta Lincolna i idei wojny domowej, przez co w kręgach politycznych był traktowany z ostracyzmem[13]. Zmarł 8 października 1869 i został pochowany w Concord[14].

Życie prywatne

W 1834 roku Franklin Pierce poślubił córkę pastora Jane Means Appleton[2]. Para miała trzech synów, lecz żaden z nich nie dożył wieku dorosłego[2].

Przypisy

  1. L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 273.
  2. a b c d e f g h i j k L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 274.
  3. a b c d e L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 275.
  4. a b c d e L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 277.
  5. a b c d e f L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 278.
  6. a b c L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 279.
  7. a b c L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 280.
  8. a b c d L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 282.
  9. a b c L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 283.
  10. a b c L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 284.
  11. a b L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 286.
  12. L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 287.
  13. a b c d L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 288.
  14. L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. s. 289.

Bibliografia

Linki zewnętrzne