Guty (Trzyniec)

Ten artykuł dotyczy części miasta Trzyńca w Czechach. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.
Guty
Część miasta Trzyńca
Ilustracja
Rzymskokatolicki kościół Bożego Ciała
Państwo

 Czechy

Kraj

 morawsko-śląski

Powiat

Frydek-Mistek

Miasto

Trzyniec

W granicach Trzyńca

1980

Powierzchnia

9,47 km²

Populacja (2008)
• liczba ludności


762

• gęstość

80,5 os./km²

Kod pocztowy

739 55

Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego
Mapa konturowa kraju morawsko-śląskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Guty”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Guty”
Ziemia49°38′40″N 18°35′40″E/49,644444 18,594444
Multimedia w Wikimedia Commons

Guty (czes. Guty, niem. Gutty) – część miasta Trzyńca w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Frydek-Mistek w Czechach. Jest to także gmina katastralna o powierzchni 947,21 ha[1]. Położona około 6 kilometrów na południowy zachód od centrum miasta, u podnóża gór Beskidu Morawsko-Śląskiego. Populacja w 2008 wynosiła 762 osoby[2], zaś w 2010 odnotowano 279 adresów[3].

Historia

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Gutha[4][5][6]. Zapis ten (brak określenia liczby łanów, z których będzie płacony podatek) wskazuje, że wieś była w początkowej fazie powstawania (na tzw. surowym korzeniu), co wiąże się z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach utworzonego w 1290 piastowskiego (polskiego) księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).

W 1557 liczyła jedynie 13 osadników ze swoimi rodzinami. W 1563 wybudowany został luterański drewniany kościół, z którego miejscowość słynie do dziś, z tym że od 1654 jest on rzymskokatolicki.

 Osobny artykuł: Kościół Bożego Ciała w Gutach.

Pierwsza drewniana, ewangelicka szkoła została wybudowana w 1775[7] i służyła aż do 1866, kiedy to wzniesiono nowy budynek z wieżą i dzwonem. Ta budowla pełniła swą funkcję do 1903. Ostatnia polska szkoła wybudowana w 1903 służyła do 1973, tak jak pierwsza czeska od 1923. Obie zostały zamknięte z powodu niedostatecznej ilości dzieci, które obecnie uczęszczają głównie do szkół w Oldrzychowicach.

Według austriackiego spisu ludności z 1910 roku Guty miału 832 mieszkańców, z czego 824 (99%) było polsko-, 7 (0,8%) czesko- i 1 (0,1%) niemieckojęzyczna, 65 (7,8%) katolików, 754 (90,6%) ewangelików oraz 13 (1,6%) innej religii lub wyznania[8].

W granicach administracyjnych Trzyńca znajduje się od 1980.

  • Kościół ewangelicki na cmentarzu
    Kościół ewangelicki na cmentarzu
  • Plebania ewangelicka w budynku byłej ewangelickiej szkoły z 1866
    Plebania ewangelicka w budynku byłej ewangelickiej szkoły z 1866
  • Pomnik ofiarom I wojny światowej
    Pomnik ofiarom I wojny światowej
  • Kościół Bożego Ciała
    Kościół Bożego Ciała
  • Katolicki cmentarz w pobliżu kościoła
    Katolicki cmentarz w pobliżu kościoła
  • Pomnik z 1898 w celu upamiętnienia budowy drogi
    Pomnik z 1898 w celu upamiętnienia budowy drogi
  • Potok w Gutach w zimie
    Potok w Gutach w zimie
  • Beskidy widziane z Gutów
    Beskidy widziane z Gutów
  • Dom PZKO
    Dom PZKO

Przypisy

  1. ↑ Informace o katastrálním území Guty. [dostęp 2010-09-23]. (cz.).
  2. ↑ Počet obyvatel k 1.1.2008. Správní oddělení města Třince, 2008.
  3. ↑ Adresy v České republice. 2010-09-23. [dostęp 2010-09-23]. (cz.).
  4. ↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
  5. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  6. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
  7. ↑ Kubacz 2001, 151.
  8. ↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien, Troppau 1912.

Bibliografia

  • Ladislav Hosák, Rudolf Šrámek: Místní jména na Moravě a ve Slezsku I, A-L. Praha: Academia, 1970.
  • Wpływ reform terezjańskich i józefińskich na rozwój szkolnictwa na Śląsku Cieszyńskim. W: Adam Kubacz: Książka – biblioteka – szkoła w kulturze Śląska Cieszyńskiego. Materiały z konferencji naukowej Cieszyn 4-5 listopada 1999. Cieszyn: Książnica Cieszyńska, Zarząd Główny Macierzy Ziemi Cieszyńskiej, Społeczny Komitet Budowy Pomnika Ks. Leopolda Jana Szersznika, 2001. ISBN 83-902888-8-5.
  • Józef Londzin: Kościoły drewniane na Śląsku Cieszyńskim. Cieszyn: Dziedzictwo błog. Jana Sarkandra, 1932, s. 92-97. OCLC 297540848.
  • Jan Myrdacz. Dzieje szkolnictwa w Gutach. „Zwrot”, s. 24, Styczeń 2007. 
  • Stanisław Zahradnik, Marek Ryczkowski: Korzenie Zaolzia. Warszawa - Praga - Trzyniec: PAI-press, 1992. OCLC 177389723.

Linki zewnętrzne

Dzielnice Trzyńca

Herb Trzyńca